Aktualizacja dyrektywy komunikacyjnej UE – co zmieni się dla kierowców?

Czym jest dyrektywa komunikacyjna?

Dyrektywa komunikacyjna, jak zwykło się nazywać Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady o ubezpieczeniach komunikacyjnych, to akt prawa unijnego, w którym określone zostały obowiązujące wszystkie państwa członkowskie przepisy dotyczące ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Zawarte w tej regulacji przepisy dotyczą m.in.:

• wspólnych definicji podstawowych pojęć (np. pojazd, osoba poszkodowana, zakład ubezpieczeń);
• obowiązku ubezpieczania pojazdów i kontroli ubezpieczenia;
• minimalnych sum gwarancyjnych w ubezpieczeniu OC;
• postępowania odszkodowawczego w razie wypadku w państwie członkowskim innym niż miejsce zamieszkania poszkodowanego.

Są to więc bardzo ogólne zapisy, wprowadzone w celu ujednolicenia przepisów na terenie całej Unii Europejskiej. O wiele bardziej szczegółowe informacje zawierają przepisy krajowe (w Polsce m.in. Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK), których zakres w określonych sytuacjach nie może być jednak mniejszy od tego przyjętego w dyrektywie.

Zmiany w dyrektywie komunikacyjnej UE

Widać zatem, że na zasady udzielania ubezpieczenia polskim kierowcom i wypłacania im odszkodowań z OC wpływ mają nie tylko krajowe, ale też unijne przepisy. W związku z tym warto być żywo zainteresowanym zmianami, jakie są wprowadzane w prawie europejskim, zwłaszcza że te dotyczące ubezpieczeń komunikacyjnych mogą mieć istotne znaczenie dla wielu kierowców.

O jakich zmianach jest dokładnie mowa? Chodzi o nowelizację dyrektywy komunikacyjnej, o której mówi się już od dłuższego czasu, ale która niedawno nabrała rzeczywistych kształtów za sprawą jej niemal jednogłośnego przyjęcia przez Parlament Europejski. Celem rzeczonej aktualizacji przepisów jest zwiększenie ochrony ofiar wypadków drogowych oraz równego traktowania w sprawach związanych z ubezpieczeniami komunikacyjnymi. Na jakie konkretnie przepisy się to przekłada?

1. Gwarancja wypłaty odszkodowania osobom poszkodowanym w wypadkach drogowych spowodowanych przez sprawców ubezpieczonych w upadłych zakładach ubezpieczeń. Dotychczasowe przepisy zawierały lukę prawną, która nie dawała poszkodowanym pewności otrzymania zadośćuczynienia, w razie gdy ubezpieczyciel sprawcy zbankrutował. Po zmianach instytucja zajmująca się takimi sprawami w państwie, w którym doszło do wypadku, będzie mogła zwrócić się o zwrot kosztów do swojego odpowiednika w państwie, w którym siedzibę ma niewypłacalna firma.
2. Ujednolicenie oświadczenia o przebiegu ubezpieczenia na terenie UE. Dzięki temu osoby przenoszące się do innego kraju członkowskiego nie utracą wypracowanej w poprzednim miejscu zamieszkania bezszkodowej historii ubezpieczenia. Oczywiście działa to również w przypadku, gdy ubezpieczony ma w swojej historii szkody.
3. Łatwiejsze porównywanie cen, taryf i zakresów świadczeń oferowanych przez różne firmy. Ma to być możliwe dzięki wprowadzeniu nowych, bezpłatnych i niezależnych narzędzi do porównywania cen.
4. Możliwość stosowania nowych krajowych odstępstw od ubezpieczenia. Będzie to możliwe dzięki zmianie definicji “pojazdu” i “użytkowania pojazdu”, spod której zostaną wyłączone pojazdy użytkowane podczas imprez i działań związanych ze sportem motorowym, o ile obejmie je inne ubezpieczenie.

Ponadto zaktualizowany tekst dyrektywy zawiera też ulepszone przepisy związane z kontrolą ubezpieczeń (zwłaszcza w przypadku osób nieubezpieczonych wyjeżdżających poza granice kraju zamieszkania) oraz wyższe minimalne sumy gwarancyjne w ubezpieczeniu OC.

Suma gwarancyjna w OC – ile będzie wynosić?

W przepisach Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych można znaleźć wysokości sumy gwarancyjnej z OC, czyli maksymalnej kwoty odszkodowania, jaką może otrzymać poszkodowany w zdarzeniu drogowym spowodowanym przez innego kierowcę. W tej chwili wynoszą one:

• nie mniej niż równowartość 5 210 000 euro na zdarzenie w przypadku szkód na osobie (bez względu na liczbę poszkodowanych),
• nie mniej niż równowartość 1 050 000 euro na zdarzenie w przypadku szkód w mieniu.

Kwoty te wynikają wprost z przepisów dyrektywy komunikacyjnej UE, w której zaznaczono, że państwa członkowskie mogą je dowolnie podnosić, ale zabronione jest ich obniżanie. Polski ustawodawca dostosował się do przepisów unijnych, wprowadzając dokładnie takie same kwoty w krajowych regulacjach. Po aktualizacji dyrektywy będzie jednak musiał je zmienić.

Zgodnie ze zaktualizowanymi zapisami dyrektywy komunikacyjnej, nowe sumy gwarancyjne w ubezpieczeniu OC będą wynosić:

• w przypadku szkód na osobie – nie mniej niż 1 300 000 euro na jednego poszkodowanego lub 6 450 000 euro na zdarzenie bez względu na liczbę poszkodowanych,
• w przypadku szkód w mieniu – nie mniej niż 1 300 000 euro.

Oczywiście podobnie jak do tej pory, państwa członkowskie będą mogły w dowolny sposób zwiększyć podane w dyrektywie kwoty sum gwarancyjnych.

Co oznaczają zmiany w dyrektywie komunikacyjnej dla polskich kierowców?

Jak widać, szykowana aktualizacja dyrektywy komunikacyjnej bynajmniej nie ogranicza się do proceduralnych szczegółów. Wprowadzenie zmian dotyczy wszystkich kierowców i poszkodowanych w wypadkach, dlatego warto się zastanowić, czy nowe regulacje będą miały istotne znaczenie w krajowym kontekście.

Najważniejszą zmianą wydaje się podwyższenie kwot sum gwarancyjnych w OC, co jest z pewnością dobrą wiadomością dla poszkodowanych, jednak raczej z bogatszych niż Polska krajów Europy Zachodniej. W naszych warunkach już dotychczasowe sumy były bardzo wysokie w zestawieniu z przeciętnym świadczeniem z OC sprawcy, więc ich zmiana nie powinna być szczególnie odczuwalna. Co innego w przypadku obywateli tych państw, gdzie usługi medyczne czy naprawa pojazdów są znacznie bardziej kosztowne.

Jest jednak jeszcze druga strona medalu podwyższenia sum gwarancyjnych z OC, a mianowicie wpływ tego faktu na wysokość składek ubezpieczeniowych. Teoretycznie wydaje się, że ubezpieczyciele zobowiązani do wypłaty znacznie większych świadczeń, mogą z tego powodu podnieść ceny OC dla swoich klientów. W praktyce jednak kierowcy nie powinni się obawiać, bo jest to mało prawdopodobna sytuacja. Wszystko dlatego, że wypadki, w których dochodziłoby do bardzo kosztownych szkód (np. powyżej miliona złotych lub więcej) są w Polsce bardzo rzadkie.

Oczywiście z jednoznaczną oceną skutków wprowadzanych do dyrektywy zmian trzeba się jeszcze wstrzymać. Po pierwsze dlatego, że nie wiadomo, jak niektóre z nich będą wyglądały w praktyce, bo choćby ujednolicenie świadczenia o historii ubezpieczenia na pewno będzie wymagało dużych przygotowań. Po drugie natomiast, sama aktualizacja dyrektywy nie oznacza jeszcze, że nowe przepisy od razu zaczną obowiązywać.

Kiedy spodziewać się zmian w przepisach ubezpieczeniowych?

Na tę chwilę aktualizacja przepisów dyrektywy komunikacyjnej została przyjęta przez Parlament Europejski. Następnym krokiem w europejskim procesie legislacyjnym jest przyjęcie zmian przez Radę Europejską oraz ogłoszenie znowelizowanego aktu w Dzienniku Urzędowym UE. Dopiero po tym państwa członkowskie będą miały 24 miesiące na zaimplementowanie zmian do krajowych przepisów. Efektów nowelizacji dla polskich kierowców należy się więc spodziewać nie wcześniej niż za kilka lub kilkanaście miesięcy.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o aktualizację dyrektywy komunikacyjnej

Autor artykułu: Mateusz Piesowicz

Ekspert i doradca w dziedzinie ubezpieczeń oraz autor ponad 100 poradników dotyczących polis komunikacyjnych i turystycznych. W swoich tekstach zwraca uwagę na trudne zagadnienia ubezpieczeniowe, aby przedstawiając je w zrozumiały sposób, ustrzec klienta przed niepotrzebnymi wydatkami i ułatwić mu dopasowanie rodzaju ochrony do indywidualnych potrzeb.