ABS – jak działa i poprawia bezpieczeństwo?
Skrót ABS można rozwinąć żartobliwie i sportowo. My nie będziemy jednak pisać o wielkich miłośnikach siłowni i płaskich brzuchach, lecz o bezpieczeństwie podczas hamowania samochodem. Czym jest układ ABS? Z jakich elementów się składa i jak sprawdza się w praktyce? Wciskamy dziś pedał hamulca do dechy i jedziemy prosto bez poślizgów w kierunku wiedzy o systemie przeciw blokowaniu kół!
Z tego artykułu dowiesz się:
ABS – co to jest?
Systemy zapobiegające blokowaniu kół były opracowywane jeszcze przed II wojną światową na potrzeby lotnictwa. Po wojnie zaczęto pracować również nad takimi rozwiązaniami dla przemysłu motoryzacyjnego. Jedną z przodujących firm w tym zakresie był Bosch. To jego system ABS pojawił się w 1978 roku w produkowanym masowo Mercedesie W116 – był to elektroniczny układ antyblokujący na wszystkie cztery koła.
Co oznacza skrót ABS? W języku niemieckim to Antiblockiersystem, a po angielsku to anti-lock braking system. Pierwsze systemy były naprawdę ciężkie – ważyły ponad 6 kg. Jednak z czasem ich masa spadała coraz bardziej. Te należące do 8. generacji i montowane w samochodach od 2001 roku ważą już niecałe 2 kg.
System ABS a bezpieczeństwo
ABS ma za zadanie poprawić bezpieczeństwo podczas hamowania, choć nie jest to system antypoślizgowy i nie ma na celu skrócenia drogi hamowania. Pozwala on utrzymać kontrolę nad pojazdem i stabilny tor jazdy. Nagłe i mocne wciśnięcie pedału hamulca może spowodować z blokadę kół, co często powoduje wpadnięcie w poślizg i utratę panowania nad autem. System ABS zapobiega temu i utrzymuje przyczepność pojazdu, dzięki czemu łatwiej można nad nim zapanować i uniknąć kolizji.
Budowa układu ABS
Współczesne systemy ABS zbudowane są z 3 głównych elementów, które mają za zadanie regulować prędkość obrotową kół, tak, by samochód nie wpadł w poślizg. Oto one:
- modulator ciśnienia,
- czujnik prędkości obrotowej,
- sterownik.
Czujniki przy kołach sprawdzają, czy któreś z nich straciło prędkości kątowej, co zapowiada wpadnięcie w poślizg. Natomiast sterownik reaguje na informacje dostarczone przez czujniki i wysyła sygnał do modulatorów, który odpowiednio rozdzielają ciśnienie płynu hamulcowego z pompy hamulcowej do poszczególnych kół, tak, by zapobiec ich zablokowaniu.
Warto pamiętać, by od czasu do czasu sprawdzać stan systemu ABS. Najczęściej awarii ulegają czujniki. Ich umiejscowienie sprawia, że są narażone na uszkodzenia mechaniczne wynikające z drgania podwozia. Dodatkowo mają one kontakt z wodą i solą, którą regularnie wysypuje się zimą na drogi.
Uszkodzenie nawet jednego czujnika sprawia, że system ABS przestaje działać poprawnie. Może on w ogóle nie mierzyć prędkości obrotowej koła lub wskazywać niepoprawny wynik, co będzie wprowadzać sterownik w błąd.
Jak działa ABS?
Zadaniem systemu ABS jest zapobieganie blokowaniu kół podczas hamowania. Pozwala on także na utrzymanie kontroli nad samochodem i skręcanie nawet podczas gwałtownego hamowania. Jego działanie można sobie wyobrazić jako gwałtowne wciskanie i puszczanie pedału hamulca.
Praca systemu ABS nie polega na całkowitym pozbyciu się poślizgu. Szacuje się, że optymalną wartością podczas hamowania jest kontrolowany poślizg kół na poziomie 10-30%. Jak jednak działa ABS od strony technicznej?
Najważniejsza kwestia – system ABS nie włącza się sam! To kierowca musi wcisnąć hamulec. Gdy to się stanie, w samochodach bez ABS-u pompa hamulcowa wtłacza do układu hamulcowego płyn, który równomiernie blokuje wszystkie koła. Jeśli natomiast system jest zamontowany, to układ ABS reguluje ciśnienie płynu hamulcowego dla hamulców na poszczególnych kołach.
Należy jednak pamiętać o pewnym ograniczeniu systemu ABS. To w jakim zakresie będzie mógł on regulować ciśnienie płynu hamulcowego, zależy od kierowcy. Siła wciśnięcia pedału hamulca określa górną granicę ciśnienia hamulcowego, które ma do dyspozycji ABS. Jest to szczególnie ważne, gdyż umiejętne hamowanie samochodem z zamontowanym systemem ABS wpływa na jego efektywność.
Kierowcy, którzy zdawali egzamin na prawo jazdy przed upowszechnieniem się ABS-u, mogą wciąż być przekonani o wyższości hamowania pulsacyjnego nad mocnym wciskaniem pedału hamulca. Ważne jest to, aby wiedzieli, że zachowanie za kierownicą auta z ABS powinno być odwrotne niż to, którego niegdyś nauczało się w szkołach jazdy. Im mocniej kierowca wciśnie pedał hamulca w takim pojeździe, tym lepiej zadziała system zapobiegający blokowaniu kół.
Wpływ na hamowanie
Jak system ABS działa w praktyce? Jeśli któryś z czujników prędkości kątowej wykryje, że koło obraca się coraz wolniej – to jest to znak, że zaraz nastąpi poślizg. Sterownik zmniejsza ciśnienie na hamulcu tego koła, by ograniczyć siłę hamowania. Najlepiej działanie systemu sprawdza się na śliskiej nawierzchni lub podczas gwałtownych manewrów.
Wyobraź sobie, że samochód zaczyna hamować na nawierzchni, która z jednej strony jest oblodzona. Jeśli dwa koła jadą po suchej powierzchni, a dwa na oblodzonej, to siły hamowania są dla nich różne. Gwałtowne hamowanie spowoduje, że auto wpadnie w poślizg i szybko się obróci. Aby do tego nie doszło, układ ABS zmniejsza siłę hamowania na kołach, które znajdują się na śliskiej nawierzchni. Pojazd zachowuje stabilność.
Czy kierowca odczuwa działanie systemu ABS? Oczywiście, że tak! Po pierwsze, poczuje pulsacyjne drgania na pedale hamowania. Bardzo ważne jest, by wtedy nie odstawiać stopy. Jak już wcześniej pisaliśmy, to siła nacisku stopy na pedał określa wartość maksymalną ciśnienia płynu hamulcowego, które będzie mógł wykorzystać układ ABS. Po drugie, pojawi się charakterystyczny mechaniczny dźwięk – jakby stukających stalowych elementów.
System ABS skraca drogę hamowania zwłaszcza na mokrej i śliskiej nawierzchni. Pozwala także na pokonywanie ostrych i trudnych zakrętów w bezpieczny sposób.
Czy ABS skraca drogę hamowania?
ABS pozwala odzyskać sterowność nad autem, a więc ułatwia wyjście z poślizgu, dzięki czemu możliwe jest uniknięcie kolizji. Działanie systemu ABS polega na pulsacyjnym hamowaniu pojazdu, co sprawia, że zatrzymuje się on z dużo mniejszą siłą. Może to zatem powodować odczucie, że samochód potrzebuje więcej czasu, aby zahamować i niekiedy faktycznie tak jest. Zdarza się także, że droga hamowania jest często krótsza niż w przypadku wpadnięcia w poślizg. Oczywiście mimo to każda sytuacja jest inna i wszystko zależy od umiejętności kierowcy oraz warunków pogodowych.
Plusy ABS
Umiejętne korzystanie z systemu ABS ułatwia hamowanie i poprawia bezpieczeństwo. Najważniejsze zalety tego rozwiązania to:
- utrzymanie kierunku jazdy w trakcie hamowania,
- zapewnienie przyczepności na drodze,
- skrócenie drogi hamowania.
Jedno zastrzeżenie do trzeciego punktu. System ABS sprawia, że droga hamowania jest krótsza – zwłaszcza na śliskiej powierzchni. Wynika to z faktu, że zablokowane koła powodują wpadnięcie w poślizg, który trudno nazwać hamowaniem – to de facto jazda na łyżwach! Jednak…
Priorytetem dla układu ABS jest zachowanie przyczepności i utrzymanie kierunku jazdy. Współczesne systemy są bardzo efektywne i skracają drogę hamowania, sprawiając, że jest ona podobna dla zarówno doświadczonych, jak i niedoświadczonych kierowców. Oczywiście znakomity kierowca jest w stanie zatrzymać samochód tak, że droga hamowania będzie krótsza niż ta, gdyby prowadził auto z aktywnym ABS-em. Jednak znakomita większość kierowców nie ma takich umiejętności i potrzebuje wsparcia elektronicznych systemów.
Obowiązkowy ABS
Jeszcze w 2003 roku jedynie 69% nowych modeli samochodów było standardowo wyposażonych w system ABS. Od tego czasu dużo się zmieniło. Od 1 lipca 2004 roku wszystkie samochody produkowane w Unii Europejskiej muszą mieć zamontowany ten system. W Polsce prawo to weszło w życie dwa lata później, czyli 1 lipca 2006 roku.
Istnieje więc mała szansa, że w Twoim aucie nie ma układu ABS. Najprawdopodobniej masz jeszcze także inne zaawansowane systemy wspomagania kierowcy (ADAS), które ułatwiają Ci poruszanie się samochodem. Za poprawę bezpieczeństwa odpowiada także EBS, czyli elektronicznym systemie sterowania układem hamulcowym. Bezpiecznej jazdy!
Jak sprawdzić czujnik ABS?
W przypadku awarii systemu ABS, na desce rozdzielczej samochodu powinien pojawić się komunikat ostrzegawczy. Możesz także samodzielnie zweryfikować, czy czujnik ABS w Twoim aucie działa prawidłowo. Jednak nie musisz sprawdzać tego na drodze. Możesz to zrobić także za pomocą komputera lub miernika. Jeśli decydujesz się na metodę z użyciem komputera, podłącz go do gniazda OBD2 w aucie i odczytaj kod błędu. W przypadku użycia miernika umieść auto na podnośniku i zdejmij koło. Czujnik znajduje się zwykle obok przekładni wyrównawczych lub niedaleko piast kół. Potem podepnij miernik do czujnika i ustaw go na oporność. Jeśli to zrobisz, możesz zacząć kręcić tarczą koła. Gdy wskazania miernika zaczną się wyraźnie zmieniać, oznacza to, że czujnik ABS działa. Jeśli nie, wskazuje to na awarię systemu.
- ABS to system zapobiegania blokowania kół.
- Układ ABS składa się z czujników, modulatorów ciśnienia płynu hamulcowego oraz elektronicznego sterownika.
- Działanie ABS-u polega na regulowaniu siły hamowania poprzez zmniejszanie lub zwiększanie ciśnienia płynu hamulcowego w poszczególnych hamulcach.
- System ABS pozwala na zachowanie kierunku jazdy, utrzymuje przyczepność kół i skraca drogę hamowania.
- ABS jest obowiązkowym wyposażeniem nowych samochodów od 1 lipca 2004 roku w UE i od 1 lipca 2006 roku w Polsce.
- Jeśli system ABS ulegnie awarii, na desce rozdzielczej samochodu pojawi się komunikat ostrzegawczy.
- Sprawność systemu ABS można sprawdzić samodzielnie za pomocą komputera lub miernika.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o system ABS
ABS to układ zapobiegający blokowaniu kół w samochodzie podczas hamowania. Jego działanie polega na tym, że po wciśnięciu pedału hamulca przez kierowcę, system kontroluje ciśnienie płynu hamulcowego na poszczególnych kołach, nie wtłaczając go równomiernie do każdego z nich. Dzięki temu koła się nie blokują, co zapobiega wpadnięciu w poślizg.
Tak! System ABS sprawdza się najlepiej na śliskiej nawierzchni lub podczas wykonywania gwałtownych manewrów, ale nie można zapominać, że jego działanie jest uzależnione od reakcji kierowcy. To on naciskając pedał hamulca, określa górną granicę wykorzystywanego przez ABS ciśnienia płynu hamulcowego. W tym przypadku stały nacisk na pedał jest zatem lepszym rozwiązaniem niż hamowanie pulsacyjne.
Tak. Od 2004 roku obowiązek montowania ABS dotyczy wszystkich pojazdów produkowanych w Unii Europejskiej. Takie rozwiązanie nie może dziwić, ponieważ układ w wyraźny sposób przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa kierowcy, pomagając mu utrzymać kierunek jazdy podczas hamowania, zapewniając przyczepność i skracając drogę hamowania.
Trudne pojęcia:
Dołącz do dyskusji