Apteczka samochodowa – czy jest obowiązkowa w samochodzie?

Obowiązkowe wyposażenie pojazdu 2024 – co trzeba mieć w samochodzie w Polsce?

Zdrowy rozsądek podpowiada, że apteczka samochodowa to jeden z tych elementów wyposażenia, które powinny znajdować się w każdym pojeździe. W końcu jej zakup i przewożenie nie stanowi żadnego problemu, a nigdy nie wiadomo, kiedy jej posiadanie może okazać się przydatne. Ale czy rzeczywiście jest to obowiązek kierowcy? Okazuje się, że nie!

Zgodnie z przepisami Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych pojazdów, apteczka samochodowa nie wchodzi w skład obowiązkowego wyposażenia samochodów osobowych. Ich właściciele zobowiązani są jedynie do posiadania:

• trójkąta ostrzegawczego,
• gaśnicy umieszczonej w łatwo dostępnym miejscu.

Trzeba więc przyznać, że polski ustawodawca jest w tym względzie wyjątkowo mało wymagający wobec kierowców, co może dziwić, choćby z uwagi na panujące w Europie standardy. W artykule “Obowiązkowe wyposażenie samochodu w Polsce i za granicą” można znaleźć porównanie, według którego Polska jest jednym z nielicznych krajów Unii Europejskiej, w których posiadanie apteczki nie stanowi obowiązku kierowców. A zestawiając to ze statystykami wypadkowymi, w których wypadamy fatalnie na tle reszty kontynentu, sprawa jest tym bardziej zastanawiająca.

Obowiązkowa apteczka w samochodzie – kogo dotyczy?

Chociaż zdecydowana większość kierowców jest zwolniona z obowiązku posiadania apteczki samochodowej, w związku z czym nie podlega ona sprawdzeniu podczas kontroli policyjnej, w przepisach znajdziemy jednak kilka grup, które obowiązują inne reguły.

Wspomniane już Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów stwierdza, że apteczka samochodowa powinna znajdować się w:

• autobusach,
• taksówkach,
• samochodach ciężarowych do przewozu osób poza kabiną kierowcy,
• pojazdach przeznaczonych do nauki jazdy i egzaminowania.

Oczywiście zawsze lepsze takie przepisy niż żadne, ale i tutaj trudno mówić o szczegółowej regulacji. Dość powiedzieć, że ustawodawca nie określił nawet, co powinno znajdować się w takiej “apteczce doraźnej pomocy”, pozostawiając tę kwestię do rozstrzygnięcia kierowcom.

Wyposażenie apteczki samochodowej – co powinna zawierać apteczka?

Dobra wiadomość w tym wszystkim jest taka, że zdecydowana większość polskich kierowców zachowuje się rozsądniej, niż wynika to z przepisów i mimo braku obowiązku, jednak wozi ze sobą apteczki. Bardzo słusznie, zwłaszcza że akurat obowiązek udzielenia pierwszej pomocy, np. ofiarom wypadku samochodowego, już jest zapisany prawnie, a apteczka, choć nie musi, może się w takiej sytuacji przydać.

Trzeba jednak podkreślić, że aby apteczka samochodowa była naprawdę przydatna, musi ona być dobrze wyposażona i przygotowana. W jaki sposób? 

1. Jeśli wozisz apteczkę w samochodzie od lat, upewniaj się regularnie co roku, czy jej poszczególne elementy nie uległy przeterminowaniu. Wbrew pozorom, jałowe opatrunki również mogą się przeterminować, w wyniku czego utracą swoje właściwości.
2. Jeżeli kupujesz nową apteczkę, pamiętaj, że ich zawartość nie jest identyczna i zwykle zależy od ceny. Te najtańsze z pewnością nie będą zawierać wszystkich istotnych elementów, dlatego aby mieć pewność, że apteczka jest dobrze wyposażona, warto upewnić się, czy spełnia ona europejskie normy.

O jakich dokładnie normach jest mowa? Chodzi o tzw. normy DIN, czyli Niemieckiego Instytutu Normalizującego, na których wzoruje się wiele krajów europejskich. Nas interesuje norma DIN 13164, obejmująca wytyczne dla apteczek samochodowych, ale są też inne normy, dotyczące m.in. apteczek motocyklowych czy używanych w domu lub biurze.

W standardowym wyposażeniu apteczki samochodowej powinny znajdować się:

• opatrunek indywidualny G – 1 sztuka,
• opatrunek indywidualny M – 2 sztuki,
• opatrunek indywidualny K – 1 sztuka,
• zestaw 14 plastrów – 1 komplet,
• przylepiec 5 m x 2,5 cm – 1 sztuka,
• opaska elastyczna 4 m x 6 cm – 2 sztuki,
• opaska elastyczna 4 m x 8 cm – 3 sztuki,
• chusta opatrunkowa 40 x 60 cm – 1 sztuka,
• chusta opatrunkowa 60 x 80 cm – 1 sztuka,
• kompres 10 x 10 cm (pakowany po 2 sztuki) – 3 komplety,
• chusta trójkątna – 2 sztuki,
• nożyczki z zaokrąglonymi końcami 14,5 cm – 1 sztuka,
• rękawice winylowe – 4 sztuki,
• koc ratunkowy (folia termiczna) 160 x 210 cm – 1 sztuka,
• chusteczka nasączona – 2 sztuki,
• instrukcja udzielania pierwszej pomocy z wykazem telefonów alarmowych.

Do czego może się to wszystko przydać? Nietrudno zauważyć, że tego typu podręczny zestaw ratunkowy będzie przydatny przede wszystkim do wstępnego opatrzenia ran i złamań, ale nie tylko. Choćby koc ratunkowy posłuży do ochrony poszkodowanego przed wyziębieniem, nożyczki mogą się przydać do przecięcia pasów bezpieczeństwa lub rozcięcia ubrań, z kolei instrukcja udzielania pierwszej pomocy może być nieoceniona w stresującej sytuacji, gdy trudno sobie przypomnieć nauczone wcześniej zasady.

Czego nie powinniśmy przewozić w apteczce samochodowej?

Oprócz wyposażenia, które powinno się w apteczce znaleźć, możemy też wyróżnić rzeczy, których w apteczce samochodowej zdecydowanie nie należy umieszczać. Są to m.in.:

• leki, np. środki przeciwbólowe, które narażone na zmiany temperatur i wilgotność mogą się zepsuć, ponadto poszkodowany może być uczulony na dany środek lub zakrztusić się tabletką,
• środki dezynfekujące, które również nie nadają się do przewożenia w apteczce i lepiej umieścić je choćby w podręcznej torbie,
• lignina, wata, nożyczki z ostrymi końcami, czyli po prostu wszystko, co może pogorszyć stan poszkodowanego, zamiast mu pomóc.

Jak korzystać z apteczki, gdy dojdzie do wypadku?

Kiedy dojdzie do nieprzewidzianego zdarzenia losowego, emocje i stres zwykle biorą górę. Może to nieco utrudnić niesienie pomocy poszkodowanym, ale ważne jest to, aby starać się zachować spokój.

Nigdy nie wiesz, kiedy będziesz musiał skorzystać z apteczki, więc ważne jest to, aby była ona zawsze kompletna. Jeśli zdarzy Ci się wykorzystać jej zawartość, jak najszybciej ją uzupełnij. Gdy Ty, ktoś z Twoich pasażerów lub inny uczestnik ruchu zostaniecie ranni, przede wszystkim zadzwoń po służby ratunkowe. Następnie sprawdź, co znajduje się w apteczce. Zanim zajmiesz się opatrywaniem ran, załóż rękawiczki. Opatrz poszkodowanych, korzystając z nasączonej chusteczki i dostępnych opatrunków, plastrów, opasek, kompresów i chust. Możesz też skorzystać z instrukcji udzielania pierwszej pomocy. W przypadku niesprzyjających warunków pogodowych użyj koca ratunkowego. Okryj nim siebie lub poszkodowanych. Jeśli osoba ranna jest nieprzytomna, oceń jej stan, oddech, a jeśli jest taka potrzeba, udrożnij drogi oddechowe. Gdy poszkodowany nie oddycha, przejdź do resuscytacji. 

Pierwsza pomoc udzielona poszkodowanym, zanim na miejsce przyjadą służby ratunkowe, jest bardzo ważna. Dzięki temu możesz uratować czyjeś zdrowie, a nawet życie. 

Obowiązkowa apteczka w każdym samochodzie?

Zastanawianie się nad sensem przewożenia apteczki w samochodzie jest równie jałowe, jak znajdujące się w niej gazy. Tego rodzaju podstawowy zestaw ratunkowy po prostu powinien być w każdym pojeździe i najlepiej wiedzą o tym sami kierowcy, którzy w większości wożą go mimo braku prawnego obowiązku. Co nie zmienia faktu, że oczywiście warto zmienić przepisy, choćby po to, żeby przekonać tych mniej rozsądnych.

Czy takiej zmiany możemy się spodziewać w najbliższym czasie? Pomysły dotyczące rozszerzenia obowiązkowego wyposażenia każdego samochodu o apteczkę pojawiają się co jakiś czas, jednak póki co Ministerstwo Infrastruktury nie zamierza wprowadzać ich w życie. Co nie ma najmniejszego sensu, zważywszy na to, że jednocześnie kierowcy są zachęcani, by z apteczek korzystać.

Trudno zatem orzec, w czym dokładnie tkwi problem, przez który polskich przepisów nie da się dostosować do europejskich standardów. Najlepiej więc w takiej sytuacji kierować się własnym zdrowym rozsądkiem oraz odpowiedzialnością za siebie i innych – a te bez wątpienia zaprowadzą każdego do jedynego słusznego wniosku, jakim jest decyzja o przewożeniu dobrze wyposażonej apteczki w samochodzie.

Jaka jest kara za nieudzielenie pomocy?

Jeśli zauważysz, że dana osoba znajduje się w położeniu zagrażającym jej życiu lub zdrowiu, jesteś zobowiązany do udzielenia jej pomocy. Mówi o tym artykuł 162 kk. Nieważne, czy posiadasz jakąkolwiek wiedzę lekarską lub umiejętności ratownicze. Ustawodawca tego nie wymaga. Wystarczy, że powiadomisz o zdarzeniu służby ratunkowe. Wówczas dyspozytor udzieli Ci cennych wskazówek dotyczących tego, jak udzielić pomocy.

Zwolniony z obowiązku udzielenia pomocy jesteś wyłącznie w sytuacji, gdy wiąże się to z narażeniem na niebezpieczeństwo. W takim przypadku samym wezwaniem służb ratunkowych okażesz poszkodowanemu bardzo duże wsparcie.

Jeśli nie udzielisz pomocy poszkodowanemu, narażasz się na karę pozbawienia wolności do 3 lat. Wówczas nieistotne jest to, czy Twój brak reakcji doprowadzi do śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego. 

Przeczytaj też: Pierwsza pomoc na drodze – czy za nieudzielenie pomocy grożą konsekwencje prawne?

Jak wybrać dobre ubezpieczenie samochodowe?

Każdy właściciel pojazdu jest zobowiązany do wykupienia ubezpieczenia OC. Oprócz tego towarzystwa oferują wsparcie w postaci ochrony NNW, AC oraz assistance. 

W ramach NNW Ty i Twoi pasażerowie otrzymacie odszkodowanie w przypadku uszczerbku na zdrowiu lub śmierci. AC gwarantuje pokrycie kosztów naprawy pojazdu, jeśli spowodujesz wypadek lub Twoje auto zostanie zniszczone przez nieznanego sprawcę. W ramach autocasco otrzymasz także odszkodowanie, gdy Twoje auto zostanie skradzione. Z kolei assistance to wsparcie podczas wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń na drodze, takich jak np. wypadek czy awaria. Wówczas towarzystwo na własny koszt np. odholuje Twoje auto, a niekiedy zapewni Ci także pojazd zastępczy.

W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń losowych wsparcie w ramach ubezpieczenia dobrowolnego z pewnością okaże się nieocenione. Dzięki assistance, NNW czy AC nie musisz martwić się dodatkowymi kosztami w związku z organizacją pomocy. 

Ile kosztują poszczególne formy ochrony? Sprawdzimy to na przykładzie kalkulacji, której dokonała 31-letnia Barbara. Mieszkanka Jaworzna posiada auto marki Dacia Duster z 2018 roku. Pojazd ma silnik benzynowy o pojemności 1,3 l. Barbara pokonuje swoim autem około 10 tys. km rocznie. Aktualny stan licznika pojazdu to 60 tys. km. Właścicielka samochodu jest mężatką i nie posiada dzieci. Prawo jazdy ma od ponad 10 lat. Nie spowodowała dotąd żadnej szkody. Ma pełne zniżki OC i AC.

Jeśli Barbara chciałaby kupić najtańsze ubezpieczenie, składka wyniosłaby ją 510 zł. Z kolei za pełny pakiet składający się z OC, AC, NNW i assistance towarzystwa oferują Barbarze składkę w kwocie od 1153 zł.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o apteczkę samochodową