Jakie badania muszą przejść zawodowi kierowcy zanim zaczną pracę za kółkiem?
Droga do otrzymania prawa jazdy nie jest przesadnie długa, ale wymaga przejścia kilku etapów, bez których legalne prowadzenie pojazdu nie byłoby możliwe. Kandydat na kierowcę musi przystąpić do kursu przygotowawczego, zdać egzaminy teoretyczne oraz praktyczne, a jeszcze wcześniej pomyślnie przejść badania lekarskie.
W tym artykule przeczytasz:
- Czy badania dla kierowców są obowiązkowe?
- Dlaczego badania kierowców są obowiązkowe?
- Jak wyglądają badania psychologiczne dla kierowców?
- Czy da się przygotować do badania psychologicznego kierowców?
- Jakie badania musi przejść kursant?
- Jakie badania wykonuje się zawodowym kierowcom?
- Kiedy kierowcy zawodowi otrzymują skierowanie na badania?
- Jak często zawodowi kierowcy powinni wykonywać badania?
- Ile kosztuje badanie lekarskie?
- Co powoduje niepomyślny wynik badań lekarskich?
- Czy można kwestionować wynik badań lekarskich?
- W jaką ochronę powinni zaopatrzyć się zawodowi kierowcy?
W zależności od tego, czy kierowca będzie korzystał z prawa jazdy tylko w celach prywatnych (np. rodzinne podróże, pokonanie drogi do pracy, większe zakupy), czy też służbowych (tu chodzi głównie o przewóz osób lub ładunków), liczba i rodzaj wykonywanych badań będą się nieco różniły.
Czy badania dla kierowców są obowiązkowe?
Badania lekarskie dla kierowców w Polsce są obowiązkowe. Każda osoba ubiegająca się o prawo jazdy musi je przejść, aby potwierdzić swoją zdolność do prowadzenia pojazdów. Badania te mają na celu ocenę stanu zdrowia kandydata, zwłaszcza pod kątem zdolności do bezpiecznego prowadzenia pojazdów.
Badania lekarskie dla kierowców są wymagane:
- podczas wyrabiania nowego prawa jazdy,
- przy odnawianiu prawa jazdy,
- po utracie prawa jazdy (przy wyrabianiu nowych uprawnień),
- w przypadku kierowców zawodowych.
Dlaczego badania kierowców są obowiązkowe?
Prowadzenie pojazdów stało się powszechne, przez co waga korzystania z samochodu spadła. A przecież kierowcy, wsiadając za kierownicę, biorą na siebie odpowiedzialność. Nieumiejętne i nieprzepisowe poruszanie się autem po drodze to niebezpieczeństwo spowodowania wypadku, w którym mogą ucierpieć nie tylko inne pojazdy, ale także inni użytkownicy ruchu. Nie ma zatem nic dziwnego w tym, że przed wydaniem uprawnień do prowadzenia samochodu trzeba zweryfikować predyspozycje kursanta.
Jednym ze sposobów na zminimalizowanie ryzyka wypadku spowodowanego przez kierowcę jest, poza przeprowadzeniem egzaminów na prawo jazdy, zobowiązanie go do przejścia badań lekarskich. To obligatoryjny element przygotowania kandydata do korzystania z auta.
Zawodowy kierowca wiedział, że w 2020 roku powinien ponowić badania lekarskie. Jednak jego orzeczenie skończyło się już po wprowadzeniu ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Z tego względu nie musiał ponownie odbywać badań lekarskich. Powinien to zrobić w ciągu 180 dni od daty odwołania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego.
Jak wyglądają badania psychologiczne dla kierowców?
Badania psychologiczne kierowców, często nazywane psychotestami, mają na celu ocenę zdolności psychofizycznych do bezpiecznego prowadzenia pojazdów. Są one obowiązkowe w niektórych przypadkach, zwłaszcza dla kierowców zawodowych, ale także dla tych, którzy stracili prawo jazdy z powodu punktów karnych lub prowadzenia pod wpływem alkoholu. Badania te oceniają m.in. zdolności poznawcze, reakcje na stres oraz sprawność w podejmowaniu decyzji.
Badania psychologiczne dla kierowców zawodowych są ważne 5 lat. Ci, którzy ukończą 60 lat, muszą je wykonywać co 2,5 roku. Dla innych kierowców (np. po utracie prawa jazdy) ważność badań psychologicznych jest zależna od decyzji sądu lub lekarza.
Podczas badań psychologicznych kierowców ocenie podlegają:
- zdolności poznawcze, czyli percepcja, spostrzegawczość, koncentracja i podzielność uwagi,
- reakcje psychomotoryczne, czyli czas reakcji, koordynacja ruchowa i testy na symulatorze,
- zdolności emocjonalne, czyli reakcja na stres, zarządzanie emocjami,
- osobowość i stabilność emocjonalna.
Przebieg badań psychologicznych
- Wywiad z psychologiem Psycholog zadaje pytania dotyczące zdrowia psychicznego, wcześniejszych doświadczeń za kierownicą oraz ogólnego stanu psychofizycznego.
- Testy psychologiczne Sprawdzają m.in. zdolność do koncentracji, refleks, percepcję i reakcję na bodźce. Mogą obejmować np. testy na podzielność uwagi czy szybkość reakcji.
- Testy na urządzeniach pomiarowych Ocena refleksu, koordynacji ruchowej i szybkości reakcji w sytuacjach stresowych.
- Ocena końcowa Po zakończeniu badań psycholog dokonuje oceny i wydaje orzeczenie o zdolności lub niezdolności do prowadzenia pojazdów. Wynik może być pozytywny (zdolny), negatywny (niezdolny) lub warunkowy (np. konieczność dalszej oceny lub konsultacji).
Czy da się przygotować do badania psychologicznego kierowców?
Przygotowanie do badania psychologicznego kierowców może Ci pomóc osiągnąć lepsze wyniki i zminimalizować stres. Aby dobrze przygotować się do badań psychologicznych kierowców, zadbaj o wypoczynek, zdrowie fizyczne i psychiczne. Unikaj także stresu. Znajomość rodzajów testów psychologicznych, które mogą się pojawić, może pomóc Ci lepiej przygotować się mentalnie na to wyzwanie.
Co robić i czego unikać przed badaniem psychologicznym dla kierowców?
- Wyśpij się
- Unikaj stresu
- Ogranicz, a najlepiej unikaj alkoholu i innych używek
- Zadbaj o dobre samopoczucie
- Zjedz lekki posiłek
- Skoncentruj się
- Zapoznaj się z tym, jakie są rodzaje testów i co podlega sprawdzeniu
- Przed testem zrób ćwiczenia na koncentrację
Jakie badania musi przejść kursant?
Osoby, które zdają prawo jazdy jednej z najbardziej popularnych kategorii – B, powinny przejść kilka podstawowych badań, które potwierdzą, że nie ma przeciwwskazań, aby kursant rozpoczął praktyczną część kursu, podszedł do egzaminu i rozpoczął jazdę po otrzymaniu uprawnień. Konsultacja powinna obejmować przede wszystkim badanie okulistyczne. Dobry wzrok jest niezbędny, aby bezpiecznie poruszać się po drodze. Podczas badania sprawdzony zostanie również słuch i równowaga. Przy okazji lekarz poprosi też o wypełnienie ankiety dotyczącej stanu zdrowia kandydata na kierowcę.
Jakie badania wykonuje się zawodowym kierowcom?
Badania zawodowych kierowców są nieco bardziej rozbudowane niż te, które zleca się kierowcom korzystającym z uprawnień tylko na własny użytek. Z racji tego, że osoby zawodowo zajmujące się prowadzeniem pojazdu często przewożą pasażerów (kierowcy autobusów) lub ładunki (kierowcy ciężarówek), nie mogą stwarzać zagrożenia. Lekarz badający zawodowego kierowcę wykonuje badania:
- okulistyczne, dzięki którym lekarz upewni się, że kierowca dobrze widzi,
- laryngologiczne, które pozwolą ocenić słuch kandydata,
- neurologiczne, w których oceniana jest koordynacja ruchowa i równowaga kierowcy,
- psychologiczne, dzięki którym można ocenić zachowanie badanego w trudnych sytuacjach,
- ogólne, które pozwalają ocenić ogólną kondycję przyszłego kierowcy,
- pomocnicze, np. EKG.
Kiedy kierowcy zawodowi otrzymują skierowanie na badania?
Skierowanie na badania dla zawodowych kierowców jest dokumentem, który zobowiązuje ich do przejścia określonych badań lekarskich i psychologicznych. Mają one na celu ocenę stanu zdrowia kierowcy oraz jego zdolności psychofizycznych do bezpiecznego prowadzenia pojazdów. Kierowca może otrzymać skierowanie na badania od pracodawcy, lekarza lub w przypadku ubiegania się o prawo jazdy.
Kierowca zawodowy otrzyma skierowanie na badania:
- podczas ubiegania się o prawo jazdy kategorii C, C+E, D, D+E,
- przed podjęciem pracy,
- w ramach badań okresowych (co 5 lat lub co 2,5 roku w przypadku kierowców powyżej 60. roku życia),
- w przypadku problemów zdrowotnych.
Jak często zawodowi kierowcy powinni wykonywać badania?
Zawodowi kierowcy po raz pierwszy przechodzą badania jeszcze przed uzyskaniem uprawnień. To one decydują o tym, czy kierowca może zajmować się przewożeniem osób i ładunków zawodowo. Jego negatywny wynik może w ogóle uniemożliwić kandydatowi wykonywanie zawodu kierowcy.
To jednak niejedyne badania, którym zawodowy kierowca powinien poddać się w trakcie stażu pracy za kółkiem. Takie osoby powinny zgłaszać się do lekarza regularnie. Ten obowiązek nie będzie uciążliwy, bo badania lekarskie dla kierowców nie odbywają się często. Osoby, które nie ukończyły 60. roku życia i pracują w zawodzie, powinny odbywać takie badania co 5 lat. Starsi kierowcy są zobowiązani poddawać się badaniom częściej – raz na 30 miesięcy.
Ile kosztuje badanie lekarskie?
Badania lekarskie dla kierowców, podobnie jak badania wykonywane w ramach medycyny pracy, nie są bezpłatne. Na badania kieruje pracodawca, który powinien jednocześnie pokryć koszty wizyt. Wizyta lekarska dla zawodowego kierowcy to koszt 200 zł, a za badanie psychologiczne trzeba zapłacić 150 zł.
Co powoduje niepomyślny wynik badań lekarskich?
W weryfikowaniu predyspozycji zatrudnionych na stanowisku kierowcy duże znaczenie ma dokładność badań i wydanie orzeczenia zgodnie z rzeczywistym stanem zdrowia badanego. Lekarz nie może dopuścić do kierowania pojazdem, zwłaszcza zawodowo, jeśli kierowca ma poważne problemy ze wzrokiem, zaburzenia psychiczne lub inne wady, które wyjdą na jaw podczas badania. Złe wyniki badań nie zawsze muszą kończyć się zakazem wykonywania zawodu. Ich wynikiem mogą być jednak pewne ograniczenia, np.
- wydanie czasowego pozwolenia na pracę na stanowisku kierowcy (po upływie określonego czasu kierowca będzie musiał powtórzyć badania),
- zakaz prowadzenia niektórych pojazdów.
Czy można kwestionować wynik badań lekarskich?
Z negatywnym orzeczeniem lekarskim kierowca może się nie zgodzić. Ma wówczas możliwość powtórzenia badań u innego lekarza. Wniosek o ponowne wykonanie badań należy wówczas złożyć u specjalisty, który wydał nieprzychylne orzeczenie. Na odwołanie się od decyzji kierowca ma 14 dni od dnia otrzymania opinii.
Za powtórne wykonanie badań trzeba ponownie wnieść opłaty.
W jaką ochronę powinni zaopatrzyć się zawodowi kierowcy?
Ubezpieczenie dla zawodowych kierowców to kluczowy element ochrony zarówno kierowcy, jak i firmy, która ich zatrudnia. Różnego rodzaju polisy mają na celu chronić kierowców świadczących przewóz towarów i osób, zarówno wtedy, gdy dojdzie do wypadku, jak i w zakresie odpowiedzialności cywilnej, utraty dochodów czy innych zdarzeń losowych. Zawodowi kierowcy i ich pracodawcy powinni rozważyć różne rodzaje ubezpieczeń, aby zapewnić sobie odpowiednią ochronę finansową w razie wypadków, uszkodzenia pojazdu, strat towarów lub niezdolności do pracy.
Każdy kierowca zawodowy powinien zaopatrzyć się w ubezpieczenie:
- OCP (OC przewoźnika), które zadziała, gdy np. ładunek zostanie uszkodzony lub skradziony,
- OC zawodu (oferowane w ramach ochrony flotowej), które zapewnia ochronę przed skutkami finansowymi szkód wyrządzonych osobom trzecim w wyniku działalności zawodowej,
- NNW, które zapewnia wsparcie, jeśli dojdzie do uszczerbku na zdrowiu lub śmierci kierowcy,
- od utraty dochodu, które chroni zawodowego kierowcę przed utratą dochodu w przypadku czasowej niezdolności do pracy, np. w wyniku wypadku lub choroby.
- Badania zawodowych kierowców mają wykluczyć dopuszczenie do ruchu drogowego tych, których jazda mogłaby zagrażać bezpieczeństwu pozostałych kierowców i pieszych.
- Kursant, który ubiega się o uprawnienia do prowadzenia pojazdów, np. kat. B, przechodzi przede wszystkim badania okulistyczne.
- Kierowcy zawodowi muszą poddać się nie tylko badaniom okulistycznym, ale także neurologicznym, laryngologicznym i psychologicznym.
- Kierowcy poniżej 60. roku życia powinni przechodzić badania okresowe co 5 lat, a starsi – co 2,5 roku.
- Badanie lekarskie kosztuje 200 zł, a badanie psychologiczne – 150 zł.
- Negatywna opinia lekarza może ograniczyć uprawnienia, np. uniemożliwić prowadzenie niektórych rodzajów pojazdów lub zobowiązać do powtarzania badań co jakiś czas.
- Kierowca i jego pracodawca mają prawo do powtórnych badań, jeśli nie zgadzają się z orzeczeniem lekarza.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o badania dla kierowców
Tak, ale ich liczba i rodzaj będą się różnić w zależności od tego, czy wyrabiasz prawo jazdy w celach prywatnych, czy chcesz zostać kierowcą zawodowym. Aby przystąpić do zwykłego egzaminu kategorii B, potrzebne będą podstawowe badania, obejmujące przede wszystkim sprawdzenie wzroku, słuchu i ogólnego stanu zdrowia kandydata.
W ich przypadku testy muszą być bardziej szczegółowe niż u pozostałych kierowców. Zawodowi kierowcy poza badaniami okulistycznymi, laryngologicznymi i ogólnymi przechodzą zatem również konsultacje neurologiczne i psychologiczne, a jeśli zajdzie taka potrzeba, wykonywane są również badania pomocnicze. Koszt wizyty (bez badań psychologicznych) to 200 zł.
Tak. Pierwsza kontrola musi oczywiście mieć miejsce jeszcze przed zdobyciem uprawnień, potem natomiast badania trzeba regularnie powtarzać, jeśli kierowcy stale pracują w swoim zawodzie. Ci przed 60. rokiem życia powinni sprawdzać swój stan zdrowia co 5 lat, a starsi kierowcy przynajmniej raz na 30 miesięcy.
Tak, ale niepomyślny wynik badań nie zawsze musi skończyć się najgorszym dla kierowcy rozwiązaniem. Stwierdzenie problemów zdrowotnych może skutkować np. wydaniem czasowego pozwolenia z koniecznością powtórzenia badań za jakiś czas lub zakazem prowadzenia tylko niektórych pojazdów. Ponadto kierowca ma też prawo odwołać się od wyników i powtórzyć badanie u innego lekarza.
Trudne pojęcia:
Dołącz do dyskusji