Biwak w Polsce – gdzie można rozbić namiot i czy biwakowanie w ogóle jest legalne?

Czy biwakowanie w Polsce jest legalne?

W różnych częściach Polski, zwłaszcza tych najbardziej atrakcyjnych turystycznie, np. nad jeziorami, funkcjonuje całe mnóstwo pól namiotowych, na których można zarezerwować sobie miejsce (nie wszystkie wymagają wcześniejszej rezerwacji), a podczas pobytu nawet korzystać z sanitariatów, bo takie miejsca są zwykle wyposażone w toalety i prysznice. Pola namiotowe są jednak płatne, a korzystanie z nich nadal oznacza urlop w towarzystwie innych przyjezdnych. Chociaż więcej osób stawia teraz na nocleg w hotelach i pensjonatach, na polach namiotowych wciąż jest sporo turystów.

Jeśli chcesz całkowicie odseparować się od ludzi i cywilizacji, porzucając telefon, komputer, a nawet samochód, z pewnością będziesz chciał rozważyć możliwość rozbicia namiotu “na dziko”. Czy jest to jednak możliwe?

Okazuje się, że w Polsce nie ma zakazu biwakowania poza polami namiotowymi. Nie oznacza to jednak, że można rozbijać namiot w dowolnym miejscu. Większość terenów jest bowiem czyjąś własnością: czy to prywatną (np. prywatne pola i lasy), czy to własnością urzędu miasta, urzędu morskiego lub nadleśnictwa. Żeby rozbić namiot na terenie będącym czyjąś własnością, będziesz potrzebował zgody. Korzystanie z tych terenów może jednak wymagać wniesienia opłaty, jeśli właściciel sobie tego zażyczy.

Pole namiotowe czy nocleg “na dziko”? Gdzie można rozbić namiot, a gdzie jest to zakazane?

Jeśli chcesz mieć pewność, że wakacje pod namiotem spędzisz legalnie, najlepszym wyjściem będzie zarezerwowanie miejsca dla siebie i swojej rodziny na jednym z pól namiotowych. Osoby, którym zależy mimo wszystko na spędzeniu wakacji bliżej przyrody i w większym odosobnieniu, powinny zorientować się wcześniej, jakie mają możliwości w kwestii wyboru miejsca zamieszkania na kilka wakacyjnych dni.

Może się wydawać, że takie miejsca, jak plaże czy lasy, są ogólnodostępne. Nie oznacza to jednak, że korzystanie z nich nie jest objęte żadnymi regułami. A odpowiednie regulaminy i ustawy mogą informować o zakazie rozbijania namiotów. Na przykład w Zarządzeniu Porządkowym nr 1 Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z dnia 17 czerwca 2015 r. w sprawie ochrony terenów pasa technicznego jest mowa o całkowitym zakazie rozbijania namiotu na wydmach i klifach oraz o konieczności uzyskania pozwolenia na rozbicie namiotu i biwakowanie m.in. na plaży:

Rozbijanie namiotu w lesie jest możliwe, ale tylko w wyznaczonych do tego miejscach, jak głosi ustawa o lasach.

Dużo bardziej rygorystyczne obostrzenia dotyczące biwakowania obowiązują w rezerwatach przyrody i parkach narodowych.

W lasach i na plażach zwykle konieczne jest udanie się do odpowiedniej instytucji i zapytanie o możliwość pobytu w podlegającym jej miejscu. Od listopada 2019 roku do listopada 2020 roku prowadzono akcję pilotażową Lasów Państwowych “Zanocuj w lesie”, w ramach której niektóre nadleśnictwa wyznaczyły obszary, w których rozbicie namiotu jest całkowicie legalne. Nadleśnictwa gromadziły informacje o tym, jakie jest zainteresowanie taką akcją, czego efektem było przedłużenie akcji i zwiększenie miejsc udostępnionych fanom bushcraftu.

Do kwietnia 2022 roku w wyznaczonych lokalizacjach można było nocować nawet bez zgłaszania tego faktu do nadleśnictwa, pod warunkiem, że w danym miejscu nocowało nie więcej niż 9 osób i/lub pobyt będzie trwał nie dłużej niż 2 noce. Dłuższe noclegi w lesie oraz obecność większej liczby osób należy zgłosić mailowo do danego nadleśnictwa najpóźniej 2 dni robocze przed przyjazdem, aby organa zdążyły odesłać potwierdzenie, że pobyt jest w danym miejscu możliwy. To, które miejsca w polskich lasach zostały udostępnione w ramach tego programu, można sprawdzić na www.lasy.gov.pl.

Dostępne miejsca biwakowe znajdziesz również na www.czaswlas.pl.

Jak przygotować się do biwaku?

W pierwszej kolejności powinieneś wybrać miejsce, do którego chcesz się udać. Oczywiście z uwzględnieniem wszystkich nakazów i zakazów, o których była mowa wyżej. Przed samym wyjazdem przychodzi pora na pakowanie. Przede wszystkim powinieneś zadbać o odpowiednio duży namiot, śpiwór dopasowany do pory roku oraz wygodny materac lub karimatę. Wieczorami przydadzą się latarki czołówki (będą wygodniejsze) lub lampki kempingowe. A w chłodniejsze noce będziesz potrzebował cieplejszych ubrań nawet w środku lata. Nie zapomnij spakować nakrycia głowy, które nad jeziorem lub na nadmorskiej plaży będzie chroniło Cię przed słońcem, a w lesie zapewni barierę dla kleszczy.

Przydadzą się też podstawowe kosmetyki, dzięki którym zachowasz higienę. Jeśli nie nocujesz na polu namiotowym, na którym miałbyś dostęp do bieżącej wody, przyda Ci się szybkoschnący żel do mycia rąk. Na upalne dni będziesz potrzebował kremu z filtrem. Zwłaszcza, jeśli planujesz przebywać na otwartej, nieosłoniętej przez drzewa przestrzeni, a przed złośliwymi komarami i niebezpiecznymi kleszczami uchroni Cię odpowiedni preparat.

Nie zawsze w okolicy Twojego noclegu, zwłaszcza, jeśli decydujesz się na biwak “na dziko”, znajdą się restauracje, w których mógłbyś coś zjeść. Zaopatrz się zatem w suchy prowiant (wybierz produkty, które przetrwają w upale, jeśli nie masz lodówki turystycznej), a także w wystarczającą ilość wody mineralnej. Możesz też zabrać ze sobą kuchenkę turystyczną, na której ugotujesz coś ciepłego do zjedzenia.

Pamiętaj, że zarówno na polu namiotowym, jak i w plenerze powinieneś zachować czystość otoczenia. Zabierz zatem ze sobą worki na śmieci, w których na bieżąco będziesz umieszczał niepotrzebne, zużyte już opakowania i resztki jedzenia, a na koniec pobytu śmieci zabierz ze sobą.

Jedziesz na biwak samochodem? Pamiętaj o assistance!

Przygotowania do wyjazdu na biwak powinny obejmować też przygotowanie samochodu. Oprócz sprawdzenia stanu technicznego pojazdu warto sprawdzić też, czy jest on ubezpieczony. O ile ubezpieczenie OC, które jest obowiązkowe, prawdopodobnie już masz, być może będziesz potrzebował dokupienia ubezpieczeń dobrowolnych. Podczas wyjazdu na biwak może przydać Ci się przede wszystkim asisstance.

Ubezpieczenie assistance w podstawowym zakresie często jest dodawane do polisy OC. Jeśli je masz, sprawdź zakres ochrony, aby mieć pewność, że ubezpieczyciel zapewni Ci usługi, których potrzebujesz. Być może będziesz potrzebował dokupienia assistance w wersji rozszerzonej.

W ramach assistance samochodowego możesz liczyć m.in. na:

• naprawę pojazdu na miejscu zdarzenia,
• wymianę opon,
• dostarczenie paliwa,
• holowanie pojazdu,
• organizację naprawy w warsztacie,
• samochód zastępczy lub kierowcę zastępczego.

Ile kosztuje assistance samochodowe?

Assistance nie jest drogie. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że otrzymałeś je w pakiecie z OC. Sprawdźmy, ile kosztuje assistance dla 40-letniego kierowcy z Opola, który ma prawo jazdy od 20 lat. Jeździ Oplem Astrą z 2016 roku, który jest napędzany silnikiem benzynowym o pojemności 1,0. Żonaty kierowca ma bezszkodową historię ubezpieczenia.

Jakie są zasady bezpiecznego biwakowania?

Wybierając się na biwak, musisz pamiętać, że obowiązują Cię pewne zasady, dzięki którym zarówno Ty, jak i Twoje otoczenie (inni biwakowicze oraz środowisko) będziecie bezpieczni. Taki biwakowy dekalog możesz spisać sam. Podpowiadamy jednak, jakimi regułami powinieneś się kierować podczas spędzania wakacji w taki sposób.

Dekalog biwakowicza

1. Biwakuj tylko w wyznaczonych do tego miejscach.
2. Rozpalaj ognisko tylko w wyznaczonych do tego miejscach oraz zadbaj, aby ogień nie rozprzestrzeniał się (dookoła ogniska ułóż kamienie, a idąc spać upewnij się, że jest ono dobrze ugaszone).
3. Samowolne zbieranie chrustu i suchych gałęzi na ognisko podczas biwaku w lesie jest wykroczeniem. Drewno na ognisko możesz nabyć, kontaktując się z miejscowym leśniczym. 
4. Jeśli planujesz spędzić wakacje na polu namiotowym, zarezerwuj miejsce z wyprzedzeniem.
5. Jeśli chcesz rozbić namiot poza polami namiotowymi, wybierz miejsce w pewnej odległości od zabudowań i drogi, aby nie narazić się na wizyty nieproszonych gości, którzy nie zawsze mają dobre zamiary.
6. Nie zostawiaj resztek jedzenia przed namiotem, które mogłyby przyciągnąć dzikie zwierzęta.
7. Plecak przechowuj w namiocie, jeśli masz wystarczająco dużo miejsca wewnątrz. W przeciwnym razie kosztowne rzeczy i dokumenty weź do środka, a sam plecak ustaw kilkanaście metrów od namiotu (na wypadek, gdyby zainteresowały się nim zwierzęta).
8. Przebywając w namiocie, np. nocą, otwórz wywietrzniki, dzięki  czemu para wodna nie będzie się gromadziła wewnątrz, a nadmiar wilgoci będzie odprowadzany.
9. Jeśli oddalasz się od namiotu, pamiętaj o jego zamknięciu. Chodzi nie tylko o ochronę przed złodziejami, ale także przed owadami i zwierzętami, które mogłyby dostać się do środka i zaskoczyć Cię np. podczas snu.
10. Śmieci pakuj od razu do worków i wyrzucaj na bieżąco lub zabierz wszystko ze sobą w dniu wyjazdu.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o biwakowanie w Polsce

Autor artykułu: Monika Strzała

Redaktor z 4-letnim stażem w branży ubezpieczeniowej. Jest autorką kilkuset publikacji zarówno dotyczących ubezpieczeń komunikacyjnych, jak i turystycznych. Zdobytą dotychczas wiedzą chętnie dzieli się z użytkownikami porównywarki Mubi, tworząc artykuły, które już przydały się tysiącom kierowców. Doradza w zakresie zakupu polisy przez internet i przygotowuje kalkulacje cen, dzięki którym kierowcy mogą poznać aktualne tendencje na rynku ubezpieczeniowym.