Jak dobrać buty narciarskie? Co jest najważniejsze przy wyborze?

Dobrze dobrane buty to podstawa udanego wyjazdu na narty

Początkujący narciarze mogą jeszcze tego nie wiedzieć, ale wbrew pozorom to wcale nie narty są w tym sporcie najistotniejsze. Każdy, kto ma już doświadczenie na stoku, z pewnością potwierdzi, że o wiele ważniejsze są dobrze dobrane buty narciarskie. Bez nich jazda będzie nie tylko mało komfortowa, ale może być zwyczajnie niebezpieczna, dlatego to właśnie od obuwia powinno się zawsze zaczynać dobieranie sprzętu narciarskiego.

A czemu jest ono takie ważne? Trzeba pamiętać, że to właśnie za pomocą butów sterujemy nartami. Od tego, jak dobrze leżą, i w jakim stopniu są dopasowane do stopy, zależy sposób przekazywania energii z ciała narciarza na deski. Buty decydują zatem o tym, jak narty reagują na nasz ruch, i jaką mamy nad nimi kontrolę. Źle dopasowane mogą nie unieruchomić w pełni stopy, co sprawi, że praca narciarza nie będzie przenoszona w pełni na narty, a to z kolei odbije się na słabszej kontroli, większym zmęczeniu i narażeniu na kontuzje.

Oczywiście obok precyzji, drugim kluczowym czynnikiem, na który wpływ na właściwy dobór obuwia narciarskiego, jest komfort ich używania. Bez niego nie ma wszak mowy o przyjemności płynącej z aktywności na stoku, chyba że mowa o profesjonalnych sportowcach, którzy przedkładają kontrolę nad komfortem. W rekreacyjnym wydaniu można na szczęście połączyć jedno z drugim, wybierając buty narciarskie dostosowane do indywidualnym potrzeb. Tylko jak to zrobić?

Dopasowanie butów narciarskich – podstawowe zasady

Każdy but narciarski składa się z twardej zewnętrznej skorupy, miękkiego wewnętrznego buta (tzw. linera) oraz różnej liczby zapięć i klamer. Chociaż producenci wciąż oferują nowinki technologiczne, przez które łatwo pogubić się w oferowanych przez sprzedawców modelach, kilka podstawowych zasad dotyczących wyboru butów jest niezmiennych. O czym musisz pamiętać w pierwszej kolejności?

1. Wybierz buty narciarskie ze względu na płeć. Z uwagi na różną budowę stopy i kształt łydki, inny typ obuwia narciarskiego jest przystosowany dla kobiet, a inny dla mężczyzn. Damskie buty mają niższą, rozszerzaną ku górze cholewkę, są także zazwyczaj wyposażone w cieplejsze wkładki. Z kolei męskie buty posiadają wyższą i smuklejszą cholewkę.
2. Określ, jaki jest Twój poziom zaawansowania. Amatorzy dopiero zaczynający przygodę na stoku, a także średnio-zaawansowani stawiający na komfort, powinni wybrać zupełnie inne buty niż doświadczeni narciarze, którym zależy na szybkości i adrenalinie.
3. Zastanów się, jak będzie wyglądała Twoja aktywność. Inne buty są przeznaczone do jazdy rekreacyjnej, a inne do sportowej i wyczynowej, nie wspominając o specjalnych typach przystosowanych do freeride’u i freetouringu.
4. Wybierz rozmiar buta. Zdecydowanie najważniejsze kryterium. Rozmiar obuwia narciarskiego określa się na podstawie długości i szerokości stopy, o czym więcej w dalszej części tekstu.
5. Określ wymaganą twardość skorupy buta. Z tym wiąże się tajemnicze pojęcie flex, które wyjaśniamy poniżej.

Trzymając się tych zasad, z pewnością uda Ci się dobrać odpowiednie buty narciarskie. Oczywiście warto zrobić to w sklepie narciarskim, gdzie w wyborze pomogą Ci specjaliści, którzy użyją do wykonania pomiarów profesjonalnego sprzętu, ale nie jest to przymus. Równie dobrze można to zrobić w domu i kupić buty narciarskie przez internet.

Jak dobrać rozmiar buta narciarskiego?

Jak już wspominaliśmy, rozmiar jest najważniejszym kryterium wyboru buta narciarskiego. W związku z tym absolutnie kluczowe jest jego dokładne określenie i dopasowanie do uniwersalnej skali mondo point, która jest wykorzystywana przez producentów sprzętu narciarskiego. Aby to zrobić, trzeba zmierzyć długość stopy, do czego wystarczy zwykła kartka papieru i długopis.

• Kartkę połóż przy ścianie i ustaw na niej stopę, przykładając piętę do ściany.
• Uginając lekko nogę w kolanie, obrysuj kształt całej stopy.
• Zmierz odległość od ściany do najdalej położonego punktu obrysu.
• Powtórz to samo z drugą stopą.

Uzyskana w ten sposób długość (większa z dwóch) zaokrąglona do 0,5 cm w górę to właśnie rozmiar stopy według numeracji mondo point. Ten należy teraz zestawić z tabelą rozmiarów według danego producenta i gotowe. Czy powinno się wybierać buty o idealnie tym samym rozmiarze co stopa? Zazwyczaj doradza się dodanie do zmierzonej odległości ok. 0,5 cm, zwłaszcza w przypadku niedoświadczonych narciarzy, żeby pozwolić stopie na relaks.

Oprócz długości, istotna jest oczywiście również szerokość buta. Ją także możesz określić, korzystając z obrysu stopy – należy zmierzyć odległość w najszerszym punkcie stopy. Szerokości butów wahają się od 92 mm (przeznaczone dla wyczynowców) do 106 mm (przeznaczone dla początkujących oraz osób z szerokimi stopami i łydkami). Rozmiary pośrednie (98/100/102 mm) sprawdzają się w większości przypadków.

Co to jest wartość flex? Jak wybrać odpowiednią wartość?

Jeżeli znasz już rozmiar buta, możemy przejść do jego sztywności, czyli flex. Parametr ten wyznacza twardość skorupy buta, a wybierając go, trzeba się kierować takimi czynnikami, jak:

• umiejętności narciarskie,
• kondycja fizyczna,
• waga i wzrost,
• wiek.

Tzw. flex index wyraża się w skali liczbowej, dla kobiet zwykle w zakresie 50/60-110, a dla mężczyzn 60/70-140/150. Im mniejsza wartość, tym miększy i zapewniający większy komfort but. Im większa, tym twardszy i gwarantujący lepszą kontrolę. Dlatego też wartość flex butów narciarskich powinno się opierać w głównej mierze na umiejętnościach ich użytkownika.

Buty narciarskie dla początkujących i zaawansowanych

Chociaż rozmiar i kształt stopy mają decydujące znaczenie przy wyborze obuwia narciarskiego, bardzo istotne jest również jego zastosowanie, na podstawie którego można dobrać choćby flex index. Ten ma bowiem wpływ na komfort i funkcjonalność buta podczas różnych aktywności. Jak zatem dobrać buty narciarskie ze względu na styl i umiejętności danego narciarza?

• Narciarstwo rekreacyjne – buty powinny być jak najbardziej elastyczne, zapewniać komfort podczas noszenia i być łatwe w użyciu.
• Narciarstwo wyczynowe – buty sztywniejsze i ciaśniejsze o wyższej cholewce, zapewniają większą kontrolę.
• Freeride – buty dla narciarzy jeżdżących na zaawansowanym poziomie poza wyznaczonymi trasami powinny mieć większy flex index, prostą cholewkę i szerokość ok. 100 mm.
• Skitouring – buty powinny być lekkie, a tryb “chodzenia” efektywny, zapewniający duży zakres ruchu cholewki.
• Freestyle – buty elastyczne, amortyzowane w okolicach pięty, dzięki czemu lądowanie po skoku jest bardziej komfortowe.

Ile kosztuje ubezpieczenie sprzętu sportowego?

Podobnie jak narty, również buty narciarskie mogą ulec zniszczeniu lub uszkodzeniu podczas jazdy, a zwłaszcza podczas wypadku na stoku. Żeby móc je potem naprawić lub kupić nowe, przed wyjazdem rozważ ubezpieczenie sprzętu sportowego. Ile ono kosztuje? I na jaką sumę możesz ubezpieczyć ekwipunek?

Sprawdźmy to na przykładzie 31-letniej turystki, która wybiera się na 7 dni do Austrii, aby spędzić czas na stoku.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o dobór butów narciarskich