Ciągi pieszo-rowerowe – jak korzystać ze ścieżki? Kto ma pierwszeństwo?
Czy rowerzysta zawsze ustępuje pierwszeństwa pieszemu podczas jazdy ścieżką pieszo-rowerową? To powierzchnia ze strefami zarówno dla pieszych, jak i rowerów. Jedni i drudzy mają prawo poruszać się po niej, więc kto jest na uprzywilejowanej pozycji?
Z tego artykułu dowiesz się:
Zastanawiasz się, co oznacza znak z pieszym (dorosłym i dzieckiem) oraz z rowerem? Jak poruszać się na ścieżce za nim? Sprawdź, czy użytkowników dróg dla rowerów i pieszych obowiązują te same zasady!
Ścieżka rowerowa i chodnik w jednym – co to takiego?
W Polsce występują ciągi pieszo-rowerowe. Czym właściwie są? Określenie to, stosowane w budownictwie drogowym, a dokładnie w dokumentacji techniczno-budowlanej, przeniknęło do życia codziennego (częściej jako ścieżki) i spotykane jest np. przy ogłoszeniu przetargu na budowę tego rodzaju infrastruktury lub w komunikatach przy oddaniu jej do użytku. To samodzielny pas drogi, który współdzielą ze sobą rowerzyści i piesi – składa się z wydzielonych stref dla pieszych i rowerów – chodnika i ścieżki rowerowej znajdujących się obok siebie.
Określenia szlaku dla rowerów i pieszych
W użyciu są różne określenia, które właściwie odnoszą się do jednego – szlaku komunikacyjnego, z którego korzystają rowerzyści i piesi. Nie są tożsame i wynikają z osadzenia w szerszym kontekście opartym o konkretne normy prawne.
Różne terminy określające szlak pieszo-rowerowy w Polsce:
- droga dla rowerów i pieszych – wg ustawy Prawo o ruchu drogowym (określenie tożsame: droga dla pieszych i rowerów),
- droga dla pieszych i rowerzystów – wg rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji,
- ścieżka rowerowa z dopuszczeniem ruchu pieszych – wg rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej,
- droga przeznaczona do ruchu rowerów albo rowerów i pieszych – wg ustawy o drogach publicznych,
- ścieżka pieszo-rowerowa – wg rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej,
- ciąg pieszo-rowerowy – wg dokumentacji technicznej w budownictwie drogowym,
- droga pieszo-rowerowa – wg dokumentacji technicznej w budownictwie drogowym.
Nazewnictwo stosowane w polskim prawie drogowym długo nie było ujednolicone z nomenklaturą spotykaną w prawie budowlanym w zakresie infrastruktury rowerowej. Wynikła z tego swoista różnorodność terminologii. Zmieniła to dopiero Ustawa z dn. 23 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 21 września 2022 r. Zmianom uległa m.in. definicja drogi i jej elementów.
droga dla pieszych i rowerów – drogę lub część drogi, oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi, przeznaczoną do ruchu pieszych, osób poruszających się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch, rowerów, hulajnóg elektrycznych i urządzeń transportu osobistego
Dz.U.2022 poz.1768
Ciąg i droga pieszo-rowerowa – czym się różnią?
Droga pieszo-rowerowa tym różni się od ciągu, że w przypadku drogi dla rowerów i pieszych nie ma wyodrębnionych segmentów, tylko występuje część wspólna dla obu grup: pieszej i rowerowej. W przypadku ścieżki rowerowo-pieszej chodnik nie jest oddzielony od pasa dla rowerzystów żadnymi urządzeniami bezpieczeństwa ruchu drogowego (np. barierkami, balustradami czy pasem zieleni), co ma miejsce przy samodzielnej drodze dla rowerów. Zróżnicowanie uzyskuje się przez zastosowanie innego typu nawierzchni (odróżniający rodzaj pokrycia lub kolor) albo przez umieszczenie elementów oddzielających, jak choćby: płyty chodnikowe, kostka betonowa, krawężnik czy namalowana linia.
Oznakowanie ścieżki oraz drogi dla pieszych i rowerów
- ścieżka pieszo-rowerowa (ciąg):
- znak C13-16 z podziałem pionowym (1) – rower i piesi (od lewej do prawej),
- znak C13-16 z podziałem pionowym (2) – piesi i rower (od lewej do prawej),
- droga pieszo-rowerowa:
- znak C13-16 z podziałem poziomym – piesi i rower (od góry do dołu).
Za znakiem C13-16 z podziałem pionowym rowerzyści i piesi powinni poruszać się zgodnie z wyznaczonymi stronami – po lewej lub prawej stronie stronie ścieżki. Należy przy tym zachować zasadę ruchu prawostronnego – rowerzysta powinien jechać przy osi szlaku, jeśli pasy są równej szerokości, a ścieżka rowerowa znajduje się po lewej stronie. Jeśli droga nie ma wyznaczonych stref pieszej i rowerowej należy poruszać się jak najbliżej prawej krawędzi.
Jak korzystać ze ścieżek pieszo-rowerowych?
Użytkownicy szlaków pieszo-rowerowych podlegają przepisom prawa o ruchu drogowym, są więc zobowiązani stosować się do nich. Zasady panujące na drodze są widoczne gołym okiem – odnoszą się do nich znaki poziome i pionowe. Oznakowanie ścieżki informuje, która strona przeznaczona jest dla pieszych, a która dla rowerzystów. Jest to widoczne na znakach drogowych, jak i na samej nawierzchni (w postaci symboli pieszych i roweru obróconych prawidłowo do osób poruszających się w danym kierunku).
Obowiązki i zakazy dotyczące kierującego rowerem lub hulajnogą elektryczną w ciągu pieszo-rowerowym określa art. 33 Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym:
Kierujący rowerem lub hulajnogą elektryczną jest obowiązany korzystać z drogi dla rowerów, drogi dla pieszych i rowerów lub pasa ruchu dla rowerów, jeżeli są one wyznaczone dla kierunku, w którym się porusza lub zamierza skręcić. (…)
Dz.U.2023.0.1047 t.j.
Prawo drogowe nakazuje więc korzystać ze szlaków rowerowych, jeśli takowe znajdują się w pobliżu. Oprócz ogólnych zasad poruszania się po trasach przeznaczonych dla pieszych i rowerów wprowadza także kolejność i wyznacza, kto ma pierwszeństwo przed kim:
(…) Kierujący rowerem lub hulajnogą elektryczną, korzystając z drogi dla pieszych i rowerów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustępować pierwszeństwa pieszemu.
Dz.U.2023.0.1047 t.j.
Ustawodawca wyraźnie wskazuje, że to pieszemu należy ustąpić pierwszeństwa w sytuacji, gdy np. chce przejść na drugą stronę ulicy – służą do tego pasy w przypadku dwóch osobnych stref (dla rowerów i pieszych osobno). Kiedy droga pieszo-rowerowa jest współdzielona – należy omijać, wyprzedzać i wymijać niechronionych użytkowników ze szczególną ostrożnością, a w razie konieczności zwolnić lub całkowicie się zatrzymać, aby np. umożliwić im przejście. Stawia to pieszych w uprzywilejowanej pozycji z uwagi na ich bezpieczeństwo.
Pierwszeństwo na ścieżkach pieszo-rowerowych za poniższymi znakami:
- C13-16 z podziałem pionowym (1/2) – wyznaczone są strony poruszania się pieszych i rowerów po drodze (według wariantu 1 lub 2), jednak pieszy w tej sytuacji i tak ma pierwszeństwo przed rowerzystą,
- C13-16 z podziałem poziomym – nie wyznaczono stron poruszania się po drodze, pieszych, jak i rowerzystów, ale rowerzysta musi ustąpić pierwszeństwa pieszym.
Zgodnie z przepisami pieszy nie ma prawa poruszać się po drodze dla rowerów. Wyjątek od tej zasady zachodzi, kiedy w pobliżu brakuje chodnika lub pobocza albo nie ma możliwości skorzystania z nich (np. w trakcie remontu). Wtedy to pieszy zobowiązany jest ustąpić pierwszeństwa rowerzystom.
Powyższych przepisów nie stosuje się w strefie zamieszkania, gdzie pieszy z zasady ma prawo korzystać z całej szerokości i to jemu należy się pierwszeństwo. Analogiczna sytuacja zachodzi wtedy, gdy na ścieżce rowerowej pojawi się osoba niepełnosprawna korzystająca z urządzeń wspomagania ruchu.
Niektórzy użytkownicy ścieżek pieszo-rowerowych poruszają się po niewłaściwej stronie. Może to doprowadzić do niebezpiecznej sytuacji, np. kolizji. Postój powinien odbywać się w takim miejscu, aby ścieżka była wolna od zagrożeń dla innych!
Użytkownik ścieżki rowerowej – jak się zachować?
Poniżej zebraliśmy wszystkie najważniejsze prawa, obowiązki i zakazy dotyczące kierującego rowerem, wózkiem rowerowym, hulajnogą lub urządzeniem transportu osobistego albo przy użyciu innego sprzętu wspomagającego ruch.
Jak powinien zachowywać się rowerzysta?
- Musi poruszać się zgodnie z ruchem prawostronnym.
- Jest zobligowany korzystać ze ścieżki rowerowej, jeśli takowa znajduje się w pobliżu.
- Powinien poruszać się możliwie jak najbliżej prawej krawędzi jezdni, gdy nie ma pobocza lub jest wyłączone z użytku.
- Na skrzyżowaniu (np. rondzie) i bezpośrednio przed nim może jechać środkiem pasa (ale nie zajmować więcej niż jeden pas), jeśli pas ten daje możliwość opuszczenia skrzyżowania w więcej niż jednym kierunku.
- W śluzie rowerowej może zatrzymać się obok innego rowerzysty (może również jechać obok niego po drodze, jeśli nie stwarza to zagrożenia dla innych).
- Może wyprzedzać inne pojazdy poruszające się wolniej (również z ich prawej strony).
- Ma zakaz jazdy bez trzymanki (co najmniej jedna ręka musi znajdować się na kierownicy).
- Nie może uczepiać się do innych pojazdów.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o drogi dla rowerów i pieszych
Ciągi dla pieszych i rowerów, którzy mogą poruszać się obok siebie powstają w miejscach, w których występuje natężony ruch zarówno pieszych, jak i rowerzystów. Warunki przestrzenne muszą być sprzyjające, aby w pasie drogowym mieścił się nowy, osobny i wydzielony od reszty szlak dla obu grup .
Tak. Zgodnie z obowiązującymi od 20 maja 2021 r. przepisami po ścieżce rowerowej mogą poruszać się pojazdy napędzane siłą mięśni lub ze wspomaganiem silników elektrycznych. Osoby na hulajnodze, rolkach, wrotkach czy deskorolce również mają prawo jeździć po ścieżce dla rowerów. Urządzenia transportu osobistego (UTO) czy rowery i hulajnogi elektryczne nie mogą rozwijać prędkości wyższej niż 20 km/h.
Tak, wolno, ale tylko w pewnych wyjątkowych okolicznościach. Jazda rowerem po chodniku jest warunkowo dopuszczona np. przy niesprzyjającej pogodzie ograniczającej widoczność, przyczepność czy stabilność rowerzysty (np. śnieżyca, wichura, ulewa, gołoledź, zamglenie). Poruszanie się na rowerze po chodniku jest dopuszczalne także w momencie, kiedy osoba dorosła opiekuje się dzieckiem poniżej 10. roku życia. Ponadto, jeśli prędkość na drodze przekracza 50 km/h, rowerzysta może skorzystać z chodnika pod warunkiem, że szerokość traktu wynosi przynajmniej 2 m.
- Ciągi pieszo-rowerowe to ścieżki, po których poruszają się piesi i rowerzyści. W celu zapewnienia bezpieczeństwa obu grupom, trzeba korzystać z nich zgodnie z oznakowaniem (pionowym i poziomym) i przepisami drogowymi.
- Ścieżka pieszo-rowerowa z definicji posiada wydzielone strefy dla pieszych i rowerów za pomocą znaków. Należy poruszać się po właściwej strefie i prawej stronie (np. rowerzyści po lewej, a piesi po prawej stronie).
- Droga pieszo-rowerowa co do zasady nie ma wyodrębnionych stref – rowerzyści i piesi poruszają się po części wspólnej całą szerokością. Użytkowników obowiązuje ruch prawostronny, a piesi jako osoby narażone na większe obrażenia w przypadku kolizji mają pierwszeństwo przed innymi.
- Rowerzysta zobowiązany jest poruszać się ciągiem pieszo-rowerowym, jeśli taki jest w jego pobliżu. Niekiedy może jechać jezdnią, ale musi pamiętać, że piesi w wyjątkowych okolicznościach również mogą znaleźć się na drodze rowerowej.
- Znajomość przepisów da Ci pewność w każdej sytuacji. Bezpieczne poruszanie się po ścieżkach pieszo-rowerowych w kraju zgodne z prawem nie narazi Cię na kolizję lub mandat.
Trudne pojęcia:
Dołącz do dyskusji