Czujniki zmęczenia kierowcy – poprawa bezpieczeństwa podczas długich podróży

Zmęczenie kierowcy jako przyczyna wypadków – czy to poważny problem?

W pracach związanych z bezpieczeństwem ruchu można znaleźć informacje, że senność kierowcy może być przyczyną nawet 20% wypadków (art. z 2001 roku dotyczący Wielkiej Brytanii). Z danych tych wynika, że jest to poważny problem. A co mówią na ten temat polskie statystyki?

Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji przygotowuje co roku raport dotyczący wypadków drogowych w poprzednim roku. Z dokumentu z 2023 roku wynika, że w 2022 roku doszło w naszym kraju do 21 322 wypadków, w których zginęło 1 896 osób, a 24 743 osoby zostały ranne. Czy wiele z tych zdarzeń drogowych było spowodowane zmęczeniem?

Z danych Policji wynika, że w 2022 roku przyczyną 562 wypadków było zmęczenie kierowcy, czyli było to niecałe 2,64% wszystkich zdarzeń – dane dużo niższe niż te z Wielkiej Brytanii. W wyniku tych wypadków śmierć poniosło 85 osób – 4,48% wszystkich ofiar – a 838 uczestników zostało rannych – 3,39% wszystkich poszkodowanych.

Wydawać by się mogło, że zmęczenie jest przyczyną niewielkiego procenta zdarzeń, ale należy pamiętać, że każdy wypadek z ofiarami i rannymi to tragedia. Co ważniejsze, w przypadku zmęczenia odpowiedzialność za zdarzenie drogowe spoczywa przeważnie na kierowcach, choć jazda po drogach i autostradach bywa rzeczywiście czasami nużąca.

Na szczęście w niektórych modelach samochodów – a finalnie pewnie we wszystkich – będą systemy, które będą ostrzegać kierowcę, że jest zmęczony i powinien zrobić sobie przerwę w prowadzeniu pojazdu.

Systemy z czujnikami zmęczenia kierowcy – jak to wygląda w praktyce?

Wykrywanie zmęczenia czy senności kierowcy to technologia, która ma za zadanie poprawić bezpieczeństwo na drodze. Praca systemu może opierać się kilku różnych rozwiązaniach:

• analizowanie ruchów kierownicy,
• monitorowanie pozycji pojazdu na drodze,
• analizowanie oczu i twarzy kierowcy,
• pomiar fizjologicznych reakcji.

W razie wykrycia zmęczenia przez czujniki system informuje kierowcę poprzez wiadomość tekstową na wyświetlaczu, podświetlenie ikonki z kawą lub wydanie sygnałów dźwiękowych. Przekazane informacje mają na celu nie tylko pobudzenie kierowcy, ale także zachęcenie go do zrobienia przerwy – w końcu zmęczenie istotnie obniża koncentrację i skupienie na drodze.

Oto przykłady systemów wykrywania zmęczenia kierowcy:

• Driver Monitor (Mazda) – poprzez kamerę umieszczoną w wyświetlaczu centralnym analizowana jest częstotliwość mrugnięć i położenie gałek ocznych, a więc to, czy kierowca patrzy na drogę, w razie wykrycia zmęczenia pojawi się odpowiednia ikonka na wyświetlaczu i sygnał dźwiękowy;
• Driver Activity Assistant (Skoda) – czujnik zmęczenia monitoruje zachowanie kierowcy i pracę układu kierowniczego, a w przypadku pojawienia się nieprawidłowości, wyśle ostrzeżenie i zaleci przerwę;
• Attention Assist (Mercedes-Benz) – ma na celu wspomagać kierowcę podczas jazdy na autostradach i głównych drogach, działa przy prędkościach od 60 do 200 km/h, po wykryciu zmęczenia wyświetla się wskaźnik ostrzeżenia;
• Attention Assistant (BMW) – monitoruje zachowanie kierowcy i w razie wykrycia nieprawidłowości wyświetla na ekranie odpowiedni symbol;
• Attention Monitoring (DS) – aktywuje się po przekroczeniu 65 km/h i działa, dopóki nie spadnie ona poniżej 60 km/h, system analizuje jazdę kierowcy i w razie wykrycia odstępstw włącza sygnał dźwiękowy oraz wyświetla komunikat tekstowy;
• Driver Attention Warning (Hyundai) – system sprawdza styl jazdy, w tym kąt i moment skrętu kierownicy, oraz pozycję auta na pasie ruchu, po wykryciu odstępstw, a więc w założeniu wykryciu zmęczenia, wyświetlana jest wiadomość i pojawia się sygnał dźwiękowy 

To tylko przykładowe systemy, które mają za zadanie, analizować zmęczenie kierowcy. Gdzie tutaj są więc czujniki? Zgodnie z definicją czujnik to narzędzie, które jest częścią większego układu, a jego zadaniem jest wychwytywanie sygnałów z otoczenia (w tym rozpoznawanie i rejestrowanie) – robią to kamery i inne elementy monitorujące zachowania kierowcy podczas prowadzenia pojazdu.

Czujnik zmęczenia kierowcy – czy można je kupić na własną rękę?

Systemy wykrywania zmęczenia czy senności kierowcy montowane są w najnowszych samochodach, a jeśli w tych nieco starszych, to z najwyższych segmentów. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by na własną rękę kupić urządzenie do starszego samochodu, które będzie spełniać taką samą funkcję.

W internecie bez problemu można znaleźć urządzenia ostrzegające o zmęczeniu. Na przykład jedno z nich montuje się w pojeździe w ten sposób, by czujniki mogły analizować źrenice, co pozwala na określenie rozproszenia i zmęczenia kierowcy. Po wykryciu zagrożenia wysyła ostrzeżenie w czasie rzeczywistym.

Warto w tym miejscu podkreślić, że urządzenia oferowane przez firmy zewnętrzne niezwiązane z koncernami motoryzacyjnymi mierzą też fizjologiczne oznaki senności i zmęczenia, w tym zmiany tętna – na przykład CORE for Tech.

Z kolei duńska firma oferuje Anti Sleep Pilot (ASP), który przytwierdza się do deski rozdzielczej. Urządzenie oblicza poziom zmęczenia za pomocą 26 czujników, dodatkowo utrzymuje czujność kierowcy i zaleca wykonanie przerwy w prowadzeniu pojazdu. 

FAQ – najczęściej zadawane pytania o czujniki zmęczenia kierowcy