Inteligentny asystent prędkości – jak działa ISA?

Inteligentny asystent prędkości – co to jest?

Współczesne samochody naszpikowane są elektroniką. Początkowo producenci montowali zaawansowane systemy wyłącznie w luksusowych modelach. Obecnie można je spotkać praktycznie w każdym nowym samochodzie. To tak zwane zaawansowane systemy wspomagania kierowcy, czyli ADAS, do których należy na przykład asystent parkowania, system wykrywania martwego pola, tempomat, asystent pasa ruchu czy system wykrywania zmęczenia kierowcy.

Kolejnym systemem, który stanie się standardowym wyposażeniem każdego nowego samochodu od 2024 roku, będzie ISA, czyli inteligentny asystent prędkości. Już teraz montuje się go w kilku modelach. Znajdziemy go choćby we Fiacie 500X, Hondzie Jazz, Mercedesie S-Class czy Land Roverze Evoque (przykłady).

Zadaniem inteligentnego asystenta prędkości jest kontrolowanie prędkości pojazdu oraz dostosowanie jej do ograniczeń na drodze. Chodzi o to, by zwiększyć bezpieczeństwo poprzez przypominanie albo zmuszanie kierowców do respektowania limitów prędkości. Dane Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu (ETSC) wskazują bowiem, że 75% z nich przekracza prędkość w terenie zabudowanym.

Warto zaznaczyć, że ISA nie rozwiąże wszystkich problemów związanych z dużą liczbą ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych spowodowanych przez nadmierną prędkość. Jednak badania z Wielkiej Brytanii wskazują, że liczba zabitych na drogach może spaść nawet o połowę. Również australijskie badania nad bezpieczeństwem motoryzacyjnym wskazują, że ISA ogranicza liczbę wypadków śmiertelnych. Dodatkowymi zaletami systemu inteligentnego asystenta prędkości ma być zmniejszenie emisji spalin i redukcja hałasu w miastach.

Przeczytaj też: Inteligentne miasto – smart city to nie tylko transport!

Intelligent Speed Assistant – jak to działa?

Głównym zadaniem systemu ISA jest rozpoznanie, jaka jest dopuszczalna prędkość na danej drodze, a potem… no właśnie, tutaj są dwie możliwości! W wersji pasywnej asystent jedynie informuje kierowcę o przekroczeniu prędkości poprzez sygnały dźwiękowe, drżenie pedału gazu lub kierownicy. Natomiast wersja aktywna ISA automatycznie zmniejsza prędkość samochodu poprzez ograniczenie mocy silnika. 

Skąd inteligentny asystent prędkości będzie otrzymywać informacje o ograniczeniach prędkości? Rozwiązania są dwa – wykorzysta do tego GPS albo system rozpoznawania znaków drogowych. ISA może także korzystać z obu tych źródeł.

Po otrzymaniu informacji ISA poinformuje kierowcę o przekroczeniu prędkości lub automatycznie dostosuje ją do ograniczenia. Zgodnie z rozwiązaniami przyjętymi przez Komisję Europejską w rozporządzeniu z 23 czerwca 2021 roku, obowiązkowo montowany w samochodzie inteligentny asystent kontroli prędkości musi obejmować funkcję informacji o ograniczeniu prędkości (SLIF) oraz jedną z dwóch: funkcję ostrzegania o ograniczeniu prędkości (SLWF) albo funkcję regulacji prędkości (SCF). Minimalny wymóg przyjęty w przepisach zakłada, że w razie przekroczenia przez kierowcę prędkości, system będzie nie dłużej niż przez 5 sekund emitował dźwięk informujący o powodowaniu zagrożenia. Producenci będą oczywiście mogli zastosować bardziej ingerujące w jazdę rozwiązania.

A co z wyłączaniem i włączaniem systemu? W tym przypadku optowano za bardziej restrykcyjnymi wytycznymi, jednak ostatecznie przyjęte zakładają, że ISA będzie można zarówno czasowo wyłączyć podczas jazdy (naciskając mocniej na pedał gazu), jak też częściowo dezaktywować przed jazdą, wyciszając sygnały dźwiękowe oraz drgania na kierownicy. System zostanie za każdym razem automatycznie włączony po otwarciu drzwi pojazdu.

Jak widać, przyjęte rozwiązania nie należą do szczególnie restrykcyjnych, mimo zaleceń Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu (ETSC), która proponowała mocniej ingerujący w jazdę aktywny system. Wydaje się jednak, że ostateczna decyzja państw członkowskich była kierowana obawami o wpływ nowych regulacji na rynek motoryzacyjny oraz o niedoskonałości technologiczne systemu (więcej o nich poniżej). Na ewentualne zmiany trzeba więc będzie poczekać przynajmniej kilka lat, gdy możliwa będzie ocena działania ISA.

Przeczytaj też: Inteligentne przejścia dla pieszych – krok w bezpieczną przyszłość!

System ISA – wady i głosy sprzeciwu

Wprowadzenie aktywnego inteligentnego asystenta prędkości napotyka duży opór z kilku powodów. Jego przeciwnicy zwracają uwagę, że takie rozwiązanie ma dużo wad. Przyjrzyjmy się im, by lepiej zrozumieć działanie systemu i jego ograniczenia. 

Część ekspertów zwraca uwagę na działanie kamer, których zadaniem jest odczytywanie znaków drogowych. Ich skuteczność pozostawia wiele do życzenia. Czasami znaki są wyblakłe, błędnie ustawione lub warunki pogodowe (intensywne opady śniegu lub deszczu, mgła) uniemożliwiają ich prawidłową identyfikację.  

System ISA może mieć także problem z interpretacją niektórych sytuacji na drodze. Wyobraźmy sobie, że kierowca wyjeżdża z niewielkiej bocznej drogi lub MOP-u na autostradzie. Inteligentny asystent prędkości uzna, że na drodze dalej obowiązuje ograniczenie do 20 km/h. Jeśli kierowca nie będzie mógł łatwo wyłączyć systemu, to jego bardzo wolna jazda stwarzać będzie duże zagrożenie na autostradzie lub drodze szybkiego ruchu. Na tego typu drogach zbyt wolna jazda jest równie niebezpieczna.

Co z sytuacją wyprzedzania na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych? Aby szybko wyprzedzić wolniejszy pojazd, na czas wykonywania manewru trzeba gwałtownie przyspieszyć i czasami rozpędzić się do większej prędkości niż 90 km/h. Jeśli pojazd, który chcemy wyprzedzić, będzie jechał przed nami z prędkością 75 czy 80 km/h, to wyprzedzenie go będzie praktycznie niemożliwe z aktywnym system ISA. 

Producenci samochodów zwracają uwagę także na inne kwestie. Po pierwsze inwazyjne wersje ISA sprawiają, że kierowca straci kontrolę nad pojazdem. Dodatkowo najbardziej rozwinięte aktywne ISA są drogie, co przełoży się na wzrost cen samochodów.

Warto także zwrócić uwagę nie na samo ISA, ale na oznakowanie dróg. Jeśli uznamy, że system ten jest przydatny i zwiększy bezpieczeństwo na drogach, to ograniczenia prędkości na niektórych odcinkach dróg są co najmniej zastanawiające. 

Prace nad inteligentnymi asystentami prędkości nadal trwają. Z biegiem lat będą one coraz dokładniejsze, lepiej będą sobie radzić z odczytywaniem znaków i interpretacją sytuacji na drodze. Więcej na temat skuteczności ich działania będzie jednak można powiedzieć za jakiś czas – od 6 lipca 2022 roku ISA mają już być obowiązkowo montowane w nowo homologowanych pojazdach, a 2 lata później, od 7 lipca 2024 roku będzie to już obowiązkowe dla wszystkich nowych pojazdów, czyli również tych ze starszą homologacją.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o system ISA