Jak sprawdzić kto jest zarządcą drogi?
W Polsce jest ponad 420 tys. km dróg publicznych. Nad każdym kilometrem kontrolę sprawuje zarządca. W zależności od tego, czy jest to droga gminna, powiatowa, wojewódzka czy krajowa, odpowiada za nią inna jednostka. To, kto jest odpowiedzialny za stan drogi, możesz sprawdzić w Ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, a konkretnie w artykule 19. tej ustawy.
W tym artykule przeczytasz:
Kim jest zarządca drogi?
Bez względu na to, czy mówisz o zarządcy dróg, zarządcy nieruchomości czy jeszcze jakimś innym, masz na myśli osobę lub instytucję, która zarządza danym obszarem. Lub inaczej – nadzoruje jego funkcjonowanie. Tak najogólniej można opisać to, czym zajmuje się zarządca, również w zakresie dróg. Nieco precyzyjniej o jego roli mówi ustawodawca w art. 19. Ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, który zarządcę drogi określa jako:
organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg
Źródło: Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, art. 19, ust. 1.
Zajmuje się zatem nie tylko nadzorem nad stanem jezdni i sąsiadującej z nią infrastruktury. Jego odpowiedzialność zaczyna się jeszcze wcześniej – od wykonywania planów sieci dróg, przez ich budowę, po utrzymanie, czyli naprawianie i koordynowanie prac remontowych.
Jakie obowiązki ma zarządca drogi?
Umożliwienie korzystania z dróg i zapewnienie bezpieczeństwa ich użytkownikom – to, podstawowa odpowiedzialność zarządcy drogi. Orzecznictwo tylko to potwierdza, bo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 maja 2001 roku głosi, że powinien on zadbać, “[…] by droga była wykorzystywana zgodnie z jej przeznaczeniem, a pod względem technicznym zapewniała bezpieczeństwo użytkownikom […]”.
Tak naprawdę to bardzo ogólne stwierdzenie i stanowi wierzchołek góry lodowej, bo na administratorze dróg ciąży dużo większa odpowiedzialność.
Obowiązki zarządcy drogi wymieniono w art. 20. ustawy o drogach publicznych. To bardzo długa lista, składająca się z ponad 20 punktów. A te precyzują kolejne. Oto kilka zadań, z których zarządcy dróg powinni się wywiązywać:
- planowanie rozbudowy sieci dróg,
- tworzenie planów finansowych,
- pełnienie funkcji inwestora,
- przygotowywanie dróg do pełnienia funkcji obronnych kraju,
- nadzorowanie prac remontowych,
- pobieranie opłat,
- prowadzenie ewidencji dróg i ich elementów (mostów, tuneli),
- zapobieganie niszczeniu dróg przez użytkowników,
- wykonywanie pomiarów ruchu drogowego,
- dbanie o zieleń znajdująca się przy drogach.
Jak ustalić zarządcę drogi?
Żeby dowiedzieć się, kto jest zarządcą drogi, nie musisz szukać daleko. Informacja ta została zawarta w cytowanej już ustawie. Więcej problemów może przysporzyć sprawdzenie, z jakim rodzajem drogi masz do czynienia. Mowa tu o tym, czy jest to droga gminna, powiatowa, wojewódzka czy krajowa. Oprócz dróg publicznych w przestrzeni wyróżnia się też drogi wewnętrzne, np. osiedlowe.
To, do jakiej kategorii zalicza się daną drogę, możesz sprawdzić w ewidencji dróg. Spis ten nie jest co prawda powszechnie dostępny, jednak możesz w urzędzie gminy złożyć wniosek o udostępnienie go.
Kto jest zarządcą drogi?
Jeśli zajrzysz do artykułu 19. ustawy o drogach publicznych, dowiesz się, kto odpowiada za drogę, którą się poruszasz lub na której miałeś wypadek. W zależności od tego, o jakim rodzaju drogi mowa, pieczę nad nią sprawuje inny organ:
- droga krajowa – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad,
- droga wojewódzka – zarząd województwa,
- droga powiatowa – zarząd powiatu,
- droga gminna – wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Wyjątkiem są drogi, które znajdują się w granicach miast na prawach powiatu. Wówczas ich zarządcą jest prezydent takiego miasta.
Zasada ta nie dotyczy dróg ekspresowych i autostrad. Mimo że droga taka znajduje się w granicach miasta na prawach powiatu, nie mieści się pod nadzorem prezydenta tego miasta.
Niektóre odcinki autostrad w Polsce są płatne. Zarządzają nimi prywatne firmy. Wówczas to one są odpowiedzialne za ich stan.
Drogi wewnętrzne z kolei kontrolują ich właściciele, np. nadzór nad drogą osiedlową może sprawować wspólnota mieszkaniowa.
Kiedy potrzebne jest określenie zarządcy drogi?
Korzystając z dróg na co dzień, nie zastanawiasz się, kto jest za nie odpowiedzialny. Do czasu jednak, gdy będziesz potrzebował takiej informacji. Ta może Ci się przydać, gdy będziesz miał szkodę.
Wiele szkód powstaje w wyniku kolizji z innym pojazdem. Wówczas o odszkodowanie z ubezpieczenia OC zwracasz się do sprawcy stłuczki lub do własnego ubezpieczyciela, jeśli sam spowodowałeś szkodę i chcesz zlikwidować ją w ramach autocasco.
Ale wypadek może zdarzyć się z powodu niewłaściwego utrzymania drogi. Jeśli przez to uszkodzisz samochód lub będziesz miał wypadek, w którym sam ucierpisz, możesz domagać się odszkodowania od zarządcy tej drogi.
Odszkodowanie zarządcy drogi za uszkodzenie pojazdu – kiedy możesz je dostać?
Odpowiedzialność zarządcy drogi za szkodę powstaje wtedy, gdy jest ona niewłaściwie utrzymana. Wymienione wyżej obowiązki w pewnym stopniu określają, kiedy taka rekompensata będzie Ci się należała. A więc kiedy? Oto kilka przykładowych sytuacji.
Odpowiedzialność zarządcy drogi za wjechanie w dziurę w jezdni
Kierowcy często narzekają na stan polskich dróg. A to ze względu na liczne ubytki i dziury w asfalcie, które nie tylko zmniejszają komfort jazdy. Przede wszystkim stanowią zagrożenie dla osób znajdujących się w ruchu drogowym. W wyniku wjechania w dziurę na jezdni może ucierpieć pojazd. Wjeżdżając w takie wgłębienie łatwo też stracić panowanie nad pojazdem i spowodować wypadek.
Przeczytaj też: Jak ubiegać się o rekompensatę za uszkodzenie koła na dziurze w jezdni?.
Odpowiedzialność zarządcy drogi za zderzenie z dziką zwierzyną
Przy ruchliwych drogach, szczególnie przy autostradach, możesz zauważyć ogrodzenia lub nawet specjalne przejścia – swego rodzaju mosty. Pozwalają zwierzętom żyjącym w okolicznych lasach i na polach bezpiecznie przedostać się z jednej strony drogi na drugą. W miejscach, w których nie ma możliwości stworzenia takich środków bezpieczeństwa lub droga jest rzadko uczęszczana, zarządca powinien postawić znaki ostrzegawcze – A-18b “Zwierzęta dzikie”.
Jeśli do kolizji ze zwierzęciem dojdzie w miejscu nieoznakowanym, możesz ubiegać się o odszkodowanie.
Przeczytaj też: Zderzenie z dzikim zwierzęciem – jak uzyskać odszkodowanie?
Odpowiedzialność zarządcy drogi za poślizg
Zasadniczo zarządca drogi powinien zadbać zimą o jej odśnieżenie i usunięcie oblodzenia. To bowiem jedna z częstych przyczyn wypadków. Gdy wpadłeś w poślizg z powodu oblodzenia na jezdni, możesz ubiegać się o odszkodowanie od zarządcy, jednak nie zawsze jego otrzymanie będzie proste i oczywiste. Powodem odmowy może być chociażby zbyt duża prędkość Twojego pojazdu. Ale usuwanie oblodzenia na bieżąco czasem jest zwyczajnie niemożliwe. Tak jest chociażby w trakcie śnieżycy, kiedy śniegu i lodu stale przybywa.
Przeczytaj też: Czy kierowca, który wpadł w poślizg, otrzyma odszkodowanie?
Odpowiedzialność zarządcy drogi za szkodę na progu zwalniającym
Równie niebezpieczny, co wjechanie w dziurę w jezdni, może być przejazd przez próg zwalniający. Chociaż założeniem stosowania takich “przeszkód” jest zmuszenie kierowców do zmniejszenia prędkości, wielu przejeżdża przez progi dosyć szybko. Jeśli nie dostosowałeś prędkości, trudno Ci będzie wywalczyć odszkodowanie. Tym bardziej, jeśli stan techniczny progu zwalniającego był dobry, próg był umieszczony w odpowiednim miejscu i został odpowiednio oznakowany.
Przeczytaj też: Samochód uszkodzony na progu zwalniającym – czy możesz liczyć na odszkodowanie?
Jak uzyskać odszkodowanie od zarządcy drogi?
Wyegzekwowanie swoich praw u zarządcy drogi może nie być takie proste. Jeśli żądanie jest uzasadnione i uważasz, że masz prawo do odszkodowania, powinieneś zebrać wymaganą dokumentację. Z pewnością konieczny będzie wniosek. Wzór wniosku o odszkodowanie od zarządcy drogi zwykle można pobrać ze strony instytucji, która sprawuje nadzór nad feralną drogą.
Oprócz wniosku warto zgromadzić również inne dokumenty:
- dokumentację fotograficzną,
- notatkę policyjną,
- zeznania świadków,
- szczegółowy opis zdarzenia.
Wniosek z dodatkowymi materiałami powinieneś złożyć w siedzibie zarządcy drogi, na której doszło do zdarzenia.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o określenie zarządcy drogi
To, czy dana droga jest publiczna, sprawdzisz za pomocą Geoportalu. Informacje na ten temat uzyskasz także po złożeniu wniosku w GDDKiA, urzędzie wojewódzkim, starostwie powiatowym lub urzędzie gminy.
To, czy dana droga jest gminna, sprawdzisz w ewidencji dróg. Wystarczy, że złożysz wniosek w urzędzie gminy o udostępnienie spisu.
Zarządcę drogi możesz ustalić za pomocą aktów prawnych, rządowych stron internetowych, a także w urzędzie gminy lub miasta. Informacji na ten temat udzieli Ci także funkcjonariusz policji.
To, kto jest odpowiedzialny za stan danej drogi, zależy od lokalizacji odcinka, na którym doszło do zdarzenia, oraz od kategorii tej drogi. Za drogi krajowe odpowiada Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, za drogi wojewódzkie – zarząd województwa, za drogi powiatowe – zarząd powiatu, a za drogi gminne – wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Jeśli droga znajduje się na terenie miasta na prawach powiatu, za jej stan odpowiada prezydent tego miasta (nie dotyczy to autostrad i dróg ekspresowych).
Obowiązki zarządcy drogi precyzuje artykuł 20. ustawy o drogach publicznych. Do zadań tego organu należy m.in. planowanie budowy sieci dróg, dbanie o zieleń przy drodze, rozwój infrastruktury drogowej, pełnienie funkcji inwestora. Zarządca pobiera też opłaty i nakłada kary pieniężne, a także dba o to, aby użytkownicy dróg nie dewastowali ich.
Nie zawsze odszkodowanie po poślizgu będzie przyznane. Czasem udowodnienie zaniedbania zarządcy może być trudne. Jeśli jechałeś w śnieżycy, stałe utrzymanie drogi bez warstwy śniegu i lodu może być niemożliwe.
- Zarządca drogi to instytucja, która sprawuje kontrolę nad stanem danego rodzaju dróg i zajmuje się tworzeniem nowych.
- Zarządca drogi ma przede wszystkim zadbać o bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego na swoich odcinkach.
- W zakres obowiązków zarządcy wchodzi m.in. planowanie rozbudowy sieci dróg, pełnienie funkcji inwestora, rozbudowa infrastruktury drogowej oraz dbanie o zieleń przy drogach.
- Informacje o tym, kto jest zarządcą dróg danej kategorii, możesz sprawdzić w ustawie o drogach publicznych.
- Zarządcą dróg krajowych jest GDDKiA, dróg wojewódzkich – zarząd województwa, dróg powiatowych – zarząd powiatu, a dróg gminnych – wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
- Za stan dróg znajdujących się w granicach miasta na prawach powiatu odpowiada prezydent tego miasta. Zasada ta nie dotyczy ekspresówek i autostrad.
- Zarządcą drogi wewnętrznej jest jej właściciel, np. w przypadku drogi osiedlowej – wspólnota mieszkaniowa.
- Odszkodowanie od zarządcy drogi możesz dostać m.in. po kolizji z dzikim zwierzęciem, najechaniu na dziurę w asfalcie lub wpadnięciu w poślizg. Odszkodowanie może zostać przyznane pod warunkiem, że zarządca drogi dopuścił się zaniedbania.
- O odszkodowanie możesz wnioskować w siedzibie właściwego zarządcy drogi.
- Należy przygotować wniosek oraz dodatkową dokumentację.
- https://www.gov.pl/web/gddkia-opole/kto-jest-zarzadca-tej-drogi
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19850140060/U/D19850060Lj.pdf
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Droga_niepubliczna
- https://znaki-drogowe.pl/
Trudne pojęcia:
Dołącz do dyskusji