Jura Krakowsko-Częstochowska – przewodnik dla turystów

Szlakiem Orlich Gniazd

To przede wszystkim z tą trasą turystyczną kojarzona jest Jura Krakowsko-Częstochowska. Szlak Orlich Gniazd to nieco ponad 160-kilometrowa ścieżka łącząca ze sobą Częstochowę i Kraków, a wiedzie przez kilkanaście najbardziej znanych zamków na tamtych ziemiach. To właśnie od postawionych w średniowieczu warowni na szczytach tamtejszych wapiennych skał szlak ten zyskał miano Orlich Gniazd. Ich grube mury wyznaczają podróżnikom trasę wyprawy.

Śladami tamtejszych zamków można podążać zarówno pieszo, na rowerze, jak i konno. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby między ruinami przemieszczać się również samochodem. To bowiem najszybsza forma zwiedzania. Każda z tras wiedzie nieco inną drogą, jednak ścieżki zaplanowano tak, aby z każdej z nich można było dotrzeć do najważniejszych atrakcji regionu. Pokonanie szlaku pieszo zajmie w zależności od tempa wędrówki do 6 dni, natomiast rowerem (po nieco innej trasie) – około połowę tego czasu. Mowa tu jedynie o przejściu lub przejechaniu odcinka między Częstochową a Krakowem. Do tego należy doliczyć jeszcze czas na zwiedzanie poszczególnych obiektów, a tych na Szlaku Orlich Gniazd jest 14 wzdłuż ścieżki rowerowej i 16 przy pieszym szlaku.

Pieszo Szlakiem Orlich Gniazd

• Sanktuarium na Jasnej Górze (Częstochowa),
• zamek Olsztyn,
• zamek “Ostrężnik”,
• zamek Mirów,
• zamek Bobolice,
• zamek Bąkowiec (Zawiercie-Skarżyce),
• gród na Górze Birów (Podzamcze),
• zamek Ogrodzieniec (Podzamcze),
• pałac w Pilicy,
• zamek Pilcza i Rezerwat Smoleń,
• zamek Bydlin,
• zamek w Rabsztynie,
• zamek Pieskowa Skała,
• zamek w Ojcowie,
• zamek w Korzkwi,
• zamek na Wawelu w Krakowie.

Rowerem Szlakiem Orlich Gniazd

• Sanktuarium na Jasnej Górze (Częstochowa),
• zamek Olsztyn,
• Dolina Wiercicy “Złoty Potok”,
• ruiny strażnicy obronnej w Przewodziszowicach,
• zamek Mirów,
• zamek Bobolice,
• zamek Bąkowiec (Zawiercie-Skarżyce),
• zamek Ogrodzieniec (Podzamcze),
• ruiny strażnicy w Ryczowie,
• zamek Pilcza i Rezerwat Smoleń,
• zamek Bydlin,
• zamek w Rabsztynie,
• zamek Tenczyn w Rudnie,
• zamek na Wawelu w Krakowie.

Musisz pamiętać, że zwiedzenie całego odcinka tej trasy może zająć Ci kilka dni. Wielodniowa wycieczka po Szlaku Orlich Gniazd rowerem czy pieszo wymaga odpowiedniego przygotowania (spakowania najpotrzebniejszych rzeczy, odświeżenia jednośladu i zadbania o kondycję fizyczną. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska to teren pagórkowaty, który serwuje turystom niemałe przewyższenia.

Jak widać, na szlaku można rozkoszować się nie tylko pozostałościami średniowiecznych zamków, ale także mijanymi pałacami, przepięknymi okolicznościami przyrody i osobliwościami, które występują w tamtym rejonie. Będzie o nich mowa nieco niżej.

Nie tylko jurajskie zamki – pałace i dwory warte odwiedzenia

Na obszarze Jury Krakowsko-Częstochowskiej nie brakuje niewielkich wiosek, które skrywają jednak prawdziwe perły architektury i pamiętają niejedno z ich historii. To przede wszystkim w tych zapomnianych miejscach możesz natknąć się na klimatyczne, choć w wielu przypadkach zniszczone i zaniedbane pałace i dwory szlacheckie, które właściwie żywcem wyjęto z poprzedniej epoki. Gdzie szukać tego typu skarbów architektury?

• W Kłobukowicach – wiosce nieopodal Mstowa, która urzeka swoją lokalizacją. Mieści kompleks, złożony z neogotyckiego pałacu z XIX wieku, budynków folwarcznych, spichlerza oraz przylegającego do zabudowań parku. Pałac jest własnością prywatną.
• W Kamyku, gdzie znajduje się pałac, który posiada wszystkie cechy polskiego dworku szlacheckiego. Wybudowała go rodzina Kołaczkowskich w 1840 roku (data budowy widnieje na elewacji).
• W Skrzydlowie – znajduje się tam pochodzący z XIX wieku zespół dworski, w skład którego, poza dworem, wchodzi park, murowany spichlerz, budynki rządcówki oraz kaplica z 1830 roku.
• W Chorzenicach, gdzie można zobaczyć pochodzący z lat 30. pałac, który był pierwotnie otoczony parkiem. Dwukondygnacyjny budynek był w czasie II wojny światowej siedzibą niemieckiej żandarmerii, a po wojnie został zaadaptowany na Dom Dziecka.
• W Rzekach Wielkich, w których już w XVI wieku stał uroczy dworek, gruntownie przebudowany przez Jana Komornickiego 200 lat później. Dziś obiekt pełni funkcje przedszkola i szkoły.
• W Kruszynie – znajduje się tam jeden z najbardziej okazałych pałaców w regionie. Pochodzący z XVII wieku obiekt niejednokrotnie gościł królów: Władysława IV Wazę czy Michała Korybuta Wiśniowieckiego, którego wesele urządzono właśnie w tym pałacu.

Szlakiem Architektury Drewnianej

Jura Krakowsko-Częstochowska ma do zaoferowania niemal 100 zabytkowych zabytków z drewna. Na liczącym 1060 km Szlaku Architektury Drewnianej znajdziesz nie tylko kościoły, ale także innego rodzaju obiekty kultury materialnej. Wśród dostępnych budowli jest:

• drewniany kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Cięcinie,
• drewniany kościół pw. św. Andrzeja Apostoła w Gilowicach,
• drewniany kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Gwoździanach,
• chata Kawuloka (Kurna Chata) w Istebnej,
• drewniana kaplica Konarzewskich na Buczniku w Istebnej-Andziołówce,
• drewniany kościół Bożego Ciała w Jankowicach Rybnickich,
• “Stara Karczma” w Jeleśni,
• drewniany kościół pw. św. Anny w Lublińcu,
• muzeum “Stara Chałupa” w Milówce,
• ruchoma szopka Jana Wewióra w Olsztynie,
• drewniana dzwonnica w Paczynie,
• drewniany spichlerz plebański w Pszczynie,
• drewniana karczma w Sławkowie,
• drewniana szkoła parafialna w Starej Wsi,
• pałacyk myśliwski Habsburgów w Wiśle,
• leśniczówka zarządu dóbr Habsburskich w Złatnej,
• młyn wodny Kołaczew w Złotym Potoku,
• Dom Tkacza w Bielsku-Białej,
• muzeum “Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

Przyroda Jury z turystycznego szlaku

Na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej można pospacerować szlakami, podziwiając nie tylko przepiękną architekturę i jej pozostałości, ale także cudowną przyrodę z niezwykłymi ostańcami w roli głównej. Jura odsłania przed turystami Sokole Góry, Pustynię Błędowską czy Bramę Bolechowicką.

Sokole Góry

Utworzony w 1953 roku rezerwat przyrody znajduje się w okolicy Olsztyna koło Częstochowy. Charakteryzuje go pagórkowaty krajobraz z wapiennymi wypiętrzeniami, pokryty lasem. Wzniesienia sięgają 400 m n.p.m. Miłośnicy górskich spacerów mają tu do dyspozycji Górę Sokolą, Puchacza, Pustelnicę i Górę Setki. Dla spragnionych większych wrażeń znajdzie się kilka jaskiń, m.in. Jaskinia pod Sokolą Górą, Jaskinia Koralowa czy Jaskinia Olsztyńska. Z kolei osoby szukające spokoju wśród zieleni, znajdą ją w tutejszych lasach i borach.

Pustynia Błędowska

Ewenement w skali kraju. Jedyna pustynia w Polsce znajduje się właśnie na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Jest to jednocześnie jedyne miejsce występowania piasków śródlądowych na kontynencie europejskim. Pustynia co roku przyciąga tłumy turystów, którzy choć na chwilę chcą zobaczyć prawdziwą polską Saharę. Pustynne piaski można podziwiać z kilku punktów widokowych, m.in. z przygotowanych do tych celów platform oraz wzniesień: Czubatki lub Dąbrówki.

Brama Bolechowicka

Znajdująca się w Parku Krajobrazowym Dolinki Krakowskie formacja skalna zlokalizowana po dwóch stronach ścieżki robi wrażenie dzięki 30 metrom wysokości. Jest też rajem dla miłośników wspinaczki. Brama stanowi swego rodzaju wejście do Doliny Bolechowickiej.

Jurajskie podziemia

Tereny Jury Krakowsko-Częstochowskiej obfitują w całe zespoły jaskiń. Część z nich jest dostępna dla turystów, inne zamknięto ze względów bezpieczeństwa lub dlatego, że są one nadzwyczaj cenne z naukowego punktu widzenia. Jakie jaskinie znajdują się na tym obszarze?

• Jaskinia Wierna (dł. 1027 m),
• Jaskinia Wierzchowska Górna (dł. 975 m),
• Jaskinia Mamutowa (dł. 326 m),
• Jaskinia Ciemna (dł. 209 m),
• Smocza Jama (dł. 230 m),
• Jaskinia Jerzmanowicka (dł. 326 m),
• Jaskinia Łokietka (dł. 320 m).

Historia zamknięta w muzeach

Historię, architekturę, przyrodę i kulturę Jury Krakowsko-Częstochowskiej można podziwiać nie tylko poprzez wędrówki tamtejszymi szlakami i odwiedziny zabytków. Wiedzę o tej krainie otrzymasz w pigułce w muzeach znajdujących się na tym obszarze.

• Muzeum Haliny Poświatowskiej w Częstochowie – mieści się w rodzinnym domu poetki. Ekspozycje zawierają m.in. listy, dokumenty czy zdjęcia.
• Muzeum Górnictwa Rud Żelaza – ekspozycje muzealne znajdują się zarówno na powierzchni (tu poznasz historię górnictwa w tym regionie), jak i w podziemnych korytarzach, gdzie zobaczysz komorę pomp i zachowany chodnik.
• Muzeum Produkcji Zapałek – to ciekawostka, która z pewnością zainteresuje zarówno dzieci, jak i dorosłych. W muzeum będziesz mógł zobaczyć zabytkowe maszyny, dokumentację, a także kolekcję etykiet, a także wystawę rzeźb wykonanych z jednej zapałki.
• Muzeum Historii Kolei – mieści się na terenie dworca kolejowego Stradom. W muzealnych zbiorach znajdują się zabytkowe lampy kolejowe, odzież służbowa, sprzęt do budowy torowisk i wiele innych eksponatów.

Turystyka sakralna na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej

Obszar Jury Krakowsko-Częstochowskiej obfituje w obiekty sakralne: począwszy od tych niewielkich kapliczek i drewnianych kościołów, o których była już mowa, na klasztorach i okazałych świątyniach skończywszy. Jednym z bardziej znanych i kluczowych obiektów sakralnych w tych okolicach jest Sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej na Jasnej Górze w Częstochowie. Kompleks wraz z klasztorem zakonu Paulinów co roku odwiedzają tysiące, jeśli nie miliony pielgrzymów podróżujących w celach duchowych i turystycznych. Po drugiej stronie Jury leży Kraków z całym szeregiem świątyń: Katedrą Wawelską, Kościołem Mariackim i Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach.

W wioskach i niewielkich miejscowościach tego regionu znajduje się przynajmniej kilkadziesiąt mniejszych kościołów i kapliczek, które turyści odwiedzają zarówno ze względu na ich religijny charakter, jak i z uwagi na piękno architektury i sztuki.

Planujesz wycieczkę autem? Kup polisę assistance!

Assistance to jedno z dodatkowych ubezpieczeń oferowanych w ramach pakietu z OC, które zapewnia wszechstronną pomoc w razie awarii, wypadku lub kradzieży pojazdu. Ubezpieczony kierowca dzięki assistance może liczyć na wsparcie:

• techniczne,
• informacyjne,
• medyczne,
• podróżne,
• prawne.

Wśród popularnych świadczeń assistance należy wymienić:

• naprawę na miejscu zdarzenia,
• holowanie,
• samochód zastępczy,
• opłacenie noclegów na czas naprawy pojazdu,
• wsparcie w razie rozładowania akumulatora,
• pomoc informacyjna,
• pokrycie kosztów powrotu do domu.

Zakres i limity poszczególnych świadczeń zależą od wariantu assistance – przeważnie towarzystwa ubezpieczeniowe oferują kilka opcji do wyboru. Przed kupnem konkretnego wariantu warto sprawdzić, w jakich sytuacjach zadziała ubezpieczenie – czy w razie wszystkich zdarzeń, czy na przykład tylko po wypadku lub po awarii samochodu.

Ubezpieczenie assistance na cały rok kupisz w pakiecie z OC w porównywarce ubezpieczeń Mubi. W ten sposób będziesz mieć ochronę na każdy wyjazd. Pamiętaj jednak, by zerknąć na “szczegóły oferty” i poznać najważniejsze warunki ochrony.

FAQ – najważniejsze pytania o Jurę Krakowsko-Częstochowską