Libia – co warto wiedzieć przed podróżą?

Libia – co warto zwiedzić?

Ze względu na obecne problemy bezpieczeństwa, odradza się obieranie Libii za cel turystycznych wycieczek. Trzeba też uczciwie i ze smutkiem powiedzieć, że wiele atrakcji turystycznych w kraju zostało zniszczonych lub uszkodzonych podczas wojny domowej w latach 2011-2020. 

Jednakże, jeśli sytuacja się poprawi, warto zwrócić uwagę na takie miejsca jak: 

Leptis Magna – to starożytne miasto rzymskie położone w północno-zachodniej Libii, około 130 km na wschód od stolicy Trypolisu. Zostało założone około 1000 lat p.n.e. przez Fenicjan, którzy nazwali je Lpqy. Później miasto stało się częścią Kartaginy, a po jej pokonaniu weszło w skład zwycięskiego Imperium Rzymskiego. W okresie panowania cesarza Augusta (I wiek n.e.) miasto przeżywało swój złoty wiek. W kolejnych wiekach stało się ważnym ośrodkiem produkcji oliwy z oliwek, a pod koniec III wieku n.e. ucierpiało podczas najazdów Wandalów.

Metropolia rzymska składała się z trzech głównych części: Forum, które było sercem miasta, Miejskiego Wzgórza i Portu. Wśród zachowanych budowli można zobaczyć amfiteatr, łuki triumfalne, terme, pałace, hale targowe, świątynie oraz akwedukty. Warto również zwrócić uwagę na mozaiki, rzeźby i malowidła ściennego zdobiące wiele z tych budowli.

Jest to jedno z najlepiej zachowanych miast starożytnych na świecie, a przyczyną tego stanu rzeczy był i jest fakt, że… na przestrzeni wieków zostało ono porzucone i pokryte tonami piasku, a jego ruiny odkopano dopiero pod koniec XIX wieku.

Obecnie Leptis Magna jest, przynajmniej w teorii, jednym z najważniejszych zabytków Libii i całej Afryki, przez dekady przyciągającym tysiące turystów turystów z całego świata, którzy podziwiali piękno i bogactwo miasta oraz jego znaczenie historyczne. Miejmy nadzieje, że te czasy już niedługo powrócą.

Trypolis – to stolica Libii i największe miasto kraju, położone na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Ma bogatą historię, sięgającą czasów rzymskich, kiedy to było ważnym portem i centrum handlowym. W mieścia zachowały się liczne materialne świadectwa świetności Imperium Romanum, w tym starożytne ruiny (chociażby słynny łuk Marka Aureliusza) i piękne pałace.

Mieszkańcy Trypolisu to w zdecydowanej większości Arabowie, którzy są z reguły bardzo gościnni i przyjaźni wobec turystów. Kultura trypolitańska jest silnie związana z islamem i tradycyjnymi wartościami arabskimi. W Trypolisie znajduje się wiele meczetów, a zwłaszcza słynny meczet Gurgi, który jest uważany za jedno z najważniejszych miejsc kultu w Libii.

Libia – bezpieczeństwo, dokumenty wjazdowe

W Libii wciąż trwają walki zapoczątkowane jeszcze w czasie Arabskiej Wiosny w 2011 roku, która zmiotła z dyktatorskiego stołka Muammara al Kaddafiego. W całym kraju przez ponad dekadę walczyły ze sobą różne frakcje, plemiona, milicje, islamscy ekstremiści, a nad wszystkim próbuje zapanować rząd narodowy popierany przez ONZ. Jest to istna beczka prochu, która od czasu do czasu wybucha, wzniecając na nowo ogień wojny domowej. 

Na zagranicznych turystów czyhają tam liczne zagrożenia bezpieczeństwa, takie jak porwania, zamachy terrorystyczne, przestępczość zorganizowana, walki plemienne, a także ryzyko związane z działalnością grup ekstremistycznych.

Nic dziwnego, że polskie MSZ kategorycznie odradza obywatelom RP jakiekolwiek podróże do Libii, zaś wszystkim Polakom będącym na miejscu doradza bezzwłoczne opuszczenie kraju. W Trypolisie nie funkcjonuje żadna polska placówka dyplomatyczna, więc w potencjalnej sytuacji kryzysowej polskie służby będą miały ograniczone możliwości niesienia pomocy.

Wymagane dokumenty

Polscy obywatele objęci są obowiązkiem wizowym, zaś o dokument można się starać jedynie za pośrednictwem Ambasady Libii w Warszawie – otrzymanie wizy na przejściu granicznym lub na lotnisku nie jest możliwe. 

Paszport lub paszport tymczasowy muszą być ważne przynajmniej 6 miesięcy, licząc od pierwszego dnia pobytu w Libii. 

Libia – ubezpieczenie turystyczne

Przed wykupieniem ubezpieczenia turystycznego do Libii należy zapoznać się z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia, w których znajdują się informacje odnoszące się do wypłaty odszkodowań w przypadku utraty życia, zdrowia i mienia w wyniku działań wojennych, zamachów terrorystycznych i niepokojów społecznych. Wiele z tych sytuacji wyklucza możliwość uzyskania jakiegokolwiek odszkodowania, a jest wysoce prawdopodobne podczas wycieczki do Libii.

Warto też podkreślić, że większość renomowanych biur podróży nie oferuje aktualnie żadnych wycieczek do tego kraju, zatem potencjalny turysta będzie zdany na organizację wakacji na własną rękę, co dodatkowo podnosi poziom ryzyka takiej wyprawy. Co jednak, gdyby znalazł się ktoś na tyle odważny (lub szalony?). Sprawdziliśmy koszty ubezpieczenia turystycznego dla jednego dorosłego turysty, który planuje tygodniowy wyjazd do Libii.

Jak widać, ceny nie są wygórowane. Idąc jednak za poradami Ministerstwa Spraw Zagranicznych, my również odradzamy aktualnie planowanie podróży do Libii. Część ubezpieczycieli nie oferuje ubezpieczenia turystycznego na wyjazd do Libii ze względu na zagrożenia związane z taką podróżą.

Libia – najważniejsze informacje

Historia Libii

Libia to kraj leżący na północno-zachodnim wybrzeżu Afryki, którego historia sięga starożytności, kiedy to tereny te były zamieszkane przez Berberów, a później weszły w skład Cesarstwa Rzymskiego. 

W XI wieku, w wyniku podboju przez Arabów, do Libii dotarł Islam i wkrótce stał się dominującą religią całego kraju. W kolejnych wiekach Libia była częścią Imperium Osmańskiego. W XIX wieku stała się areną walki między Włochami, którzy chcieli rozszerzyć swoją kontrolę nad regionem, a plemionami berberyjskimi, które opierały się ich ekspansji.

W 1911 roku Włosi w końcu podbili Libię, a kraj stał się włoską kolonią. W trakcie II wojny światowej była areną walk między wojskami włoskimi i niemieckimi a wojskami brytyjskimi. Po wojnie Libia powróciła pod kontrolę włoską, ale nie na długo, bo już w 1951 roku uzyskała niepodległość, stając się Królestwem Libii. Monarchia również nie była jednak  tworem trwałym. 

W 1969 roku w wyniku zamachu stanu władzę w kraju przejął Muammar Kaddafi, który rządził Libią autorytarnie aż do 2011 roku, kiedy to wybuchło powstanie przeciwko niemu. Zryw doprowadził do obalenia reżimu Kaddafiego i jego śmierci. Wydawać by się mogło, że droga do demokratyzacji i reform stoi otworem. 

Niestety, wojna domowa i walki między różnymi grupami zbrojnymi, które wybuchły po obaleniu Kaddafiego, przyczyniły się do kryzysu humanitarnego i destabilizacji kraju. Obecnie Libia jest krajem zmagającym się z licznymi problemami, takimi jak walka z terroryzmem, przestępczość zorganizowana, migracja i kryzys humanitarny. 

Libia to państwo leżące na północno-zachodnim wybrzeżu Afryki, nad Morzem Śródziemnym. Graniczy z Tunezją, Algierią, Nigrem, Czadem, Sudanem i Egiptem. Zajmuje powierzchnię około 1,8 miliona km², czyli jest prawie sześciokrotnie większa od Polski, i ma populację wynoszącą zaledwie 7 milionów ludzi. 

Libia – ważne informacje

Stolicą i największym miastem Libii jest Trypolis, a językiem urzędowym język arabski. Głównymi religiami są islam (sunnicki) oraz, w zdecydowanej mniejszości, chrześcijaństwo. 

Monetą Libii jest dinar libijski (LYD), który aktualnie (według kursu z dnia 28.08.2024) kosztuje 0,81 PLN. Jeden dinar dzieli się na 1000 dirhamów. W obiegu znajdują się banknoty o nominałach 1, 5, 10, 20, 50 i 100 dinarów oraz monety o nominałach 5, 10, 20 i 50 dirhamów.

Choć miażdżąca większość mieszkańców Libii żyje na wybrzeżu Morza Śródziemnego, interior również kryje wiele wspaniałości. Można przywołać tu miasto Ghadames, prawdziwą architektoniczną perłę, położoną wśród oaz w południowo-zachodniej części kraju. Ghadames słynie na cały świat ze swoich tradycyjnych białych domów, zwanych ghurfas, które wyglądają niczym stereotypowe wyobrażenie o zbudowanych z białego kamienia miastach pustyni.  

Miasto zamieszkane jest głównie przez Berberów, a każda dzielnica zajmowana jest przez inny klan posiadający swój własny plac przeznaczony na zebrania i świętowanie. Co ciekawe, pomimo że rząd libijski wybudował dla okolicznej ludności nowe domy, lokalni mieszkańcy wolą przebywać w ghurfas, które lepiej sprawdzają się podczas zabójczych libijskich upałów. 

W Libii istnieją również liczne starożytne ruiny z Leptis Magna na czele – to jedno z najważniejszych miast rzymskich w Afryce Północnej, które powstało w IV wieku p.n.e. Aktualnie obejrzeć w nim można, lub też można byłoby bez tlącej się wokół pożogi wojennej, wiele dobrze zachowanych ruin, w tym forum, łuk triumfalny, teatr i inne budynki publiczne. 

Ponadto w Libii znajduje się kilka parków narodowych, w tym Park Narodowy Ghat, Park Narodowy Awbari i Park Narodowy Tadrart Akakus, które są domem dla wielu gatunków dzikich zwierząt, takich jak lwy, gepardy, słonie, żyrafy i wiele innych.

Libia jest krajem bogatym w ropę naftową i gaz ziemny. Produkcja ropy naftowej stanowi około 80% dochodów eksportowych kraju. 

Społeczeństwo Libii

Libijczycy są zróżnicowaną grupą etniczną, ale większość z nich to Arabowie, którzy stanowią około 90% populacji. Pozostałe grupy etniczne to Berberowie, Tubu, Tuaregowie i Czarni Afrykanie. W miastach żyje 80,1% całej ludności kraju. 

Jak już pisaliśmy powyżej, językiem urzędowym jest język arabski, ale wśród mniejszości etnicznych używa się również lokalnych języków i dialektów. 

Społeczeństwo libijskie, w którym dominuje islam sunnicki, jest bardzo konserwatywne.  Wciąż żywa jest tam tradycja całkowitego zasłaniania kobiet i wykluczania ich z życia społecznego, co nazywa się purdah. Burki są nieodłącznym elementem kobiecej garderoby, a nie brakuje tzw. pełnych burek, zwanych również burkami afgańskimi, czyli nieprzezroczystych nakryć głowy, które zakrywają całą głowę, pozostawiając lekką siateczkę na oczy, będącej dla płci pięknej dosłownym oknem na świat. 

Wśród bardziej tradycyjnych libijskich rodzin rodzice i starsi członkowie rodu ponoszą odpowiedzialność za organizowanie małżeństw aranżowanych dla młodszej generacji. Libijscy mężczyźni są zobowiązani do zapłacenia posagu rodzicom narzeczonej przed ślubem.

W Libii obowiązuje całkowita prohibicja, a przyczyną kłopotów może być już pojedyncza puszka piwa. Nielegalny jest też homoseksualizm, a pary jednopłciowe złapane na okazywaniu sobie uczuć muszą się liczyć z usłyszeniem wyroku pozbawienia wolności. Warto jednak zaznaczyć, że w obliczu totalnej anarchii i rozkładu wielu dziedzin funkcjonowania państwa możliwe są nawet gorsze konsekwencje.

Kuchnia libijska

Kuchnia libijska to połączenie wpływów berberyjskich, arabskich, tureckich i włoskich, a także charakterystycznych smaków pustyni i morza. Używa się w niej dużej ilości oliwy z oliwek, ziół oraz przypraw, takich jak kumin, kolendra, kardamon, cynamon i mięta. Typowe są też owoce morza, czyli krewetki, kalmary i ryby, a także warzywa, głównie pomidory, cebula, bakłażany i papryka. 

Oto kilka popularnych potraw kuchni libijskiej:

Szakszuka – danie z jajek smażonych z cebulą, pomidorami, papryką i przyprawami, takimi jak kumin i kolendra. 

Kuskus – danie składające się z małych kulek z mąki pszennej, serwowanych z mięsem lub warzywami, przyprawione oliwą z oliwek i aromatycznymi przyprawami. 

Baba ghanoush – pasta z bakłażana z dodatkiem tahini (pasty sezamowej), czosnku, cytryny i oliwy z oliwek, podawana jako przekąska. Obok hummusu jedno z najbardziej rozpoznawalnych dań kuchni arabskiej. 

Harira – gęsta zupa na bazie ciecierzycy, pomidorów, cebuli, mięsa (zazwyczaj jagnięcego lub cielęcego), warzyw i przypraw, która często podawana jest podczas ramadanu. 

Ghraiba – kruche ciasteczka z mąki, masła, cukru i zmielonych orzechów, często przyprawione kardamonem lub cynamonem. 

Makroud – ciasto z mąki semolinowej, nadziewane daktylami, skropione miodem i posypane cukrem pudrem.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Autor artykułu: Michal Rosiak

Dba, by każdy artykuł poradnikowy pojawiający się w naszym serwisie miał odpowiednią wartość merytoryczną i nie urągał zasadom języka polskiego. Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Historia oraz Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu na kierunku Zarządzanie. Posiada sześcioletnie doświadczenie w prasie tradycyjnej i internetowej.