Lista ostrzeżeń publicznych KNF – co można na niej znaleźć?

Lista ostrzeżeń publicznych KNF – co się na niej znajduje?

Komisja Nadzoru Finansowego ma za zadanie nadzorować rynek finansowy, a także informować i edukować. Celem tych działań jest zapewnienie bezpieczeństwa, stabilności i przejrzystości sektora finansowego. KNF pełni nadzór bankowy, ale także ubezpieczeniowy czy emerytalny. Więcej informacji o tej instytucji znajdziesz w artykule o Komisji Nadzoru Finansowego. 

W ramach realizowania swoich zadań KNF udostępnia informacje na temat podmiotów rynku finansowego, wobec których Komisja złożyła zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w związku z ich działalnością finansową. To właśnie jest lista ostrzeżeń publicznych KNF, która nazywana jest także czarną listą KNF. 

Co ważne, na liście mogą znaleźć się również podmioty, które nie są nadzorowane przez KNF, ale są podejrzane o złamanie konkretnych przepisów (są one podane w art. 6b ust. 1 Ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym). W przypadku kiedy postępowanie przygotowawcze prowadzone jest z urzędu lub zostało zgłoszone przez inny podmiot, prokurator informuje o tym KNF.

Lista KNF – dlaczego warto na nią zaglądać?

Głównym celem czarnej listy KNF jest informowanie i ostrzeganie zarówno konsumentów, jak i innych podmiotów rynku finansowego, o złych praktykach i podejrzanej działalności. Znalezienie się na liście oznacza, że wobec takiej firmy toczy się postępowanie prokuratury. Współpraca lub korzystanie z usług podejrzanego podmiotu może być ryzykowne i grozić utratą środków finansowych.

Należy pamiętać, że czarna lista KNF pełni przede wszystkim funkcję informacyjną. Korzystanie z usług podmiotów, które się na niej znalazły, nie jest zabronione. Jednak lepiej tego nie robić i wstrzymać się z decyzją do momentu zakończenia postępowania wobec danej firmy.

Rodzaj zawiadomienia – za co podmiot może znaleźć się na liście KNF?

Jeśli wejdziesz na podstronę KNF z czarną listą, to pojawi się przed Twoimi oczami blok tekstu z podanymi artykułami i ustawami. To pod tymi ciągami skrótów, nazw i cyfr ukryte są powody, przez które podmioty zostały zgłoszone do prokuratury w związku z możliwością popełnienia przestępstwa, a następnie znalazły się w zestawieniu KNF. 

O jakie więc przewinienia chodzi? W wyszukiwarce podmiotów, które znalazły się na liście KNF, znajdziemy filtr umożliwiający sprawdzenie rodzaju zawiadomienia popełnienia przestępstwa. A są to między innymi:

• wykonywanie czynności bankowych bez zezwolenia KNF – w szczególności dotyczy to przyjmowania wkładów pieniężnych w celu obciążenia ich ryzykiem,
• prowadzenie działalności, która związana jest z obrotem instrumentami finansowymi bez wymaganego zezwolenia lub upoważnienia,
• prowadzenie działalności bez otrzymania wpisu do rejestru agentów firm inwestycyjnych,
• emisja obligacji bez zachowania ustawowych warunków, a także przeprowadzenie oferty publicznej papierów wartościowych bez zatwierdzenia przez KNF prospektu emisyjnego, dokumentu informacyjnego bądź memorandum informacyjnego,
• prowadzenie giełdy towarowej bez zezwolenia,
• prowadzenie funduszu emerytalnego bez zezwolenia,
• wykonywanie działalności reasekuracyjnej bądź czynności ubezpieczeniowych bez odpowiedniego zezwolenia,
• niezgodne z prawem prowadzenie działalności agencyjnej i brokerskiej (zakres ubezpieczeń lub reasekuracji) bądź wykonywanie czynności agenta ubezpieczeniowego bez wymaganych zezwoleń,
• używanie w reklamie, przy określeniu prowadzonej działalności lub w firmie pojęcia “program emerytalny” w nieuprawniony sposób,
• nieuprawnione używanie pojęć “indywidualne konto emerytalne”, “indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego” lub “IKE” oraz “IKZE”,
• świadczenie usług płatniczych bądź wydawanie pieniądza elektronicznego w nieuprawniony sposób.

Lista jest dość długa i w dużej mierze dotyczy nieuprawnionego wykonywania danych czynności, czyli sprzedaży instrumentów finansowych lub ubezpieczania bez zezwoleń  bądź upoważnień.

Czarna lista KNF – jak z niej korzystać?

Lista ostrzeżeń publicznych KNF znajduje się na stronie https://www.knf.gov.pl/dla_konsumenta/ostrzezenia_publiczne. Dla użytkowników została przygotowana wyszukiwarka, która pozwala na przefiltrowanie listy. Można to zrobić na dwa sposoby poprzez:

• wpisanie nazwy podmiotu,
• wybranie rodzaju zawiadomienia.

Poniżej wyszukiwarki znajduje się lista w formie tabeli. Oprócz liczby porządkowej można w niej znaleźć 5 kolumn, w których zapisane są;

• nazwa podmiotu, na który złożono zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w związku z jego działalnością,
• numer identyfikujący podmiot, czyli KRS, NIP lub REGON,
• właściwa prokuratura, która rozpatruje zawiadomienie,
• wzmianki o prawomocnych orzeczeniach w danej sprawie,
• dodatkowe istotne informacje.

Zgodnie z ustawą o nadzorze nad rynkiem finansowym informacje nie mogą zawierać danych osobowych. Na liście może znaleźć się nazwa firmy. Jeśli działalność prowadzi osoba fizyczna, to podanie nazwy firmy z nazwiskiem jej właściciela jest dozwolone.  

Lista ostrzeżeń publicznych KNF – kiedy podmiot jest usuwany z listy?

W Ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym znajdują się zapisy mówiące, w jakich sytuacjach podmiot, który znalazł się na liście ostrzeżeń publicznych KNF, może zostać z niej usunięty. Dzieje się tak, gdy:

• nastąpi prawomocna odmowa wszczęcia postępowania przygotowawczego,
• dojdzie do prawomocnego umorzenia postępowania przygotowawczego,
• sąd wyda prawomocne orzeczenie, które zakończy postępowanie karne, i będzie ono inne niż wyrok skazujący lub wyda wyrok, który warunkowo umorzy postępowanie karne.

Jednak to podmiot znajdujący się na liście musi złożyć wniosek o usunięcie informacji znajdujących się na liście! Jednocześnie, gdy wobec owego podmiotu toczy się więcej niż jedno postępowanie, to informacje z listy usuwa się dopiero po zakończeniu wszystkich z nich. Po 10 latach od dnia złożenia zawiadomienia KNF z urzędu usuwa informacje zamieszczone na liście wraz z dopisywanymi od tego czasu wzmiankami. 

FAQ – najczęściej zadawane pytania o listę ostrzeżeń KNF

Źródła:

• Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200002059/T/D20202059L.pdf
• https://www.knf.gov.pl/dla_konsumenta/ostrzezenia_publiczne