Nie zapinasz pasów? Możesz dostać dużo niższe odszkodowanie z OC!
Mimo wielu tragicznych przykładów, licznych ostrzeżeń i kampanii społecznych oraz grożących za złamanie przepisów kar, nadal nietrudno o uczestników ruchu drogowego, którzy nie stosują się do obowiązku zapinania pasów bezpieczeństwa. Czy coś może przemówić im do rozsądku? Być może będzie to informacja, że nie zapinając pasów, narażają nie tylko życie i zdrowie – konsekwencje może wyciągnąć również ubezpieczyciel.
W tym artykule przeczytasz:
Czy zawsze trzeba zapinać pasy w samochodzie?
Zgodnie z artykułem “Co grozi za brak zapiętych pasów?”, uczestnicy wypadku samochodowego, którzy mieli zapięte pasy, mają dwukrotnie większe szanse na wyjście z niego cało, od osób, które pasów nie używały. Samo to powinno dać do myślenia wszystkim, którzy siadają za kierownicą lub na fotelach pasażerów, nie zapinając przy tym pasów, ale niestety, nie daje. Może w takim razie pomogą przepisy?
Kierujący pojazdem samochodowym oraz osoba przewożona takim pojazdem wyposażonym w pasy bezpieczeństwa są obowiązani korzystać z tych pasów podczas jazdy.
Art. 39 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym
Kodeks drogowy nie pozostawia wątpliwości – obowiązek zapięcia pasów bezpieczeństwa w samochodzie dotyczy wszystkich i wszędzie! Nieważne, czy prowadzisz, czy siedzisz na tylnym siedzeniu, czy jedziesz po autostradzie, czy po pustej lokalnej drodze i czy to dłuższa trasa, czy wyskoczyłeś tylko do osiedlowego sklepu. Wypadek może zdarzyć się wszędzie, dlatego też każdy powinien wyrobić u siebie nawyk zapinania pasów zaraz po wejściu do pojazdu.
Obowiązek zapinania pasów bezpieczeństwa zarówno przez osoby siedzące z przodu, jak i z tyłu samochodu obowiązuje w Polsce od 1991 roku.
Ale oczywiście, jak w każdym przypadku, tak również i od obowiązku zapinania pasów istnieją wyjątki. Wymienia je ust. 2 cytowanego wyżej artykułu 39 kodeksu drogowego, a zaliczają się do nich m.in.:
- osoby posiadające zaświadczenie lekarskie potwierdzające przeciwwskazanie do używania pasów,
- kobiety w widocznej ciąży,
- taksówkarze podczas przewozu pasażera,
- instruktorzy i egzaminatorzy nauki jazdy podczas szkolenia lub egzaminu,
- funkcjonariusze przewożący osobę zatrzymaną,
- zespoły medyczne podczas udzielania pomocy.
Istnieją zatem uzasadnione i prawnie dozwolone przypadki, w których zapinanie pasów bezpieczeństwa nie jest konieczne, a może być nawet niewskazane. Trzeba jednak pamiętać, że są to sytuacje nieliczne i wyjątkowe – w zdecydowanej większości przypadków wymówki mające uzasadnić brak zapiętych pasów są absolutnie błędne.
Zamontowana w samochodzie poduszka powietrzna nie zwalnia z obowiązku zapięcia pasów! Uderzając w nią z całą siłą podczas wypadku, można doznać dodatkowych obrażeń, dlatego dopiero połączenie poduszki powietrznej oraz zapiętych pasów, które przytrzymują bezwładne ciało podczas uderzenia, może dać oczekiwany skutek.
Kto zapłaci mandat za niezapięte pasy bezpieczeństwa?
Jeśli niezapięcie pasów w samochodzie skończy się dla Ciebie tylko mandatem, możesz mówić o sporym szczęściu – w końcu mogło być o wiele gorzej. Zwłaszcza że kary za to wykroczenie przewidziane przez polskie przepisy nie są wysokie. Ile wynoszą?
- W przypadku, gdy obowiązku zapięcia pasów nie dopełnił tylko kierujący pojazdem, otrzyma on mandat w wysokości 100 zł i 2 punkty karne.
- W przypadku, gdy obowiązku zapięcia pasów nie dopełnił zarówno kierujący pojazdem, jak i pasażerowie, każdy z nich otrzyma mandat w wysokości 100 zł, a kierowca dodatkowo 5 punktów karnych.
Ekspert Mubi radzi:
Ciało osoby znajdującej się w pojeździe podczas wypadku nabiera podczas uderzenia olbrzymiej energii, zamieniając się w żywy pocisk nawet przy stosunkowo niewielkiej prędkości wynoszącej 40-50 km/h. Osoby siedzące z tyłu samochodu bez zapiętych pasów stwarzają w takiej sytuacji zagrożenie nie tylko dla siebie, ale też dla podróżujących z przodu, w których mogą uderzyć z siłą kilku ton.
Odszkodowanie z OC a brak zapiętych pasów bezpieczeństwa – jakie są skutki?
Patrząc na wysokość mandatów przewidzianych za nieprzestrzeganie obowiązku zapięcia pasów, nie może dziwić, że wielu kierowców i pasażerów nic sobie z niego nie robi, ryzykując życiem swoim i współpasażerów. Z kolei przykłady tragicznych w skutkach wypadków, do których nie doszłoby, gdyby ich uczestnicy zapięli pasy, wydają się często zbyt abstrakcyjne – bo przecież mi się to nie przydarzy! Co może w takim razie przekonać do zapięcia pasów?
Okazuje się, że skuteczna przestroga może wynikać z… kwestii ubezpieczeniowych. W końcu nic nie działa na wyobraźnię tak, jak duże kwoty pieniędzy, a te w przypadku odszkodowań z OC są często ogromne – brak zapiętych pasów może je natomiast skutecznie uszczuplić. Czasem nawet o połowę! W jaki sposób?
W Peugeocie podróżowały 4 osoby, z których tylko jeden pasażer, siedzący na tylnym siedzeniu Adam, nie miał zapiętych pasów. Gdy w samochód uderzył zjeżdżający niespodziewanie z przeciwległego pasa Opel, to właśnie Adam jako jedyny doznał poważnych obrażeń, za które słusznie domagał się odszkodowania z OC sprawcy. Ubezpieczyciel kierowcy Opla wypłacił rekompensatę, obniżając ją jednak o 30%, co przełożyło się na kwotę 10 000 zł. W uzasadnieniu podano, że poszkodowany przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody, dlatego należna mu kwota została w odpowiedni sposób obniżona.
Takie postępowanie ubezpieczyciela, jak opisane w powyższym przykładzie, nie jest bynajmniej wymysłem. Tego typu sytuacji było w rzeczywistości sporo, a jedna z nich skończyła się nawet w Sądzie Najwyższym (wyrok z 16 marca 2018 roku, sygn. akt IV CSK 114/17), który odnosił się do kwestii stopnia przyczynienia się poszkodowanego w wypadku samochodowym do rozmiarów szkody, oceniając jego wysokość na 30% właśnie z powodu niezapiętych pasów bezpieczeństwa.
Przyczynienie się poszkodowanego – co to jest?
A czym w ogóle jest owo przyczynienie? Najpierw spójrzmy do przepisów.
Jeśli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.
Art. 362 Kodeksu cywilnego
Bardzo ogólny przepis Kodeksu cywilnego stał się skuteczną bronią firm ubezpieczeniowych, które powołując się na niego, obniżają swoją odpowiedzialność względem poszkodowanych, wypłacając im niższe odszkodowanie. Trudno jednak czynić im z tego powodu zarzut – w końcu to poszkodowani świadomie nie zapinają pasów, zwiększając tym samym ryzyko szkody.
Jak jednak czytamy w artykule “Kiedy ubezpieczyciel może obniżyć odszkodowanie?”, aby brak zapiętych pasów można było traktować jako przyczynienie się poszkodowanego do szkody, musi ono pozostawać z nią w adekwatnym związku przyczynowym. Gdyby więc w podanym wcześniej przykładzie stwierdzono, że obrażenia Adama byłyby identyczne, nawet gdyby zapiął pasy, ubezpieczyciel nie mógłby obniżyć należnego mu odszkodowania.
Trzeba jednak pamiętać, że zarówno prawo, jak i okoliczności stoją tu zdecydowanie po stronie ubezpieczyciela. Choć bowiem zdarzają się sytuacje, w których brak zapiętych pasów raczej pomógł, niż zaszkodził poszkodowanemu, są one niezwykle rzadkie. W zdecydowanej większości przypadków niespełnienie obowiązku zapięcia pasów kończy się fatalnie. Inną sprawą jest jednak to, jak dokładnie należy takie sytuacje oceniać.
Niezapięte pasy a ubezpieczenie OC – ile można stracić na odszkodowaniu?
Wspomniana już sprawa, która dotarła aż do Sądu Najwyższego, dotyczyła sytuacji, w której odpowiedzialność ubezpieczyciela została obniżona z uwagi na przyczynienie się poszkodowanego aż o 50%. Ostatnia instancja obniżyła to do 30% i właśnie taki lub mniejszy stopień przyczynienia się standardowo pojawia się teraz w podobnych sprawach.
Pamiętaj jednak, że decyzja w tym względzie zależy od ubezpieczyciela, który podejmuje ją na podstawie ustaleń biegłych, oczywiście odpowiednio uzasadniając. Stopień przyczynienia się poszkodowanego może więc być wyższy, ale jednak w granicach rozsądku. Koniec końców, niezapinanie pasów nie może bowiem służyć do drastycznego obniżania rozmiarów odszkodowań wypłacanych przez ubezpieczycieli. Nawet jeśli ze strony poszkodowanych jest to zachowanie wyjątkowo nieodpowiedzialne.
Najwyższy stopień przyczynienia się poszkodowanego do szkody jest orzekany w sytuacjach, gdy ten świadomie decyduje się na jazdę z pijanym kierowcą. Wówczas ubezpieczyciele obniżają kwotę należnego odszkodowania o 70%, a nawet o 90%.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o odszkodowanie z OC w razie niezapiętych pasów
NNW w przeciwieństwie do OC, jest ubezpieczeniem dobrowolnym, więc nie jest w ogóle powiedziane, że w każdym przypadku będzie ono w ogóle obejmować poszkodowanych ochroną. Jeśli jednak kierowca miał je wykupione, brak zapiętych pasów może skutkować obniżeniem lub nawet odmową wypłaty odszkodowania – zależy to od zapisów OWU NNW, które ubezpieczyciel może dowolnie sformułować.
Nie. Niezapięcie pasów to okoliczność, która w określonym stopniu czyni poszkodowanego współwinnym zaistniałej szkody, ale nie może całkowicie zwolnić z odpowiedzialności sprawcy. Ubezpieczyciel ma prawo obniżyć należne odszkodowanie z powodu przyczynienia się poszkodowanego, ale tylko w określonym stopniu.
Oczywiście. Decyzja ubezpieczyciela nie jest ostateczna, a może się okazać, że uznany przez niego stopień przyczynienia się jest za wysoki. Pamiętaj też, że to po stronie ubezpieczyciela leży udowodnienie, że poszkodowany przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody i uzasadnienie jego stopnia.
- Obowiązek zapinania pasów bezpieczeństwa ciąży na kierowcy oraz wszystkich pasażerach, poza wyjątkami wymienionymi w Kodeksie drogowym.
- Niezapięcie pasów może skończyć się utratą życia lub poważnymi obrażeniami w razie wypadku. Można również ponieść konsekwencje finansowe w postaci mandatu lub obniżonego odszkodowania z OC.
- Ubezpieczyciel może obniżyć odszkodowanie z powodu niezapięcia pasów przez poszkodowanego, uznając, że przyczynił się on do zwiększenia szkód.
- Stopień przyczynienia się poszkodowanego z powodu niezapiętych pasów bezpieczeństwa ustala się zwykle na 15-30%, ale może być on wyższy.
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970980602/U/D19970602Lj.pdf
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf
Trudne pojęcia:
Dołącz do dyskusji