W jakich sytuacjach należy ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi?

Czym kierować się, ustępując pierwszeństwa przejazdu?

O tym, który z pojazdów zbliżających się do skrzyżowania jako pierwszy przez nie przejedzie, powinieneś zadecydować jeszcze przed wykonaniem manewru, a nie w trakcie jego wykonywania. Oznacza to, że dojeżdżając do skrzyżowania, musisz jak najszybciej (na podstawie własnej wiedzy i doświadczenia) ocenić, który z Was będzie miał pierwszeństwo. Dopiero po ocenie sytuacji możesz w odpowiednim momencie wykonać swój manewr. Podobnie sytuacja będzie wyglądała w przypadku wykonywania manewrów w innych miejscach niż skrzyżowanie.

W ocenie sytuacji pomocna będzie wiedza na temat tego, jakie elementy infrastruktury i jakie sytuacje na drodze wskazują na to, czy będziesz miał pierwszeństwo, czy tego pierwszeństwa będziesz musiał ustąpić.

• W pierwszej kolejności powinieneś zwrócić uwagę na to, czy nie ma nikogo, kto kierowałby ruchem na danym odcinku drogi lub na skrzyżowaniu. To bowiem policjant lub inna osoba wykonująca tego typu zadanie, a także jej wskazania są nadrzędne wobec innych wskazówek.
• Jeśli nikt nie kieruje ruchem, a na skrzyżowaniu zamontowano sprawną sygnalizację świetlną, to właśnie światła powinny wskazać Ci, kiedy możesz wjechać na skrzyżowanie lub przejście dla pieszych, a kiedy powinieneś poczekać.
• Jeśli jednak na danym odcinku drogi lub skrzyżowaniu nie ma świateł, spójrz na znaki wskazujące, która droga jest drogą z pierwszeństwem, a która drogą podporządkowaną. Szukaj znaku A-7, czyli dosyć znanego odwróconego trójkąta z żółtym polem w środku i czerwoną obwódką (ustąp pierwszeństwa przejazdu), a także znaku D-1, czyli rombu z żółtym środkiem i białą obwódką (droga z pierwszeństwem). Pod tym znakiem może zostać umieszczona dodatkowa żółta tablica, która wskaże Ci, jak biegnie droga główna, a które z dróg są podporządkowane.
• Możesz też spotkać się ze skrzyżowaniem, przed którym nie będzie żadnych znaków lub pojawi się jedynie znak A-5, czyli żółty trójkąt z czerwoną ramką i czarnym znakiem X w środku. Ten symbol oznacza skrzyżowanie dróg, na którym pierwszeństwo określają ogólne zasady ruchu drogowego. To tzw. skrzyżowanie równorzędne. Przejeżdżając przez takie skrzyżowanie, powinieneś kierować się zasadą prawej ręki i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi, który znajduje się po Twojej prawej stronie.

W jakich sytuacjach powinieneś ustąpić pierwszeństwa?

Przyjrzyjmy się kilku przykładowym sytuacjom, w których powinieneś ustąpić pierwszeństwa przejazdu innemu uczestnikowi ruchu.

Gdy osoba kierująca ruchem wyda takie polecenie

Dojeżdżasz do skrzyżowania z działającą sygnalizacją świetlną, na którym jednak stoi policjant, który kieruje ruchem. Zamierzasz jechać prosto. Właśnie zaświeciło się dla Ciebie zielone światło i już mógłbyś przejechać to skrzyżowanie, jednak policjant nakazał Ci poczekać, aby samochód, który znajduje się na drodze po Twojej lewej stronie, mógł wykonać manewr skrętu w lewo. Mimo że zielone światło na sygnalizatorze mówi, że możesz jechać, ostatnie słowo należy tu do osoby kierującej ruchem. Musisz zatem poczekać z wjazdem na skrzyżowanie do momentu, w którym funkcjonariusz Ci na to pozwoli.

Jak już wspominałam wyżej, jeśli na skrzyżowaniu lub danym odcinku drogi znajduje się osoba, która kieruje ruchem, jej polecenia są nadrzędne wobec znajdującej się w tym miejscu sygnalizacji świetlnej, a nawet znaków drogowych. Zbliżając się do miejsca, w którym ruch jest kierowany przez człowieka, zachowaj czujność i stosuj się do jego poleceń.

Gdy skręcasz w lewo na skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną

Na skrzyżowaniu, na którym znajduje się działająca sygnalizacja świetlna i nie ma osoby kierującej ruchem, planujesz skręcić w lewo. Światła są kolizyjne, a więc tak ustawione, że zarówno dla samochodów jadących Twoim pasem, jak i dla pojazdów nadjeżdżających z naprzeciwka światła włączają się jednocześnie. Dlatego też zielone światło uprawniające Cię do skrętu w lewo włącza się jednocześnie z zielonym światłem uprawniającym kierowcę jadącego z naprzeciwka do jazdy na wprost. Z racji tego, że obaj otrzymaliście sygnał pozwalający na jazdę, musicie kierować się także ogólnymi przepisami. Oznacza to, że przed wykonaniem manewru skrętu w lewo będziesz musiał ustąpić pierwszeństwa kierowcy, który jedzie z naprzeciwka na wprost.

Można to wytłumaczyć w ten sposób, że wykonując skręt zanim kierowca znajdujący się na przeciwległym pasie przejedzie przez skrzyżowanie, miałbyś go po swojej prawej stronie, a jak głosi prawo drogowe, pierwszeństwo ma ten uczestnik ruchu drogowego, którego prawa strona jest wolna.

Warto tu także zaznaczyć, że na skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną to właśnie światła mają pierwszorzędne znaczenie w regulowaniu zasad pierwszeństwa. Oznacza to, że nawet jeśli znajdowałbyś się na drodze głównej i kontynuowałbyś jazdę drogą, która według znaków pionowych jest drogą z pierwszeństwem także po skręcie w lewo, i tak musiałbyś ustąpić pierwszeństwa samochodom jadącym z przeciwnego pasa na wprost lub w prawo.

Gdy wjeżdżasz na skrzyżowanie po zaświeceniu się strzałki skrętu warunkowego

Stoisz na czerwonym świetle i czekasz na możliwość skrętu w prawo. Auta poruszające się tym samym pasem, co Ty, mogą jechać zarówno w prawo, jak i na wprost. Oprócz świateł ogólnych sygnalizacja świetlna posiada także warunkową strzałkę umożliwiającą skręt w prawo. Właśnie po tym, jak zaświecił się ten symbol (mimo że ogólne światło dla aut jadących Twoim pasem jest czerwone), ruszasz ostrożnie, ustępując pierwszeństwa pieszym przechodzącym przez pasy, a następnie dojeżdżasz powoli do skrzyżowania, sprawdzasz, czy po pasie, na który chcesz wjechać, nie porusza się inny pojazd. Jeśli tak, musisz poczekać, bo to on ma pierwszeństwo przejazdu.

Na niektórych skrzyżowaniach z sygnalizacją świetlną istnieje możliwość warunkowego skrętu w prawo po zaświeceniu się zielonej strzałki skierowanej w prawo. Jeśli zobaczysz taki symbol, możesz wykonać manewr skrętu, ale pod warunkiem, że na drodze nie znajdują się inni uczestnicy ruchu, którzy mieliby pierwszeństwo. Skręcając w prawo po pojawieniu się strzałki na sygnalizacji świetlnej, musisz zatem przepuścić najpierw pieszych, którzy przechodzą przez pasy na zielonym świetle. Przed wjazdem na skrzyżowanie powinieneś zatrzymać się, aby ustąpić pierwszeństwa także pojazdom, nadjeżdżającym z Twojej lewej strony oraz samochodom zawracającym, które dalej będą poruszały się drogą, w którą planujesz skręcić.

Gdy znaki o tym informują

Poruszasz się drogą podporządkowaną. Świadczy o tym umieszczony przed skrzyżowaniem znak A-7 informujący o konieczności ustąpienia pierwszeństwa samochodom poruszającym się drogą główną. Na jezdni po Twojej lewej stronie w tym samym momencie do skrzyżowania dojeżdża inny pojazd, który porusza się drogą z pierwszeństwem i będzie kontynuował nią jazdę. Z racji tego, że na skrzyżowaniu chce pojechać prosto, musisz poczekać aż on wykona swój manewr. Dopiero wtedy możesz kontynuować jazdę.

Jeśli ruch na drodze nie jest kierowany przez policjanta ani sygnalizację świetlną, kierowców obowiązują w pierwszej kolejności znaki drogowe, a następnie przepisy ogólne. Mimo że w powyżej opisanej sytuacji miałeś wolną swoją prawą stronę, musiałeś ustąpić pierwszeństwa kierowcy nadjeżdżającemu z lewej strony, bo tak nakazywały znaki pionowe. Znak A-7 zobowiązał Cię do ustąpienia pierwszeństwa przejazdu, natomiast znak D-1 (droga z pierwszeństwem) umożliwił drugiemu kierowcy zbliżającemu się do skrzyżowania wykonanie skrętu przed Tobą.

Na skrzyżowaniu równorzędnym, jeśli po Twojej prawej stronie znajduje się inny pojazd

Jedziesz samochodem nr 3. Zbliżasz się do skrzyżowania, na którym nie ma osoby kierującej ruchem, sygnalizacji świetlnej ani nawet znaków drogowych. Na prostopadłej drodze i na ulicy na wprost Ciebie poruszają się inne samochody osobowe. Najpierw samochód nr 1 pojedzie na wprost, następnie auto nr 2 skręci w lewo, a dopiero potem samochód nr 3 będzie mógł skręcić w lewo.

Na skrzyżowaniu równorzędnym obowiązuje tzw. zasada prawej ręki. Oznacza to, że pierwszeństwo ma ten, kto ma wolną swoją prawą stronę. W powyższej sytuacji auto nr 1 przejedzie przez skrzyżowanie jako pierwsze, bo na drodze po jego prawej nie ma żadnego uczestnika ruchu. Po jego manewrze zwolni się prawa strona kierowcy nr 2, a gdy ten przejedzie przez skrzyżowanie, Ty będziesz miał wolną przestrzeń po prawej stronie i będziesz mógł ruszyć w dalszą drogę.

Gdy na skrzyżowaniu równorzędnym pojawi się tramwaj

Zbliżasz się do skrzyżowania równorzędnego, na którym chcesz skręcić w prawo. To jednak wiąże się z przejechaniem przez tory, po których poruszają się tramwaje. Gdy dojeżdżasz do skrzyżowania, zbliża się tramwaj. Chcąc niejako przeciąć drogę, po której porusza się pojazd szynowy, musisz poczekać aż ten przejedzie jako pierwszy, a dopiero potem możesz kontynuować jazdę.

Na skrzyżowaniu równorzędnym (także na rondzie) pierwszeństwo przejazdu ma pojazd szynowy. Zatem jeśli do skrzyżowania zbliża się tramwaj, który jest z Tobą na drodze kolizyjnej, jak w wyżej opisanym przypadku, musisz ustąpić mu pierwszeństwa przejazdu.

Gdy zbliża się pojazd uprzywilejowany

Na drodze z pierwszeństwem przejazdu planujesz jechać na wprost. Musisz jednak przepuścić karetkę, która wprawdzie wyjeżdża z drogi podporządkowanej z zamiarem skrętu w lewo, ale porusza się na sygnale (dźwiękowym i świetlnym). Chociaż w przypadku, gdyby z lewej strony nadjeżdżał zwykły samochód lub karetka bez sygnałów świetlnych i dźwiękowych, miałbyś pierwszeństwo przejazdu, w tej sytuacji musisz poczekać aż ambulans przejedzie skrzyżowanie.

Pojazdom uprzywilejowanym jadącym na sygnale zawsze trzeba ułatwić przejazd. Czy to na skrzyżowaniu, czy na prostej drodze. Jeśli karetka nadjeżdża z tyłu, a droga, którą musi przejechać jest zakorkowana, np. na autostradzie, kierowcy stojący w korku powinni utworzyć tzw. korytarz życia. Formowanie korytarza życia od 2020 roku jest regulowane prawnie.

Gdy zamierzasz zmienić pas ruchu

Jedziesz autostradą, na której w jednym kierunku można poruszać się którymś z trzech utworzonych pasów. Ty poruszasz się prawym pasem i chcesz wjechać na pas środkowy, którym dosyć szybko nadjeżdża inny samochód. W takiej sytuacji musisz poczekać aż kierowca jadący środkowym pasem Cię wyprzedzi. Dopiero wtedy, jeśli nie nadjeżdża kolejny samochód, możesz zjechać na ten pas.

Przy zmianie pasa ruchu pierwszeństwo ma kierowca już znajdujący się na torze, na który chcesz wjechać. Przed wykonaniem manewru musisz więc nie tylko zasygnalizować chęć zmiany pasa, ale także przepuścić pojazd, który nadjeżdża z tyłu.

Podobnie sytuacja będzie wyglądała, jeśli wjeżdżasz na autostradę z tzw. pasa rozpędowego. Pas rozpędowy po kilkuset metrach najprawdopodobniej się skończy, dlatego przejedziesz nim kawałek, ale będziesz musiał zmienić pas na ten po lewej stronie. Wówczas również musisz przepuścić samochody, które już poruszają się tym pasem i niebawem Cię wyprzedzą.

Gdy włączasz się do ruchu

Mieszkasz w domku jednorodzinnym i posiadasz indywidualny garaż. Wyjeżdżając z posesji na ulicę, powinieneś zatrzymać się na podjeździe tak, aby móc ocenić, czy z którejś strony nie nadjeżdża inny samochód, motocykl czy rower. Musisz też zwrócić uwagę na pieszych, którzy mogą poruszać się po chodniku, jeśli przez niego przejeżdżasz, włączając się do ruchu.

Jeśli wyjeżdżasz z posesji na ulicę, włączasz się do ruchu. W takiej sytuacji powinieneś zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa tym, którzy już poruszają się po tej drodze. Jeśli wyjeżdżając, skręcasz w prawo, powinieneś zwrócić przede wszystkim uwagę na auta nadjeżdżające z lewej strony. Przy skręcie w lewo musisz dokładnie sprawdzić, czy droga jest wolna z obu stron.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o ustępowanie pierwszeństwa innym pojazdom

Autor artykułu: Monika Strzała

Redaktor z 4-letnim stażem w branży ubezpieczeniowej. Jest autorką kilkuset publikacji zarówno dotyczących ubezpieczeń komunikacyjnych, jak i turystycznych. Zdobytą dotychczas wiedzą chętnie dzieli się z użytkownikami porównywarki Mubi, tworząc artykuły, które już przydały się tysiącom kierowców. Doradza w zakresie zakupu polisy przez internet i przygotowuje kalkulacje cen, dzięki którym kierowcy mogą poznać aktualne tendencje na rynku ubezpieczeniowym.