Wiesz, jak podłączyć akumulator samochodowy? Taka jest prawidłowa kolejność!

Zastanawiasz się, jak skutecznie podpiąć klemy do akumulatora lub podłączyć kable, aby naładować rozładowaną baterię w samochodzie? W Twoim motocyklu miała miejsce awaria akumulatora i chcesz podłączyć prostownik, aby uruchomić silnik? Dowiedz się, jak to zrobić i z czego wynikają problemy z ładowaniem!

Akumulator samochodowy – co to takiego?

Nurtowało Cię kiedyś pytanie, czym jest akumulator i właściwie po co umieszczony jest w samochodzie, skoro ma silnik spalinowy? Elektryczny akumulator pojazdowy to rodzaj wtórnego ogniwa galwanicznego, czyli układu dwóch elektrod zanurzonych w elektrolicie. Różnica potencjałów elektrod prowadzi te dwa półogniwa do wzajemnego oddziaływania. Ze względu na przepływ jonów między fazami zachodzą reakcje chemiczne na granicy pomiędzy elektrodą a elektrolitem. Skutkuje to wytworzeniem prądu.

Wszystkie rodzaje akumulatorów elektrycznych dzięki odwracalnym procesom gromadzą, a następnie uwalniają energię elektryczną. Wyróżnia się dwa cykle pracy akumulatora:

1. Ładowanie – akumulator jest wtedy odbiornikiem prądu. W jego wnętrzu energia elektryczna zmienia się w energię chemiczną. Proces ten jest wymuszony przepływem elektronów.
2. Pobór energii (praca właściwa) – urządzenie staje się źródłem prądu na skutek przemiany energii chemicznej w energię elektryczną. Uwalnianie energii prowadzi do stopniowego rozładowania akumulatora. Proces generowania prądu jest samoczynny.

W trakcie ładowania przez akumulator przepływa prąd w kierunku przeciwnym do tego, który występuje w trakcie jego pracy właściwej. Procesy chemiczne w obu przypadkach są jednak takie same, tylko zachodzą w odwrotną stronę. W niemal każdym akumulatorze oprócz pożądanych reakcji chemicznych następują również nieodwracalne procesy uboczne. Prowadzą do tego, że z czasem pojemność i sprawność akumulatora spada, aż w końcu traci on swoje właściwości. Zazwyczaj dzieje się tak po upływie ok. 5 lat.

Jak działa akumulator pojazdowy?

Na jakiej zasadzie to wszystko działa w praktyce? Napięcie powstaje w wyniku wyżej opisanego procesu elektrochemicznego. Zachodzi wtedy, gdy dwa przeciwnie naładowane materiały: płyta ujemna (−) i płyta dodatnia (+) są zanurzone w elektrolicie (roztworze kwasu siarkowego i wody). Silnik samochodu lub jednośladu napędza alternator, czyli prądnicę elektryczną za pomocą paska klinowego. Akumulator podbiera i magazynuje energię elektryczną, aby skorzystać z niej, kiedy zajdzie taka potrzeba.

Za co w pojeździe odpowiada akumulator?

Akumulator samochodowy pełni bardzo ważną funkcję w środkach transportu. Dostarcza prąd, który jest niezbędny zarówno przy odpalaniu silnika, jak i jego późniejszej pracy. Zasila poszczególne elementy wyposażenia, kiedy motor nie jest na chodzie. Prąd płynie z akumulatora wtedy, gdy obwód jest zamknięty, a z sieci elektrycznej pojazdu korzysta włączony odbiornik. Jednym z takich elementów w aucie spalinowym jest np. rozrusznik.

Akumulator samochodowy zasila m.in.:

• pompę paliwa/wtryskiwacze,
• zapłon,
• sterownik silnika/czujniki,
• komputer pokładowy,
• zegary,
• systemy inforozrywki,
• oświetlenie,
• systemy bezpieczeństwa aktywnego,
• centralny zamek/autoalarm,
• szyby/lusterka i fotele (elementy elektrycznie sterowane),
• elektryczny wentylator chłodnicy.

Część kierowców nie jest świadoma tego, że akumulator pracuje w nieustannym procesie kumulowania i oddawania energii. Oznacza to, że z biegiem czasu zaczyna się rozładowywać. Samoczynne ładowanie zachodzi wtedy, gdy samochód porusza się z wyłączonymi akcesoriami. Kiedy poziom produkowanej energii jest wyższy od jej poboru, alternator zwraca prąd do akumulatora.

Jak zbudowany jest akumulator do auta?

W samochodach z silnikami benzynowymi lub wysokoprężnymi na baterię elektryczną zasilającą podzespoły pojazdu składają się dwa główne elementy:

1. Akumulator (bateria samochodowa).
2. Alternator (prądnica elektryczna) – napędzany przez silnik samochodu dostarcza energię elektryczną wtedy, gdy silnik jest włączony.

Jak już wspomnieliśmy, akumulator to urządzenie elektrochemiczne, w którym kumulują się ładunki elektryczne. Z czego dokładnie składa się bateria samochodowa? Oto części składowe najpopularniejszego w osobówkach akumulatora kwasowo-ołowiowego.

Na akumulator składają się:

• obudowa – zrobiona jest z tworzywa sztucznego (przeważnie z polipropylenu). Jej wielkość wynika z obowiązujących norm,
• płyty akumulatora – kratka wykonana jest ze stopów ołowiu pokryta masą czynną na bazie tlenków ołowiu,
• elektrolit – mieszanina kwasu siarkowego i wody, w której zanurzone są ołowiane płyty,
• bieguny – dodatni i ujemny (oznaczone odpowiednio symbolami: +/−), wyprowadzone są na zewnątrz w formie metalowych czopów wystających ponad obudowę w górnej części akumulatora.

Popularne rodzaje akumulatorów samochodowych

Na rynku występuje kilka rodzajów akumulatorów elektrycznych do samochodu. W sprzedaży dostępne są m.in. samochodowe baterie kwasowe (ECM), żelowe lub AGM. 

Najczęściej spotykane typy akumulatorów samochodowych:

• akumulator kwasowo-ołowiowy (tzw. akumulator Plantego) – elektrolitem jest roztwór kwasu siarkowego. Elektroda ujemna wykonana jest z ołowiu w formie siatki, natomiast elektroda dodatnia z tlenku tego metalu ciężkiego. Jest masowo stosowany w samochodach osobowych. Ma zdolność rozładowania dużym prądem przez krótki czas. Ich zaletami są: prostota i relatywnie niska cena zakupu. Największą wadą jest znaczna masa.
• akumulator wapniowy (Ca/Ca) – ma ograniczoną zdolność rozładowania. Charakteryzuje się dużą trwałością i odpornością na wahania temperatur. Zapewnia prąd rozruchowy o wyższych parametrach niż akumulator kwasowo-ołowiowy.

Każdy akumulator samochodowy opisują te same parametry. Od specyfikacji baterii pojazdowej zależy jej przeznaczenie.

Istotne parametry akumulatora samochodowego:

• pojemność akumulatora – wyrażona w amperogodzinach (Ah),
• prąd rozruchowy – wyrażony w amperach (A),
• napięcie – wyrażone w woltach (V),
• biegunowość – informuje, gdzie znajduje się biegun dodatni (R – oznacza, że biegun dodatni jest po prawej stronie obudowy),
• rodzaj bieguna – w większości aut jest znormalizowany, ale w niektórych pojazdach sprowadzonych z Azji występuje zmniejszony typ (niezbędne są wtedy klemy o mniejszej średnicy),
• wymiary zewnętrzne – wyrażone w milimetrach (mm).

Rozładowany akumulator – z czego to wynika?

Skąd bierze się brak prądu w akumulatorze samochodowym? Najczęściej z jego całkowitego wyczerpania lub niewłaściwego użytkowania, rzadziej z powodu awarii. Do rozładowania akumulatora prowadzi najczęściej korzystanie z radia na postoju lub pozostawienie auta na noc z włączonymi światłami. W wyniku wyczerpania, ołowiowe płyty akumulatora upodobniają się do siebie pod kątem chemicznym, elektrolit słabnie, a napięcie spada. Wtedy niemożliwe jest dostarczenie energii, którą można by wykorzystać np. na odpalenie silnika.

Rozładowany akumulator można naładować, zaopatrując go ponownie w prąd. Potrzebne jest do tego zewnętrzne źródło zasilania. Może nim być: prostownik, klemy lub domowe gniazdko elektryczne. Pełne naładowanie przywraca różnicę elektroujemności pomiędzy elektrodami i sprawia, że akumulator odzyskuje swoje właściwości, przez co ponownie nadaje się do użytku. Rośnie też jego odporność cykliczna – im wyższa liczba cykli ładowania i rozładowania, tym niższa pojemność wyjściowa baterii. Oznacza to, że bateria się starzeje. Akumulatory litowo-jonowe wytrzymują zazwyczaj kilka tysięcy cykli. Gorzej, mamy do czynienia z awaria baterii. Wtedy zazwyczaj jedynym wyjściem jest jej wymiana na nową.

Pomoc w ramach assistance po rozładowaniu akumulatora

Ubezpieczenie dodatkowe assistance oferuje pomoc drogową w przypadku rozładowania akumulatora. W zależności od wybranego wariantu ochrony można otrzymać wsparcie w takiej sytuacji do kilku razy w ciągu roku. Polega to na tym, że pod wskazany adres przyjeżdża wykwalifikowany fachowiec z aparaturą pozwalającą na niezwłoczne odpalenie silnika. Jeśli to nie da efektu, pojazd jest holowywany do warsztatu, gdzie jest dokładnie sprawdzany pod kątem awarii. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Czy ubezpieczyciel pomoże w razie rozładowania akumulatora?.

Odłączenie i podłączenie akumulatora krok po kroku

Akumulator jest źródłem energii elektrycznej w pojeździe, ale bywa też przyczyną problemów. Dochodzi do nich przeważnie zimą, choć zdarzają także w środku upalnego lata. Samochód odmawia posłuszeństwa, silnik nie chce odpalić i rzęzi, a kierowca się gorączkuje. Brzmi znajomo? Akumulator na co dzień nie daje o sobie znać do czasu, aż coś jest z nim nie tak!

Aby uruchomić silnik w sytuacji awaryjnej, należy skorzystać z kabli rozruchowych. To 2 miedziane przewody (czerwony i czarny) pokryte gumą i zakończone z obu stron metalowymi klamerkami. Im kable są grubsze, tym lepsza ich jakość i szybkość przewodzenia prądu. Można je kupić na stacji benzynowej lub w supermarkecie, a bardziej zaawansowane warianty są dostępne w specjalistycznych sklepach motoryzacyjnych. Podpina się je z jednej strony do auta, w którym wyczerpał się akumulator (nr 1), a z drugiej – do pojazdu ze sprawnym zasilaniem (nr 2). Co dokładnie należy zrobić i w jakiej kolejności, aby nie doszło do spięcia?

Jak prawidłowo podłączyć akumulator do ładowania?

1. Wyłącz silnik w pojeździe użyczającym prądu (nr 2).
2. Podłącz kable:
   1. czerwonym kablem połącz plus (+) w pojeździe nr 2 do plusa (+) w pojeździe z rozładowanym akumulatorem (nr 1),
   2. czarnym kablem połącz minus (−) w pojeździe nr 2 do minusa (−) w pojeździe z nr 1.
3. Uruchom silnik w pojeździe ze sprawnym akumulatorem (nr 2).
4. Odczekaj kilka minut, aż rozładowany akumulator się podładuje.
5. Odłącz kable w kolejności odwrotnej do podpinania:
   1. najpierw czarny kabel, zaczynając od minusa (−) w pojeździe nr 1, a dopiero potem minus (−) w pojeździe nr 2,
   2. następnie czerwony kabel, zaczynając od plusa (+) w pojeździe nr 1, a w dalszej kolejności plus (+) w pojeździe nr 2.

Akumulator można naładować też bez użycia drugiego pojazdu. W tym celu należy wyjąć baterię samochodową z komory silnika i skorzystać z prostownika. Trzeba przy tym trzymać się tej samej kolejności podłączania kabli, co w przypadku rozruchu z pomocą innego auta. Jednym zdaniem: plus prostownika do plusa akumulatora, a następnie minus prostownika do minusa akumulatora (odłączenie powinno nastąpić w odwróconej kolejności “od końca”). Prostownik przeważnie wskazuje czas ładowania na wyświetlaczu. Baterię po przywróceniu do stanu używalności należy umieścić z powrotem w pojeździe.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o podłączenie akumulatora