Rodzaje dróg a dopuszczalna prędkość na nich
Limity prędkości w zależności od rodzaju drogi to jedna z podstawowych informacji, jakie musi przyswoić kierowca podczas kursu na prawo jazdy. Niestosowanie się do nich może skutkować mandatem. Wciąż jednak okazuje się, że mamy problem z pewnymi niuansami tych przepisów. Sprawdź, czy wiesz wszystko o limitach prędkości.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jaka jest dopuszczalna prędkość w obszarze niezabudowanym?
Dopuszczalna prędkość pojazdów opisana jest szczegółowo w ustawie Prawo o ruchu drogowym w artykułach 20. i 21. Inne limity prędkości obowiązują poza obszarem zabudowanym, inne w miejscach zabudowanych i zamieszkanych. Najpierw zajmijmy się tym pierwszym przypadkiem.
Samochody osobowe, motocykle i samochody ciężarowe
Samochody osobowe, motocykle i samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony mogą w terenie niezabudowanym poruszać się z prędkością:
- 140 km/h – na autostradach,
- 120 km/h – na drogach ekspresowych dwujezdniowych,
- 100 km/h – na drogach ekspresowych jednojezdniowych i na drogach dwujezdniowych z co najmniej dwoma pasach przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu – 100 km/h,
- 90 km/h – na pozostałych drogach.
Autobusy
Osobną kategorię stanowią autobusy, spełniające warunki przepisów, o których mowa w art. 66 ust. 5 Prawa o ruchu drogowym (czyli o dopuszczalnej masie przekraczającej 3,5 t oraz wyposażone w ogranicznik prędkości do 100 km/h). Dopuszczalne prędkości dla tych pojazdów określono w następujący sposób:
- 100 km/h – na autostradach, drogach ekspresowych jedno- i dwujezdniowych, drogach dwujezdniowych z 2 pasami w każdą stronę,
- 90 km/h – na drogach zwykłych.
Pozostałe pojazdy
Pozostałe pojazdy lub zespoły pojazdów mogą poruszać się z prędkością:
- 80 km/h – na autostradach, drogach ekspresowych i drogach dwujezdniowych z co najmniej dwoma pasami przeznaczonymi dla każdego kierunku ruchu,
- 70 km/h – na pozostałych drogach.
Podsumowanie tych przepisów przedstawia poniższa tabela:
Jaka jest dopuszczalna prędkość w obszarze zabudowanym?
Nieco inaczej wygląda kwestia dopuszczalnych prędkości w obszarze zabudowanym. Warto przy okazji przypomnieć definicję takiego obszaru: jest to strefa wokół drogi, gdzie znajduje się zabudowa miejska, wiejska lub przemysłowa i w której może występować wzmożony ruch pojazdów i pieszych. W obszarze zabudowanym wyróżniono także strefę zamieszkania, gdzie na całej przestrzeni piesi mogą się swobodnie poruszać i mają pierwszeństwo przed pojazdami. Strefy zamieszkania to najczęściej osiedla mieszkaniowe, osiedla domków jednorodzinnych i centralne części miejscowości.
W strefach tych do tej pory obowiązywały specjalne ograniczenia prędkości, uzależnione od pory dnia. Od 1 czerwca 2021 roku z przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym zniknęły jednak regulacje dotyczące tego podziału, przez co ujednolicone zostało ograniczenie prędkości w obszarze zabudowanym do 50 km/h przez całą dobę. Obowiązujące limity przedstawia poniższa tabela:
Dopuszczalna prędkość a bezpieczna prędkość
Wymienione powyżej wartości przedstawiają maksymalną dopuszczalną prędkość. Czym innym jest jednak prędkość bezpieczna, która zależy od panujących na drodze warunków i może być dużo niższa.
Precyzuje to artykuł 19. ustawy Prawo o ruchu drogowym:
1. Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać z prędkością zapewniającą panowanie nad pojazdem, z uwzględnieniem warunków, w jakich ruch się odbywa, a w szczególności: rzeźby terenu, stanu i widoczności drogi, stanu i ładunku pojazdu, warunków atmosferycznych i natężenia ruchu.
2. Kierujący pojazdem jest obowiązany:
1) jechać z prędkością nieutrudniającą jazdy innym kierującym;
2) hamować w sposób niepowodujący zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienia;
3) utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu.
Art. 19 ust. 1-2 ustawy Prawo o ruchu drogowym
Oznacza to, że jeśli poruszamy się po obszarze niezabudowanym, gdzie dopuszczalna prędkość wynosi 90 km/h, ale właśnie zapada zmierzch, na drodze znajdują się dziury i koleiny, a do tego pada marznący deszcz, zdecydowanie powinniśmy zmniejszyć prędkość.
Jest także druga strona medalu. Skoro kierowcy są zobowiązani do jazdy z prędkością nieutrudniającą poruszania się innym kierowcom, to w niektórych przypadkach zbyt wolna jazda również nie będzie bezpieczna, np. na autostradzie.
Wyjątki w przepisach
W artykule 21. ustawy Prawo o ruchu drogowym zawarte są także pewne wyjątki. Warto mieć świadomość, że zarówno w obszarze zabudowanym, jak i niezabudowanym mogą pojawić się znaki drogowe zwiększające lub zmniejszające dopuszczalną prędkość. Jest to uzależnione od warunków bezpieczeństwa panujących na danym odcinku drogi.
Dodatkowe przepisy (art. 20 ust. 6 Kodeksu drogowego) dotyczą również dopuszczalnej prędkości niektórych rodzajów pojazdów (na każdym obszarze za wyjątkiem strefy zamieszkania). Są to m.in.:
- ciągnik rolniczy (również z przyczepą) – 30 km/h,
- motocykle (również z przyczepą), czterokołowce i motorowery, którymi przewozi się dzieci w wieku do 7 lat – 40 km/h,
- hulajnoga elektryczna i urządzenia transportu osobistego – 20 km/h.
Zmiany przepisów
W roku 2021 weszły w życie zmiany dotyczące prędkości, z którą mogą poruszać się kierowcy pojazdów na drogach w Polsce. Jednym z nich jest rozszerzenie na cały dzień i noc ograniczenia prędkości do 50 km/h w terenie zabudowanym. Polska była jedynym krajem Unii Europejskiej, który dopuszczał prędkość do 60 km/h w obszarze zabudowanym – zmiana przepisów w tym zakresie ma zwiększyć bezpieczeństwo pieszych.
Na poprawę bezpieczeństwa mają też wpłynąć znaczne podwyżki w taryfikatorze mandatów, które mają zniechęcić kierowców m.in. do przekraczania prędkości. Od początku 2022 roku kierowcy płacą:
- 50 zł mandatu za przekroczenie prędkości do 10 km/h,
- 100 zł mandatu za przekroczenie prędkości o 11-15 km/h,
- 200 zł mandatu za przekroczenie prędkości o 16-20 km/h,
- 300 zł mandatu za przekroczenie prędkości o 21-25 km/h,
- 400 zł mandatu za przekroczenie prędkości o 26-30 km/h,
- 800 zł mandatu za przekroczenie prędkości powyżej 30 km/h (1600 zł w warunkach recydywy),
- 1000 zł mandatu za przekroczenie prędkości powyżej 40 km/h (2000 zł w warunkach recydywy),
- 1500 zł mandatu za przekroczenie prędkości powyżej 50 km/h (3000 zł w warunkach recydywy),
- 2000 zł mandatu za przekroczenie prędkości powyżej 60 km/h (4000 zł w warunkach recydywy),
- 2500 zł mandatu za przekroczenie prędkości powyżej 70 km/h (5000 zł w warunkach recydywy).
Przeczytaj też: Limity i ograniczenia prędkości – jak szybko można jeździć po Europie?
- Dopuszczalna prędkość pojazdów zależy od rodzaju drogi i obszaru, po jakim się poruszają.
- Samochody osobowe i ciężarowe do 3,5 t mogą poruszać się z prędkością 140 km/h na autostradach, 120 km/h – na drogach ekspresowych dwujezdniowych, 100 km/h na drogach ekspresowych jednojezdniowych i na drogach dwujezdniowych z co najmniej dwoma pasach przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu oraz 90 km/h na pozostałych drogach.
- W obszarze zabudowanym samochody osobowe i ciężarowe do 3,5 ton mogą poruszać się przez całą dobę z prędkością do 50 km/h. W strefie zamieszkania prędkość jest ograniczona do 20 km/h.
- Osobne przepisy regulują dopuszczalną prędkość autobusów, zespołów pojazdów i pozostałych pojazdów.
- W szczególnych warunkach należy zachować bezpieczną prędkość, która może być znacznie niższa niż prędkość dopuszczalna.
- Warto zwrócić uwagę na znaki drogowe, które mogą zmieniać dopuszczalną prędkość na poszczególnych odcinkach drogi.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o dopuszczalną prędkość na polskich drogach
To zależy od rodzaju drogi, obszaru i pojazdu, jakim się poruszasz. Najwyższą dopuszczalną prędkością jest 140 km/h obowiązujące dla samochodów osobowych, motocykli i samochodów ciężarowych do 3,5 t na autostradach. Znacznie większe ograniczenia dotyczą obszaru zabudowanego (50 km/h) oraz strefy zamieszkania (20 km/h).
Niekoniecznie, ponieważ mowa o dwóch różnych pojęciach. Prędkość bezpieczna zależy od panujących na drodze w danych okolicznościach warunków i często powinna być znacznie niższa od prędkości dopuszczalnej. Obowiązkiem kierowcy jest właściwie ocenić, z jaką prędkością może się poruszać, by panować nad pojazdem i nie utrudniać jazdy innym uczestnikom ruchu.
Do ostatnich zmian w przepisach doszło 1 czerwca 2021 roku, gdy obniżono dopuszczalną prędkość na terenie zabudowanym w godzinach 23:00-5:00 z 60 km/h do 50 km/h. Oznacza to, że teraz w terenie zabudowanym przez całą dobę obowiązuje jednolite ograniczenie prędkości do 50 km/h. Od 1 stycznia 2022 roku wzrosły też wysokości mandatów za przekroczenie prędkości i inne wykroczenia drogowe, a 17 września zaczął obowiązywać zaostrzony taryfikator punktów karnych.
Dołącz do dyskusji