Skitury – poradnik dla początkujących i nie tylko

Niektórzy miłośnicy jazdy na nartach doszli już do takiej wprawy, że stok tylko ich ogranicza. W ośrodkach narciarskich jest zwykle sporo innych osób o różnym stopniu wtajemniczenia. Ich obecność, jak i sama infrastruktura, może rozpraszać doświadczonych narciarzy i nie pozwalać im w pełni rozwinąć skrzydeł.

Jeśli należysz do osób, które na nartach czują się jak ryba w wodzie, ale po zejściu ze stoku już od jakiegoś czasu czują pewien niedosyt, prawdopodobnie potrzebujesz kolejnych wyzwań. A takim wyzwaniem może okazać się jazda na skiturach.

Skitury – co to jest?

Skituring jest bardziej swobodnym rodzajem narciarstwa, który uprawia się poza przygotowanymi do tego stokami i trasami. Można powiedzieć, że jest to narciarstwo dla bardziej zaawansowanych i szukających wyzwań osób. Dyscyplina jest zbliżona stylem do skialpinizmu, jednak uprawia się ją w lżejszych warunkach. Krótko mówiąc to sport, który można zakwalifikować pomiędzy narciarstwem na oznakowanych trasach a bardziej niebezpiecznym skialpinizmem.

Jazda na skiturach – na czym polega?

Na skitury decydują się zwykle osoby, które potrzebują większej swobody i wolności w uprawianiu sportu. Dyscyplina ta polega na poruszaniu się poza wyznaczonymi do tego stokami narciarskimi, a więc w miejscach, gdzie raczej nie ma tłumów.

Skituring jest jednocześnie bardziej ryzykownym sportem niż zjazdy na przygotowanym do tego stoku. Zatem jest to dyscyplina dla osób szukających adrenaliny, chociaż może być uprawiana na łagodnych, nie tak wyczerpujących trasach. To do Ciebie należy decyzja, czy chcesz jechać tą krótszą i mniej niebezpieczną, czy stawiasz na większe wyzwania.

Różnice między amatorskim narciarstwem uprawianym na stoku lub trasach biegowych a skituringiem nie polegają jedynie na zmianie miejsca praktykowania tych dyscyplin. Potrzebny jest też trochę inny sprzęt, o czym będzie mowa nieco później. Inne są też zasady uprawiania tych rodzajów sportu.

Na czym polega jazda na nartach? Jej istotą jest zjazd ze stoku (w przypadku narciarstwa zjazdowego) lub pokonanie pewnej trasy (w przypadku narciarstwa biegowego). Skituring stanowi połączenie tych dwóch dyscyplin. Polega bowiem nie tylko na zjeździe poza szlakiem, ale także na pokonaniu płaskich odcinków trasy i podejść bez pomocy wyciągu. Jest zatem bardziej wyczerpujący dla narciarza.

Skituring a skialpinizm – co je różni?

Zastanawiasz się teraz, co tak właściwie różni skituring od skialpinizmu? To, że ten drugi rodzaj sportu jest bardziej ryzykowny, już wiesz. To bardzo ogólne rozróżnienie, bo można podać przynajmniej kilka cech charakteryzujących te dyscypliny i jednocześnie odróżniających je od siebie.

Skituring:

• Praktykujesz na krótszych i mniej wymagających trasach.
• Polega na pokonywaniu podejść, wypłaszczeń i zjazdów na nartach.

Skialpinizm:

• Trasy mogą być długie, z dużymi przewyższeniami.
• W niektórych miejscach musisz zdjąć narty i założyć raki.
• Możesz potrzebować sprzętu wspinaczkowego: lin, uprzęży, czekana.

Chociaż powyższe cechy wyraźnie różnicują dyscypliny, to tak naprawdę nie trzeba wiele, żeby skituring zamienił się w skialpinizm i odwrotnie. Nawet w tym samym miejscu konieczne może okazać się zastosowanie innych technik w zależności od warunków.

Skitury dla początkujących – jak zacząć uprawiać skituring?

Od biegówek i narciarstwa zjazdowego. Prawda jest taka, że żeby bezpiecznie jeździć na skiturach, co jest już wyższą szkołą jazdy, trzeba mieć pojęcie ogólnie o poruszaniu się na nartach. Skoro skituring łączy narciarstwo biegowe i zjazdowe, pierwszym krokiem powinno być opanowanie tych rodzajów sportu na wyznaczonych szlakach. Dzięki temu będziesz czuł się pewniej poza nimi.

Czy to dobry pomysł? W teorii jest to możliwe, ale bardzo ryzykowne. Tym bardziej, jeśli w planach masz samotną wyprawę lub wyjście z inną niedoświadczoną na skiturach osobą. Jeszcze bardziej niebezpiecznie robi się, gdy nie znasz trasy, której pokonanie obrałeś sobie za cel.

Jeśli na nartach jeździsz tylko w Polsce, masz ograniczone możliwości – możesz trenować tylko zimą. Poprzestając na uprawianiu narciarstwa raz lub dwa razy w roku, trudno Ci będzie wypracować solidną kondycję. A ta na skiturach jest potrzebna. Musisz przecież najpierw wejść na górę, a potem jeszcze zjechać.

Aby wypracować formę, warto przed sezonem zaplanować regularne treningi na siłowni. Szczególnie powinieneś skupić się na wzmocnieniu mięśni nóg, pleców i brzucha. To one bowiem najciężej pracują zarówno na podejściach, jak i podczas zjazdu. Warto zaprzyjaźnić się też z pieszymi wyprawami w góry.

Osoby niedoświadczone poza stokiem nie powinny same wybierać się na pierwsze skiturowe wypady. Na początku przygody przyda się wsparcie instruktora, który dobrze zna trasę. Kolejne wyjścia warto planować w terenie, który znasz. Pod śniegiem czyha wiele pułapek, jak chociażby szczeliny. Zwłaszcza w wyższych górach.

Sprzęt na skitury – zestaw, którego potrzebujesz do uprawiania tego sportu

Do uprawiania skituringu potrzebujesz specjalnych nart nazywanych właśnie skiturami. Ale nie tylko. W zestawie skiturowym powinny znaleźć się też inne elementy wyposażenia. Są podobne do tych wykorzystywanych w narciarstwie zjazdowym lub biegowym, ale przystosowane do warunków skiturowych.

Buty

Pewnie pierwszym elementem wyposażenia, jaki prawdopodobnie przychodzi Ci do głowy, gdy myślisz o różnych typach narciarstwa, są narty. Jednak kompletowanie ekwipunku powinieneś zacząć od doboru butów. Najlepiej udać się do stacjonarnego sklepu ze sprzętem skiturowym. Najłatwiej wybrać odpowiedni model, gdy możesz przymierzyć kilka produktów i polegać na radach sprzedawcy.

Buty na skitury są specyficzne. Z jednej strony muszą być przystosowane do zjazdu, a więc stabilizować kostkę. Z drugiej powinny umożliwiać podejście bez nart, a więc muszą zapewniać ruchomość stawu skokowego i mieć podeszwę odpowiednio przystosowaną do pokonywania pewnych odcinków drogi pieszo.

Istotne jest więc określenie, czy bardziej zależy Ci na wygodzie podczas podejścia, czy podczas zjazdu. I powinieneś podjąć tę decyzję już na etapie kompletowania sprzętu. Buty podejściowe mogą być bowiem o wiele lżejsze od innych, co nie jest bez znaczenia. Mając do pokonania duże przewyższenie, w dodatku w warunkach zimowych, najlepiej maksymalnie ograniczyć wagę ekwipunku. Wyprawa będzie wówczas przyjemniejsza i mniej obciążająca.

Przeczytaj też: Jak dobrać buty narciarskie? Co jest najważniejsze przy wyborze?

Wiązania

Wiązania skiturowe są przystosowane do wpinania samych przodów butów, gdy jesteś na etapie podchodzenia, a także do dopinania pięty tuż przed zjazdem. Podczas jazdy na skiturach w grę wchodzi konieczność przepinania butów z systemu podchodzeniowego w zjazdowy i odwrotnie, a także całkowitego wypinania ich z nart. Przy wyborze wiązań ważna jest więc łatwość wykonywania tych zmian.

Szukając odpowiednich wiązań, możesz spotkać się z kilkoma rodzajami. Najczęściej są dostępne wiązania pinowe i hybrydowe.

Narty

Podobnie jak w przypadku butów skiturowych, również wybór nart do skituringu będzie uzależniony od Twoich priorytetów. Musisz się zastanowić, czy mają być bardziej pomocne przy podejściu, czy dawać więcej radości podczas zjazdu. Te pierwsze są nieco węższe, a co za tym idzie – lżejsze. Drugie z kolei (przystosowane przede wszystkim do efektownego zjazdu) są szersze i ważą więcej. Zazwyczaj jednak narty skiturowe są dosyć lekkie – ich waga waha się między 1 a 1,5 kg. To duże ułatwienie, zważając na to, że musisz je wtaszczyć na górę, z której potem zjedziesz.

Wiele osób, zwłaszcza rozpoczynających swoją przygodę ze skiturami, zastanawia się, jakiej długości narty wybrać. Długość nart skiturowych nie jest jednak kwestią dowolności. Niektórzy z różnych względów wybierają narty krótsze lub dłuższe niż zwykło się stosować, ale standardowo długość nart do skituringu powinna odpowiadać odległość od ziemi do odcinka między oczami a ustami (w przypadku postawienia ich w pionie). Tak dopasowane narty pozwolą na wystarczająco swobodne wykonywanie manewrów.

Istotnym elementem mocowanym na spodniej części nart są tzw. foki. To materiał, który poprawia przyczepność i zapobiega cofaniu i ześlizgiwaniu się nart na stromiznach. Używa się ich podczas podejść, natomiast demontuje przed zjazdem, ułatwiając szusowanie.

Kijki

Zróżnicowanie warunków i sytuacji, z jakimi możesz mieć do czynienia podczas skituringu niejako zmusza do poszukiwania kijków o regulowanej długości. Nieco innej będziesz potrzebował podczas zjazdu i podczas podejść. Poruszanie się w świeżym puchu też utrudnia dopasowanie długości kijka w przeciwieństwie do jazdy po ubitym śniegu na stoku.

Oprócz regulacji warto, żeby kijki dawały też możliwość złożenia. Dzięki temu łatwiej je przetransportować.

Przeczytaj też: Jak odpowiednio dobrać i jakie funkcje spełniają kijki narciarskie?

Odzież

Nie ma się co łudzić – podczas podejścia na pewno się zmęczysz. Przemoczone potem ubranie, gdy wokół panuje mróz i wieje zimny wiatr, już na początku wyprawy może zniechęcić Cię do jej kontynuowania. Dlatego tak wiele mówi się o noszeniu bielizny termoaktywnej (bluzy z długim rękawem i getrów), która skutecznie odprowadzi wilgoć na zewnątrz, zniweluje nieprzyjemne uczucie i zapobiegnie wychładzaniu organizmu.

Do bielizny powinieneś dobrać też skarpety, które będą miały podobne właściwości. Pamiętaj, że skituring uprawia się w wysokich butach. Z tego względu skarpety również powinny być długie.

Na wierzch założysz wygodne i niekrępujące ruchów spodnie oraz kurtkę. Ubrania powinny z jednej strony zapewnić odpowiedni komfort cieplny, z drugiej – skutecznie odprowadzać wilgoć i być przewiewne. To, jak grubą kurtkę założysz, zależy od Twojej tolerancji warunków pogodowych i temperatury.

Skituring to sport zimowy. Nie obejdzie się też bez rękawiczek.

Akcesoria

Nawet narciarstwo zjazdowe jest kontuzyjnym sportem. Tym bardziej ryzyko kontuzji wzrasta podczas uprawiania skituringu. Nie możesz więc zapominać o kasku, który zabezpieczy Twoją głowę.

Oprócz kasku powinieneś wyposażyć się w google chroniące zarówno przed promieniami słonecznymi, jak i padającym śniegiem. Przyda się też lekki, ale pakowny plecach oraz zestaw lawinowy na wszelki wypadek.

Gdzie na skitury w Beskidach, Karkonoszach, Bieszczadach i Tatrach?

Nie musisz jechać daleko, żeby móc uprawiać skituring. W Polsce jest wiele tras o różnym stopniu trudności, które pozwolą cieszyć się tą dyscypliną. 

Trasy skiturowe w Beskidach:

• Ze stacji wyciągu na Buczynkę w Korbielowa Kamiennej, przez Halę Buczynkę, Halę Miziową, na Pilsko.
• Ze Złatnej Huty, przez schronisko na Rysiance, Halę Lipowską, do Złatnej Huty.

Trasy skiturowe w Karkonoszach:

• Ze Szklarskiej Poręby (Muzeum Mineralogiczne), przez Schronisko pod Łabskim Szczytem, Śnieżne Kotły, do Szklarskiej Poręby.
• Z dolnej stacji wyciągu na Kopę, przez Biały Jar, Kopę, schronisko “Dom Śląski”, Lucnię, Wielki Staw i Słonecznik, do świątyni Wang.

Trasy skiturowe w Tatrach:

• Z Morskiego Oka, przez Dolinkę za Mnichem, do Wrót Chałubińskiego.
• Z Kirów, przez Dolinę Kościeliską, Halę Ornak, Iwaniacką Przełęcz, Ornak, Siwy Zwornik, na Błyszcz.

Trasy skiturowe w Bieszczadach:

• Z Wetliny, przez Jawornik, na Paprotną.
• Z Łopienki, przez Przełęcz pod Jamami, na Łopiennik.

To oczywiście tylko mała kropla tego, na co rzeczywiście możesz liczyć w polskich górach, jeśli interesują Cię skitury. Tras, które umożliwiają uprawianie skituringu, jest bardzo dużo. Znajdziesz zarówno te łatwe – dla początkujących, jak i bardzo wymagające i długodystansowe.

Świetne warunki do jazdy na skiturach znajdziesz też za granicą, szczególnie w Alpach. Tam dyscyplinę tę można praktykować właściwie przez cały rok. Ale będzie ona odbywała się na dużo większych wysokościach. Często istnieje możliwość dojechania wyciągiem do granicy śniegu, więc nie trzeba pokonywać całej drogi pieszo. Dzięki temu oszczędzisz siły na podejście we właściwych warunkach. No i oczywiście na zjazd.

Jak ubezpieczyć się na skitury? Ceny ubezpieczeń sportowych nie są wysokie

Chyba nie zaskoczy Cię stwierdzenie, że na wyjazd na skitury należy się ubezpieczyć? Nawet jazda na nartach po stoku stwarza potencjalne niebezpieczeństwo doznania i spowodowania urazów. Tym większe ryzyko kontuzji jest podczas jazdy poza trasą.

Jakie niebezpieczeństwa czyhają na Ciebie podczas jazdy na skiturach?

• Ryzyko urazu i konieczności podjęcia leczenia,
• ryzyko doznania trwałego uszczerbku na zdrowiu,
• ryzyko uszkodzenia sprzętu sportowego (zarówno swojego, jak i wypożyczonego),
• ryzyko zaginięcia w górach i konieczności zaangażowania ratowników.

Nawet jeśli zamierzasz jeździć na skiturach w Polsce, gdzie masz zapewnione leczenie i akcję ratowniczą bez dodatkowych opłat, powinieneś przemyśleć zakup polisy. Przed skutkami związanymi z uprawianiem skituringu ochroni Cię ubezpieczenie turystyczne z rozszerzeniem o uprawianie sportów. W przypadku tej dyscypliny prawdopodobnie będzie tu mowa o uprawianiu sportów ekstremalnych lub wysokiego ryzyka.

Każde towarzystwo ubezpieczeniowe może nieco inaczej kwalifikować poszczególne dyscypliny do grup o większym lub mniejszym ryzyku. Ubezpieczyciele prawdopodobnie uznają skituring jako sport o podwyższonym ryzyku lub ekstremalny. Żeby upewnić się, jaki rodzaj rozszerzenia powinieneś wykupić, sprawdź OWU, gdzie powinieneś znaleźć informację na ten temat. Przykładowo UNIQA, PZU i Generali kwalifikują jazdę na nartach poza wyznaczonymi trasami jako sport wysokiego ryzyka.

Co powinna zawierać polisa turystyczna, jeśli zamierzasz jeździć na skiturach?

• Ubezpieczenie kosztów leczenia. To podstawa każdej polisy turystycznej. Ubezpieczenia turystyczne na wyjazd w Polsce zwykle mają niższe sumy pokrywające koszty leczenia. Traktuje się je bowiem jako uzupełnienie ubezpieczenia zdrowotnego w ramach NFZ. Jednak wyjeżdżając za granicę na narty, powinieneś mieć taki rodzaj ochrony i to opiewający na możliwie najwyższą sumę. W ten sposób ochronisz się przed kolosalnymi wydatkami na ewentualne leczenie.
• Organizację akcji poszukiwawczej i ratowniczej. Interwencja polskich ratowników górskich nie jest opłacana z kieszeni poszkodowanego. Za granicą z kolei górskie pogotowie ratunkowe wystawi rachunek. Są to niemałe kwoty, bo za akcję ratowniczą z wykorzystaniem śmigłowca, w dodatku trwającej wiele godzin i wymagającej zaangażowania przynajmniej kilku ratowników płaci się tysiące.

Przeczytaj też: Ubezpieczenie akcji górskiej za granicą. Jak je wybrać? Kiedy ubezpieczyciel nie zapłaci za akcję ratowniczą w górach?

• Ubezpieczenie NNW. Zapewni zadośćuczynienie za ból i cierpienie, jeśli doznasz trwałego uszczerbku na zdrowiu. A ryzyko doznania poważnego urazu podczas uprawiania skituringu jest bardzo duże.
• Ubezpieczenie OC sportowe. Chociaż skituring jest uprawiany zwykle w miejscach, gdzie nie ma tak wielu osób jak na stoku, to zawsze istnieje ryzyko, że na Twojej drodze pojawi się inny narciarz lub pieszy turysta. Jeśli nie zdążysz wyhamować i potrącisz go, a on dozna obrażeń lub uszkodzi sprzęt sportowy, pewnie będzie domagał się od Ciebie odszkodowania. Ubezpieczenie OC na narty przerzuci odpowiedzialność finansową z Ciebie na Twojego ubezpieczyciela.
• Ubezpieczenie sprzętu sportowego. Ekwipunek sportowy jest bardzo kosztowny. Porządny sprzęt jest wart kilka tysięcy złotych. Podczas ryzykownej jazdy poza szlakiem tym bardziej jest narażony na uszkodzenie lub wręcz zniszczenie. To ubezpieczenie pozwoli Ci liczyć na odszkodowanie, z którego pokryjesz koszty naprawy lub kupisz nowe narty, buty czy kijki.
• Assistance. Zapewni pomoc logistyczną i finansową w nieprzewidzianych sytuacjach.

Polisę narciarską możesz uzupełnić o jeszcze inne rodzaje ochrony w zależności od swoich potrzeb. Oferty ubezpieczycieli są przygotowane tak, aby mogły odpowiedzieć niemal na każdą Twoją potrzebę w związku z wyjazdem.

Ile kosztuje ubezpieczenie dla jeżdżących na skiturach?

Sprawdźmy, ile za polisę turystyczną zapłaci 28-letni miłośnik skituringu, który wyjeżdża do Austrii, aby przez 10 dni uprawiać tę dyscyplinę.

Jakie zalety ma skituring?

Skoro są osoby, które uprawiają tę dyscyplinę sportu, musi ona oferować coś więcej niż standardowe narciarstwo zjazdowe czy biegowe. Nie oznacza to oczywiście, że te rodzaje jazdy na nartach są gorsze. Ich istota jest po prostu inna. Jakie zalety mają zatem skitury?

• Jazda na skiturach daje wolność, bo można ją uprawiać poza stokami.
• Z tras, po których poruszają się osoby uprawiające skituring, korzysta mniej osób niż ze stoków narciarskich.
• Uprawiając skituring, nie musisz wybierać między narciarstwem zjazdowym a narciarstwem biegowym. Jazda na skiturach łączy te dwie dyscypliny. Ma też elementy trekkingu.
• Pozwala poczuć adrenalinę.
• Pozwala rozwinąć skrzydła tym, którzy już czują się pewnie na stoku narciarskim.
• Dostarcza niezapomnianych wrażeń i pozwala cieszyć się pięknymi widokami górskimi.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o skitury