Strefa bezcłowa na lotnisku w UE – jak działa i co można tam kupić?

Zastanawiasz się, czym jest strefa wolna od cła i jak wpływa na ceny produktów? Zakup artykułów w cenie obniżonej o opłaty celne pozwala nieco zaoszczędzić. W tym tekście znajdziesz cenne porady dla podróżników, jak mądrze kupować w strefie bezcłowej!

Cło – czym jest?

Zgodnie z definicją Ministerstwa Finansów, cło to opłata za przewóz towarów przez granicę celną. Taryfa celna obowiązuje zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorców. Niektórzy podlegają zwolnieniom celnym, dzięki czemu nie muszą płacić cła. Innych natomiast mogą dotyczyć ograniczenia przywozu czy wywozu wybranych towarów z danego terytorium.

Czemu służy cło?

Cło stosowane jest głównie w celu ochrony rodzimego przemysłu przed konkurencją z zewnątrz. Ma służyć obronie interesów krajowych przedsiębiorstw i budżetu państwa. Wskutek obecnie postępujących procesów globalizacji, cła oraz inne narzędzia ochrony rynku wewnętrznego tracą na znaczeniu i odchodzi się od ich stosowania. Ustępują miejsca koncepcji wolnego handlu w wymianie międzynarodowej.

Mechanizm działania cła polega na zróżnicowaniu cen towarów na rynku rodzimym. Prowadzi przeważnie do wzrostu cen produktów przywiezionych z zagranicy. Skutek tego może być taki, że spada popyt na droższe towary importowane. Razem ze spadkiem sprzedaży może zmniejszyć się ich konsumpcja, jeśli nie są dostarczane w niższej cenie przez krajowych producentów. Ofertowanie tego samego typu towarów w niższej cenie przez rodzimych dostawców prowadzi do wzrostu krajowej produkcji i zwiększenie obrotów i zatrudnienia w danej gałęzi przemysłu.

Jakie są rodzaje ceł?

Istnieje kilka kryteriów podziału ceł. Poniżej przedstawiamy 5 rozróżnień ze względu na pewne cechy, które występują najczęściej.

1. Typy cła ze względu na ruch towarów:

• cło importowe – ma chronić produkcję krajową i zwiększyć dochody państwa;
• cło eksportowe – nakładane głównie na surowce; ma zachęcić do ich pozostania w kraju i przetwarzania ich na miejscu; powoduje wzrost cen produktów krajowych za granicą i może pogorszyć bilans handlowy poprzez zmniejszenie eksportu;
• cło tranzytowe – opłata nakładana na zagranicznych kupców przejeżdżających przez dane państwo; kiedyś było stosowane i obecnie występuje rzadko, gdyż brak ceł przewozowych to czynnik skłaniający do wyboru tranzytu przez obszar danego państwa.

2.  Typy cła ze względu na sposób określania wysokości opłaty:

• cło ad valorem – określone w stosunku procentowym do wartości towaru,
• cło specyficzne – obliczane w odniesieniu do ilości towarów/wielkości transportu,
• cło kombinowane (mieszane) – ustalone w zależności od wartości i ilości towarów/wielkości przewozu.

3. Typy cła ze względu na charakter ekonomiczny:

• cło fiskalne – zapewnia państwu odpowiednie dochody,
• cło ochronne – jego celem jest ochrona produkcji krajowej przed konkurencją zagraniczną,
• cło ekspansywne – ma na celu utrzymanie wysokich cen na rynku wewnętrznym (krajowym).

4. Typy cła ze względu na rodzaj taryfy celnej:

• cło maksymalne – w możliwie najwyższej wysokości,
• cło optymalne – wielkość cła pozwala na maksymalizację osiąganych korzyści przez wprowadzające je państwo,
• cło minimalne – w możliwie najniższej wysokości.

5. Typy cła ze względu na różne traktowanie:

• cło dyskryminacyjne – ustalone na poziomie wyższym od ogólnego,
• cło preferencyjne – zapewnia szczególnie korzystne warunki wymiany.

Strefa bezcłowa – co to jest?

W opozycji do wszelkiego rodzaju ceł stoi koncepcja wolnego handlu. Promuje ją Światowa Organizacja Handlu (ang. World Trade Organization, w skrócie: WTO) z siedzibą w Genewie. Informując o korzyściach płynących z tego rozwiązania, sukcesywnie zachęca do stopniowego zmniejszania wysokości ceł i całkowitej rezygnacji z nich. Zapobiega tym samym dyskryminacji w handlu międzynarodowym.

Unia Celna – co oznacza?

Polska znajduje się w gronie 27 krajów członkowskich Unii Europejskiej, które razem współtworzą system Unii Celnej. Inicjatywa obejmuje współpracę w obrocie towarami.

Unia celna niesie ze sobą:

• zniesione cła na granicach wewnętrznych między państwami członkowskimi UE,
• takie same stawki celne na towary przywożone spoza wspólnoty w całej UE,
• te same reguły pochodzenia w odniesieniu do produktów sprowadzanych spoza UE,
• wspólna definicja wartości celnej.

Planowana reforma Unii Celnej

Komisja Europejska 17 maja 2023 r. przedstawiła projekt najbardziej kompleksowej reformy unii celnej UE od czasu jej utworzenia w 1968 r., która ma ograniczyć biurokrację w cłach. Proponowane rozwiązania mają uprościć proces celny dla przedsiębiorstw, a zwłaszcza dla sprawdzonych i wiarygodnych operatorów.

Główne założenia reformy

Obejmując transformację cyfrową, reforma ograniczy uciążliwe procedury celne, zastępując tradycyjne zgłoszenia inteligentniejszym, opartym na danych podejściu do monitorowania importu. Jednocześnie organy celne będą dysponować narzędziami i zasobami, aby odpowiednio oceniać i zatrzymywać import, który stanowi realne zagrożenie dla UE, jej obywateli i gospodarki.

Unia Celna po zmianach zakłada m.in.:

• utworzenie nowego organu – Urzędu UE ds. Celnych ds. Celnych, zdecentralizowanej agencji przekazującą fachową wiedzą i informacje między państwami członkowskimi;
• powstanie nowego unijnego centrum danych celnych – scentralizowanego centrum informacji celnej, które ma stać się motorem nowego systemu i ułatwić komunikację między organami celnymi a przedsiębiorstwami;
• uproszczenie procesu wprowadzania informacji celnych – przedsiębiorstwa mają przekazywać dane za pośrednictwem jednego portalu tylko raz dla wielu przesyłek;
• wprowadzenie zasady „uznanego importera” (ang. deemed importer) w odniesieniu do sprzedaży na odległość;
• zniesienie zwolnienia celnego dla towarów o wartości poniżej 150 euro;
• wdrożenie programu „Trust & Check” (ulepszona wersja statusu AEO) – najbardziej zaufani handlowcy będą mogli wprowadzać swoje towary do obrotu we wspólnocie bez aktywnej interwencji celnej.

Prace legislacyjne nad reformą nadal trwają. Propozycja została skierowana do Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej do analizy i wypracowania ostatecznego brzmienia przepisów.  W listopadzie 2023 roku zakończyły się konsultacje społeczne nad kształtem reformy.

Zgodnie z założeniami Urząd UE ds. Celnych ma zacząć działać 1 stycznia 2028 r. Wtedy też unijne centrum danych celnych ma wejść w pierwszą, ograniczoną fazę operacyjną. Połączenie celnych systemów informatycznych wszystkich krajowych UE ma nastąpić dopiero na drugim etapie. Przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z unijnego centrum danych celnych od 1 stycznia 2032 r., a od 1 stycznia 2038 r. ma stać się to obowiązkowe.

Strefa bezcłowa – na czym polega?

Strefa wolna od cła (ang. duty free zone) to miejsce, gdzie jest oferowana sprzedaż produktów w cenie pozbawionej dodatkowej opłaty. Oznacza to, że zakupy są wolne od doliczeń celnych, które windują cenę towarów importowanych. W efekcie towary wolnocłowe są tańsze i bardziej przystępne cenowo od swoich odpowiedników obarczonych opłatą celną.

Na jakich zasadach działają strefy bezcłowe?

Unijne przepisy regulują działanie stref pozbawionych ceł. Zasady ich funkcjonowania są jednakowe dla wszystkich krajów członkowskich. Polska też musi się do nich stosować. W ich myśl, wyznaczone są na terenie kraju obszary, w których oferowane są produkty spoza UE w cenach obniżonych o cło i podatki.

Warto wiedzieć:

Strefy bezcłowe nie występują w każdym kraju członkowskim. Na terenie Austrii i Belgii nie ma obecnie ani jednej strefy wolnego handlu.

Strefy bezcłowe występują głównie w portach lotniczych. To tzw. Wolne Obszary Celne. W Polsce można je spotkać m.in.:

• w Warszawie (np. na terenie Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina, dawniej: Okęcie),
• w Gliwicach,
• w gminie Terespol,
• w Szczecinie,
• w Świnoujściu,
• w Gdańsku,
• w Mszczonowie (woj. mazowieckie).

Zakupy w strefie bezcłowej a bagaż podręczny

Strefa bezcłowa na terenie lotniczego terminala to kusząca propozycja dla podróżników oczekujących na lot. Konieczność odbycia odprawy i przejścia kontroli bezpieczeństwa wymusza na turystach przybycie nawet kilka godzin przed czasem na lotnisko. Chwilę oczekiwania na samolot można więc spędzić na chodzeniu po sklepach.

Limity bagażowe

Pasażerowie linii lotniczych, którzy dysponują ograniczoną ilością wolnego miejsca w bagażu, muszą o tym pamiętać podczas robienia zakupów w strefie bezcłowej. Walizka nie jest przecież z gumy, a wymiary bagażu podręcznego mogą przekroczyć dopuszczalne normy, co będzie wiązać się z dodatkową (często wysoką) opłatą.

Przeczytaj również: Ryanair bagaż podręczny i rejestrowany – wymiary, waga oraz opłaty.

Limity wwozowe

Zakupy w strefie bezcłowej mogą wymknąć się spod kontroli. Przywożąc produkty spoza UE, trzeba pamiętać o limitach wwozowych, którymi mogą być objęte konkretne artykuły. Dotyczą one przede wszystkim wyrobów alkoholowych i tytoniowych.

Jakie są limity na poszczególne produkty?

• piwo – 16 l,
• wino niemusujące – 4 l,
• wino wzmacniane/musujące – 2 l,
• napój spirytusowy (pow. 22% obj.) – 1 l,
• alkohol nieskażony (etylowy: 80%) – 1 l,
• papierosy – 200 szt.,
• cygaretki (do 3 g/szt.) – 100 szt.,
• cygara – 50 szt.,
• tytoń – 250 g.

Powyższe limity obowiązują na osobę podróżującą samolotem spoza terenu UE, która ukończyła 17 rok życia. Uprawniona jest więc do zwolnienia z cła. Towary przywożone na użytek własny są zwolnione z opłaty celnej, jeśli ich wartość wynosi do 300 euro (w transporcie lądowym) albo do 430 euro (w przypadku skorzystania z usług transportu lotniczego lub morskiego).

Udając się w daleką podróż pamiętaj o polisie turystycznej z ubezpieczeniem bagażu. Taka ochrona zapewni Ci wsparcie, jeśli coś stanie się z walizką w transporcie, zostanie uszkodzona lub skradziona. Ubezpieczyciel podejmie wszystkie stosowne kroki, abyś na wyjeździe na drugi koniec świata, nie pozostał bez rzeczy osobistych i dokumentów podróżnych.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o strefę wolną od cła