Sygnalizacja świetlna – jakie są rodzaje i jak działają światła?

Sygnalizacja świetlna – na czym polega praca tego systemu?

Każdy kierowca, który jeździ po miejscowości z rozbudowanym systemem sygnalizacji świetlnej, wie, jak szybko może się zmienić podejście emocjonalne do tego rozwiązania – czerwone trwa tak długo, a zielone tak szybko mija! 

Gdy światła działają bez zarzutu, nie oceniając długości cykli, to bywają one wyjątkowo irytujące, zwłaszcza gdy spieszymy się do pracy czy na spotkanie. Jednak kiedy na dużym skrzyżowaniu dojdzie do awarii systemu świateł, to po chwili pojawia się chaos – jedni kierowcy zatrzymują się, nie wiedząc, co zrobić. Inni ruszają i drobnymi skokami starają się przejechać przez zakorkowane miejsce.

Jak działa system sygnalizacji świetlnej? Nietrudno zauważyć, że światła zmieniają się cyklicznie. Gdy z jednej strony włączone jest to zielone, inni mają czerwone lub warunkowy skręt po ustąpieniu pierwszeństwa przejazdu. Zazwyczaj drogi główne o dużym natężeniu ruchu mają dłuższe cykle ze światłem zielonym. 

W wielu miastach działają inteligentne systemy sterowania ruchem, które dostosowują długość cykli świetlnych do natężenia ruchu na danej drodze. Kamery zamontowane nad światłami monitorują liczbę przejeżdżających pojazdów i zwiększają lub zmniejszają długość cyklu światła zielonego oraz czerwonego dla poszczególnych kierunków.

Inteligentne systemy ustawiane są również tak, by ułatwiały przejazdy komunikacji publicznej, w szczególności tramwajom – tak działa system ITS we Wrocławiu. Sygnalizacja świetlna dostosowana jest także do specyfiki ruchu, który odbywa się w zależności od pory dnia. Wygląda on inaczej podczas porannego szczytu, a inaczej w czasie tego popołudniowego, kiedy mieszkańcy wracają do domów na przedmieściach.

W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Budownictwa w sprawie znaków i sygnałów drogowych znajdziemy taką definicję:

Bardzo często sygnalizacje świetlne dla pieszych na ruchliwych arteriach włączają się po naciśnięciu odpowiedniego przycisku zamontowanego przy przejściu dla pieszych. Dzięki takiemu rozwiązaniu kierowcy nie muszą zatrzymywać się, kiedy w pobliżu przejścia nie ma nikogo, kto chciałby z niego skorzystać.

Zielony, żółty, czerwony – kolory sygnalizacji świetlnej

W systemie sygnalizacji świetlnej dla kierowców i rowerzystów używa się trzech kolorów – zielonego, żółtego i czerwonego. Natomiast światła dla pieszych zmieniają się w systemie zielony-czerwony. Co jednak oznaczają dokładnie poszczególne kolory?

• Sygnał zielony – zezwala na wjazd lub wejście za sygnalizator.
• Sygnał czerwony – zakaz wjazdu lub wejścia za sygnalizator.
• Sygnał żółty – zakaz wjazdu za sygnalizator. Oznacza także, że za chwilę zapali się światło czerwone.

W przypadku palącego się zielonego światła kierowca nie może wjechać za sygnalizator w dwóch sytuacjach. Kiedy mają one miejsce?

• Opuszczenie skrzyżowania nie jest możliwe przed końcem cyklu ze światłem zielonym ze względu na warunki panujące na samym skrzyżowaniu lub za nim.
• Ruch samochodu utrudniłby zejście pieszym lub zjazd rowerzystów z jezdni.

Pierwsza sytuacja jest dość klarowna. Kiedy na ulicy jest korek, a po drugiej stronie stoją samochody, to nie ma sensu wjeżdżać na skrzyżowanie, dopóki one nie ruszą – inaczej zablokujemy ruch pojazdów w innych kierunkach.

Drugi przypadek dotyczy włączenia się zielonego sygnału dla kierowców, kiedy na pasach są jeszcze piesi – na przykład przechodzi po nich starsza osoba. Oczywiste wydaje się, że kierowcy nie powinni ruszyć, aż piesi i rowerzyści nie opuszczą jezdni.

Inna kombinacja świateł może pojawić się poza terenem zabudowanym.

• Na drogach zewnętrznych na zwężonych odcinkach (poza skrzyżowaniami) sygnalizator może wyświetlać tylko sygnały barwy zielone i czerwone!

Kiedy trwa remont lub rozbudowa danego odcinka drogi, to w takim miejscu instaluje się sygnalizację świetlną, która ma organizować ruch wahadłowy. Zazwyczaj to proste stojące słupki z dwoma światłami – zielonym i czerwonym.

Kierowcy, rowerzyści, piesi – jak wyglądają dla nich sygnały świetlne?

Sygnalizacja świetlna różni się wyglądem dla poszczególnych uczestników ruchu drogowego. Zacznijmy więc od kierowców, którzy muszą zwracać uwagę na najbardziej skomplikowany system sygnałów świetlnych.

Sygnały świetlne dla kierowców i rowerzystów

Kierowcy mogą przede wszystkim spotkać się z dwoma rodzajami sygnałów – kolizyjnymi (ogólne) i bezkolizyjnymi (kierunkowe). Jak one wyglądają i czym się różnią od siebie?

Sygnalizatory S-1 kolizyjne dla kierowców wszystkich pojazdów:

Włączanie poszczególnych sygnałów jest zapętlone. W przypadku takiej sygnalizacji, kiedy istnieje możliwość skrętu, a kierowca chce go wykonać, to musi on ustąpić pierwszeństwa innym uczestnikom ruchu zgodnie z zasadami ruchu drogowego.

Przykład sygnalizatora S-3 bezkolizyjnego dla kierowców wszystkich pojazdów:

Sygnalizacja S-3 przedstawiona powyżej to tylko przykład. Strzałki mogą być skierowane również w inne strony.

Wjazd za sygnał zielony bezkolizyjny nie wymaga ustąpienia pierwszeństwa, ponieważ inni uczestnicy ruchu, z którymi krzyżuje się dany kierunek ruchu, mają światło czerwone – dotyczy to także pieszych!

Sygnalizacja świetlna dedykowana wyłącznie rowerzystom ma taką samą kombinację strzałek, lecz zawiera dodatkowo ikonę roweru. Przykład sygnalizacji S-1a:

W ruchu drogowym kierowcy mogą spotkać także sygnalizator S-4, który wygląda tak:

Sygnalizator S-4 nadający sygnał zielony zezwala na wjazd pas ruchu, nad którym się on znajduje. Natomiast świecący się czerwony “X” zabrania wjazdu. Na sygnalizator S-4 możemy natrafić na przykład przed wjazdem do tunelu, na bramce autostradowej lub na moście z wieloma pasami.

Kierowcy na swojej drodze mogą także trafić na sygnalizator S-7:

Nakazuje on opuszczenie pasa ruchu, nad którym się znajduje, na pas wskazany kierunkiem strzałki. Sygnał S-7 może być nadawany ciągle lub pulsacyjnie. 

Sygnalizacja świetlna dla pieszych i rowerów 

Dla pieszych przeznaczony jest sygnalizator S-5, na którym znajduje się czerwona ikona stojącej postaci lub ikona zielona postaci, która idzie.

Jeśli sygnał zielony zacznie migać, jest wskazaniem dla pieszych, że powinni jak najszybciej opuścić jezdnię, ponieważ za chwilę zapali się czerwone światło. Często wraz z sygnałami świetlnymi nadawany jest sygnał dźwiękowy, który jest wskazaniem dla osób niewidomych lub o słabym wzroku.

Rowerzyści przejeżdżający przez jezdnię na drogach znajdujących się przy przejściach dla pieszych powinni zwracać uwagę na dedykowany im sygnalizator S-5:

Jego działanie jest analogiczne do sygnalizatora S-5 i w przypadku migania zielonej ikony roweru należy jak najszybciej zjechać z jezdni.

Sygnalizacja świetlna – regulowanie prędkości kierowców!

Sygnalizacja świetlna nie tylko organizuje ruch na drodze, ale także może ograniczać nadmierną prędkość pojazdów. Jak działa takie rozwiązanie? Opiera się ono na odpowiednim ustawieniu świateł, a także na instalowaniu na newralgicznych odcinkach dróg (na przykład przy szkołach) tak zwanych inteligentnych świateł.

Odpowiednie ustawienie sekwencji sygnalizacji świetlnej na dłuższym odcinku ulicy pozwala na przejechanie go na zielonej fali. Jednak by było to możliwe, kierowcy muszą jechać z dopuszczalną prędkością, by nie zwalniać lub zatrzymywać się przed każdym sygnalizatorem świetlnym. 

Podobnie działa inteligentna sygnalizacja świetlna umieszczona przy przejściu dla pieszych w miejscach, gdzie istnieje większe ryzyko potrącenia – przy szkole czy przedszkolu. Jeśli kierowca złamie ograniczenie prędkości przed sygnalizatorem, to nawet jeśli nikt nie będzie przechodził, światło zmieni się na czerwone!

FAQ – najczęściej zadawane pytania o sygnalizację świetlną

Autor artykułu: Tomasz Sowa

Jestem redaktorem, który pisze artykuły związane z ubezpieczeniami komunikacyjnymi i podróżami. W swoich tekstach staram się wyjaśniać trudne i problematyczne zagadnienia związane z rynkiem ubezpieczeń. W poradach turystycznych zależy mi na przedstawieniu ciekawych miejsc w lekki oraz inspirujący sposób z nutką humoru.