Szkoda w ruchu drogowym spowodowana przez Twoje dziecko – kto za nią odpowiada?
Czasami zdarzają się sytuacje, w których przez Twoją nieuwagę dziecko wyrządzi szkodę, np. podczas wysiadania z samochodu obije drzwiami zaparkowany obok pojazd. Niekiedy nie jesteś w stanie pilnować swojej pociechy non stop. Zarówno kilkuletnie dziecko, jak i nastolatek mogą nabroić. Kto wówczas odpowiada za powstałą szkodę? Na jaką karę za zniszczenia w ruchu drogowym naraża się Twoje dziecko? Czy ubezpieczenie komunikacyjne to obejmuje? Sprawdź, czy w tej sytuacji czekają Cię konsekwencje.
W artykule przeczytasz:
- Czy dziecko odpowiada za szkodę, którą spowoduje?
- Na jaką karę narażony jest rodzic, jeśli jego dziecko wyrządzi szkodę w ruchu drogowym?
- Czy ubezpieczenie komunikacyjne pokrywa szkody wyrządzone przez małoletniego w ruchu drogowym?
- Czy poszkodowany może otrzymać zadośćuczynienie z OC w życiu prywatnym, którym jest objęte dziecko?
Czy dziecko odpowiada za szkodę, którą spowoduje?
To, czy Twoje dziecko po spowodowaniu szkody w ruchu drogowym odpowie za swoje czyny, zależy od tego, w jakim jest wieku. W przypadku odpowiedzialności cywilnej ustawodawca wyróżnia grupę małoletnich przed i po ukończeniu 13. roku życia. Jeśli Twoja pociecha nie osiągnęła jeszcze tego wieku, nie posiada zdolności do czynności prawnych. Nie można więc przypisać jej winy.
Inaczej jest, kiedy Twoje dziecko ukończyło już 13 lat. Wówczas zgodnie z artykułem 15. kodeksu cywilnego osiągnęło ono ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Jest świadome swoich działań i potrafi przewidzieć ich skutki, więc odpowiada za swoje czyny.
Są też sytuacje, kiedy dziecko, mimo ukończenia 13. roku życia, nie jest na tyle rozwinięte psychicznie i fizycznie, aby działać świadomie i liczyć się z konsekwencjami popełnionych czynów. Wówczas winą za szkodę wyrządzoną przez małoletniego obarczeni są jego rodzice lub opiekunowie.
Przeczytaj też: Małoletni bez uprawnień prowadzący pojazd spowodował kolizję – jakie będą konsekwencje dla niego i jego rodziców?
Nie zawsze dziecko pozostaje pod ciągłym nadzorem rodzica. Jeśli osiągnęło ono już pewien wiek i jest samodzielne, opiekunowie nie otaczają go ciągłą opieką. Prawo o ruchu drogowym mówi o tym, że dzieci powyżej 7 lat mogą samodzielnie korzystać z drogi.
Małoletni, którzy spowodują szkodę w ruchu drogowym, oprócz odpowiedzialności cywilnej, objęci są także niekiedy odpowiedzialnością karną. Nie oznacza to zatem, że tylko rodzice mogą być poddani karze.
W tej sytuacji ustawodawca dzieli małoletnich na trzy grupy:
- dzieci do 13. roku życia
Popełnione przez nie czyny zabronione traktuje się wówczas jako przejaw demoralizacji. Sąd rodzinny może ukarać dziecko:
- upomnieniem,
- nadzorem rodziców lub opiekunów,
- nadzorem kuratora,
- skierowaniem do ośrodka kuratorskiego.
- nastolatkowie w wieku 13–17 lat
Sąd może zastosować:
- upomnienie,
- nadzór rodziców lub opiekunów,
- nadzór kuratora,
- skierowanie do ośrodka kuratorskiego.
Nastolatkowie w wieku 15 lat, którzy dopuścili się czynu zabronionego i działali świadomie, z premedytacją, mogą odpowiadać za swoje postępowanie na zasadach opisanych w kodeksie karnym.
- nastolatkowie w wieku 17–18 lat
Przeważne tę grupę nastolatków obejmują już przepisy kodeksu karnego. Wyjątkiem są sytuacje, w których czyn traktowany jest jako występek. Wówczas małoletni podlega karze np. grzywny lub tak zwanych zawiasów.
Na jaką karę narażony jest rodzic, jeśli jego dziecko wyrządzi szkodę w ruchu drogowym?
Artykuł 95. paragraf 1. kodeksu rodzinnego i opiekuńczego informuje o tym, że władza rodzicielska obejmuje rodziców obowiązkiem i prawem do opieki nad dzieckiem. Jednak nie każdą sytuację można uznać za nienależyte sprawowanie nadzoru. Paragraf 3. tego kodeksu dodaje jednocześnie, że opieka powinna być sprawowana z uwzględnieniem dobra dziecka i interesu społecznego. Jeśli dziecko, które jest w wieku poniżej 13 lat, wyrządzi szkodę, rodzic lub opiekun jest pociągnięty do odpowiedzialności tylko wtedy, gdy nie sprawował należytego nadzoru nad małoletnim.
12-latek podczas jazdy na rowerze wpadł w zaparkowany samochód. Rodzicom nie można zarzucić braku lub nienależycie sprawowanej opieki z uwagi na wiek i samodzielność chłopca.
Odpowiedzialność rodzica lub opiekuna prawnego za szkodę, którą wyrządziło dziecko, zmienia się, jeśli małoletni ukończył już 13 lat. Uznaje się, że przekroczenie tej granicy wieku sprawia, że dziecko jest już świadome swoich czynów i konsekwencji działania. Może więc samo odpowiadać cywilnoprawnie za swoje czyny. Wówczas małoletni jest pociągnięty chociażby do częściowej odpowiedzialności za szkodę, którą wyrządził. Chyba, że z powodu niedostatecznego rozwoju nie można przypisać mu winy. Wówczas odpowiedzialność przechodzi na rodzica lub opiekuna niezależnie od sytuacji.
Odpowiedzialność rodzica za dziecko kończy się w momencie uzyskania przez niego pełnoletności.
Jeśli jako rodzic lub opiekun nie sprawujesz należytego nadzoru nad dzieckiem, a wyrządzi ono szkodę, możesz podlegać karze. Mowa o grzywnie i naganie, a także ograniczeniu wolności. Dotyczy to zdarzeń, w których Twoje dziecko dopuści się czynów zabronionych, wskazujących na demoralizację, popełni przestępstwo lub wykroczenie oraz sytuacji, w wyniku których spowoduje szkodę.
Kodeks wykroczeń opisuje to w ten sposób:
- właściciel lub użytkownik pojazdu, który dopuszcza do prowadzenia auta przez osobę niemającą uprawnień, podlega karze grzywny,
- jeśli przez rażące naruszenie obowiązków dotyczących sprawowania władzy rodzicielskiej małoletni popełnił zabroniony czyn, przestępstwo lub wykroczenie, wskutek czego wyrządził szkodę, opiekun może zostać obciążony nawiązką w wysokości do 1000 zł.
Czy ubezpieczenie komunikacyjne pokrywa szkody wyrządzone przez małoletniego w ruchu drogowym?
Szkodę spowodowaną przez Twoje dziecko w ruchu drogowym powinno pokryć ubezpieczenie OC. Jeśli Twoja pociecha również ucierpiała, może liczyć na zadośćuczynienie z polisy. Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych mówi o tym, że:
Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej (…) obejmuje również szkody wyrządzone umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa ubezpieczającego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialność.
Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 9, pkt. 2
Przykład nr 1
Jeśli Twoje dziecko uderzyło drzwiami w inny samochód podczas wysiadania z pojazdu:
- ubezpieczenie OC powinno pokryć tę szkodę, gdy Twoja pociecha ma mniej niż 13 lat,
- ubezpieczenie OC może nie pokryć tej szkody, gdy Twoja pociecha ma więcej niż 13 lat. Chyba że jako rodzic lub opiekun, poprzez nieodpowiednią opiekę, przyczyniłeś się do jej powstania.
Przykład nr 2
Jeśli Twoje dziecko, które ma mniej niż 13 lat, wybiegnie na ulicę, najprawdopodobniej to Ty jako rodzic lub opiekun będziesz pociągnięty do odpowiedzialności za nienależyte sprawowanie opieki. Nie oznacza to jednak, że ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania. Świadczenie może uzyskać zarówno Twoje dziecko, jak i osoba kierująca pojazdem. To samo dotyczy sytuacji, kiedy na jezdnię wybiegnie dziecko, które ukończyło 13. rok życia. Wówczas odszkodowanie również należy się obu stronom, ale rodzic nie będzie podlegał karze.
Przeczytaj też: Co z odszkodowaniem, jeśli dziecko wbiegnie pod nadjeżdżający samochód?
Przykład nr 3
Jeśli Twoje dziecko wsiądzie za kierownicę i spowoduje szkodę, ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie pokrzywdzonej przez nie osobie. Jeśli jednak Twoja pociecha ukończyła już 13. rok życia, może być traktowana w ten sam sposób, jak osoba dorosła, która prowadzi pojazd bez uprawnień. Wówczas towarzystwo prawdopodobnie wystąpi z regresem ubezpieczeniowym, czyli zażąda zwrotu odszkodowania wypłaconego dla poszkodowanego. Chyba że sprawowałeś nienależyty nadzór nad swoim dzieckiem. Wówczas to Ty ponosisz odpowiedzialność.
Czy poszkodowany może otrzymać zadośćuczynienie z OC w życiu prywatnym, którym jest objęte dziecko?
Dzieci z natury są ruchliwe i ciekawe świata. Psocą, broją i psują, co jest zupełnie normalne. Niekiedy konsekwencje ich czynów mogą być poważne i najprawdopodobniej to Ty jako rodzic czy opiekun będziesz pociągnięty do odpowiedzialności. Jeśli chcesz się przed tym zabezpieczyć, zastanów się nad wykupieniem OC w życiu prywatnym. Zwykle polisa obejmuje ochroną wszystkie osoby, które pozostają z Tobą we wspólnym gospodarstwie domowym. Ubezpieczenie gwarantuje pomoc nie tylko wtedy, gdy to małoletni coś nabroi, ale także gdy Ty, Twój partner, partnerka lub pełnoletnie dziecko wyrządzicie komuś szkodę. Ochrona ta dotyczy wszystkich czynności życia codziennego.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o szkodę w ruchu drogowym spowodowaną przez dziecko
To, czy małoletni odpowie za szkodę wyrządzoną w ruchu drogowym, zależy od tego, w jakim jest wieku. Dziecko do 13 lat nie ponosi odpowiedzialności za swoje czyny. Jeśli jego zachowanie jest przejawem demoralizacji, może ewentualnie podlegać karze upomnienia, nadzoru rodzica lub kuratora. Sąd może także skierować małoletniego do ośrodka kuratorskiego. Jeśli dziecko jest w wieku powyżej 13 lat, uznaje się je już za osobę świadomą swoich czynów i konsekwencji działania. Wówczas może ono odpowiadać za na zasadach opisanych w kodeksie karnym.
Jeśli szkodę wyrządziło dziecko, które jest w wieku poniżej 13 lat, rodzic może być pociągnięty do odpowiedzialności tylko wtedy, gdy sprawował opiekę nad pociechą w nienależyty sposób. Jeśli sprawcą szkody jest małoletni powyżej 13. roku życia, uznaje się go za winnego. Chyba że z powodu niedostatecznego rozwoju nie można uznać, że działał w sposób świadomy i wiedział, jakie są konsekwencje tego czynu.
Polisa OC samochodu zwykle pokrywa szkody, które wyrządzi dziecko do 13 lat lub powyżej tego wieku, jeśli rodzic nie sprawował należytej opieki nad swoją pociechą. Jeśli małoletni doznał uszczerbku na zdrowiu, np. wybiegając na ulicę, ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie zarówno jemu, jak i kierowcy. Kiedy dziecko wsiądzie za kierownicę pojazdu i spowoduje szkodę, jeśli jest w wieku powyżej 13 lat, może być traktowane jak osoba, która nie posiada uprawnień. Wówczas UFG prawdopodobnie zwróci się do niego lub rodzica o zwrot odszkodowania wypłaconego na rzecz osoby trzeciej.
- To, w jakim stopniu dziecko będzie odpowiedzialne za szkodę, którą wyrządzi, zależy od tego, w jakim jest wieku.
- Odpowiedzialność rodzica za dziecko kończy się wraz z uzyskaniem przez nie pełnoletności.
- Dziecko, które ukończy 13. rok życia, osiąga ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Jest już zatem traktowane jako osoba działająca świadomie, odpowiedzialna i przewidująca skutki pewnych działań.
- Jeśli dziecko do 13. roku życia dopuści się czynu zabronionego, może podlegać karze upomnienia i nadzoru rodzica lub kuratora. Sąd rodzinny ma prawo je także skierować do ośrodka kuratorskiego.
- Nastolatek w wieku 17–18 lat, który dopuści się czynu zabronionego, zwykle jest już traktowany jak osoba dorosła. Wówczas obowiązują go przepisy kodeksu karnego.
Trudne pojęcia:
Dołącz do dyskusji