Terminowe prawo jazdy — jakie są jego zalety?

Co oznacza terminowe prawo jazdy?

Terminowe prawo jazdy jest wydawane na określony czas, w przeciwieństwie do bezterminowych dokumentów, które otrzymywali kierowcy do 18 stycznia 2013 roku. Obecnie nie wydaje się już praw jazdy, które byłyby ważne bezterminowo.

Jak odnowić terminowe prawo jazdy w 2024 roku? Formalności a COVID-19

To jak często należy wymieniać prawo jazdy, zależy od rodzaju pozwolenia na kierowanie pojazdami. Od 19 stycznia 2013 roku:

• prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E oraz T są wydawane maksymalnie na 15 lat;
• prawa jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D oraz D+E są wydawane maksymalnie na 5 lat.

Zależnie od kategorii prawa jazdy kierowcy muszą częściej bądź rzadziej wymieniać ten dokument. Po zniesieniu stanu zagrożenia epidemicznego obowiązek wymiany terminowych praw jazdy wrócił do normalności, dlatego trzeba o nim pamiętać.

Przeczytaj też: Wymiana prawa jazdy 2024 – o tym pamiętaj!

Kiedy trzeba wymienić bezterminowe prawo jazdy?

Nawet dokumenty o statusie bezterminowych, czyli te wydane do 18 stycznia 2013 roku, będą musiały zostać wymienione. Kiedy dokładnie? Art. 124 ust. 4 ustawy o kierujących pojazdami zawiera informacje o tym, że prawa jazdy wydane do 18 stycznia 2013 roku będą wymieniane w okresie od 19 stycznia 2028 roku do 18 stycznia 2033 roku. Dokładne terminy wymiany prawa jazdy mają zostać określone przez ministra właściwego do spraw transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji.

Kiedy jeszcze trzeba wymieniać prawo jazdy?

Wymiana prawa jazdy jest obowiązkowa jeszcze w tych przypadkach:

• po zmianie nazwiska,
• po utracie, zagubieniu lub zniszczeniu poprzedniego dokumentu.

Po zmianie nazwiska należy wymienić prawo jazdy w ciągu 30 dni. Nie trzeba wtedy przeprowadzać nowych badań lekarskich. Wystarczy uiścić opłatę za wydanie kolejnego dokumentu.

Od 4 marca 2019 roku zmiana adresu zamieszkania nie zobowiązuje kierowców do wymiany prawa jazdy, ponieważ w tym dokumencie nie uwzględnia się już informacji o miejscu zamieszkania kierowcy.

Po utracie prawa jazdy można ubiegać się o wydanie wtórnika tego dokumentu. Procedury, których trzeba wtedy dopełnić, wyglądają tak samo, jak w wypadku jakiejkolwiek innej wymiany prawa jazdy.

Przeczytaj też: Zmiana nazwiska, a ubezpieczenie komunikacyjne

Kto dostanie prawo jazdy na krócej niż 15 lat?

W wypadku niektórych schorzeń kierowcy jego terminowe prawo jazdy może być wydane na krótszy czas. Dotyczy to na przykład kierujących, którzy mają wady wzroku. Takie osoby otrzymują specjalny kod w dokumencie prawa jazdy, rozpoczynający się od cyfr 01. Po tych cyfrach pojawiają się kolejne, które wyrażają, czy kierowca powinien nosić okulary, soczewki kontaktowe czy inne rodzaje szkieł, które pomogą mu w bezpiecznym prowadzeniu samochodu.

Osoba z wadą wzroku otrzyma tymczasowe prawo jazdy ważne od roku do 10 lat. Przed wymianą dokumentu będzie musiała ponownie przejść badania lekarskie.

Nie tylko wada wzroku może być powodem wydania prawa jazdy na czas krótszy niż 15 lat. Mogą do tego doprowadzić także problemy ortopedyczne czy kardiologiczne, a także inne schorzenia.

Jakie są zalety tymczasowego prawa jazdy?

Wielu z nas ma nadzieję na to, że z wiekiem ich sprawność psychomotoryczna znacznie się nie pogorszy. Niestety mało prawdopodobne jest to, że nie pogorszy się w ogóle. Sprawność kierowców obniża się z wiekiem oraz w wyniku różnych schorzeń i urazów. Wiadomo, że szybkość i sposób reakcji kierowcy na zdarzenia na jezdni i w jej okolicach ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Z tego powodu w czasie opracowywania przepisów Ustawy o kierujących pojazdami wprowadzono nowe regulacje dotyczące wydawania praw jazdy oraz ich wymiany.

Konieczność ponownego przejścia badań lekarskich potrzebnych do wydania aktualnego prawa jazdy sprawia, że kierowcy mogą na nowo poznać swoje predyspozycje do bezpiecznej jazdy. Podczas badania lekarz sprawdza słuch i wzrok kierowcy, a także bada jego ciśnienie i poziom cukru. 

Kierowca, u którego lekarz stwierdzi na przykład bardzo dużą wadę wzroku, może zostać skierowany na dokładniejsze specjalistyczne badania. Dzięki temu nie tylko będzie wiedział, że nie powinien kierować pojazdem do czasu zdobycia odpowiednich okularów czy szkieł kontaktowych, ale i zadba o swoje zdrowie. Badanie ciśnienia i poziomu cukru również może przyczynić się do odkrycia choroby, której objawy mogłyby negatywnie wpłynąć na stan kierującego pojazdem. 

Osoba zgłaszająca się na kontrolę ma też obowiązek wypełnienia formularza z pytaniami dotyczącymi wypadków, w których wzięła udział, chorób, które przebyła i możliwych problemów z uzależnieniem od alkoholu. Wyniki badania mogą uświadomić kierowcy, że tak naprawdę nie powinien ponownie zasiadać za kierownicą i powstrzymać go przed tym. Może to uratować życie i zdrowie niejednego uczestnika ruchu drogowego.

Ile kosztuje wymiana prawa jazdy?

Samo wydanie prawa jazdy kosztuje obecnie 100 zł. Trzeba do niego doliczyć opłatę ewidencyjną w wysokości 50 groszy. 

Samo wydanie prawa jazdy kosztuje obecnie 100 zł. Kierowcy, którzy muszą przejść kolejne badania lekarskie, zapłacą za nie dodatkowo 200 zł. Takie badanie muszą odbyć wszyscy oprócz kierowców wymieniających bezterminowe prawo jazdy i osób, które wyrabiają nowy dokument z powodu zmiany nazwiska.

Osoby wymieniające prawo jazdy z pomocą pośrednika będą musiały uiścić również opłatę za ustanowienie pełnomocnictwa. Kosztuje to 17 zł. Nie trzeba ponosić tego kosztu, jeśli pełnomocnikiem ma być członek najbliższej rodziny. Łączny koszt wymiany prawa jazdy to więc maksymalnie 317 zł. Należy doliczyć do tego cenę wykonania aktualnego zdjęcia do dokumentu.

Co grozi za brak wymiany prawa jazdy?

Dalsze jeżdżenie samochodem bez ważnych uprawnień grozi mandatem w wysokości od 1500 do nawet 30 000 zł i zakazem prowadzenia pojazdów, dokładnie tak jak poruszanie się pojazdem bez żadnego prawa jazdy.

Jak wygląda i jak długo trwa wymiana prawa jazdy?

To że kierowcy muszą wymieniać prawo jazdy co 5 lub 15 lat, nie znaczy, że powinni czekać ze złożeniem wniosku o wydanie kolejnego prawa jazdy do ostatniego dnia ważności poprzednich uprawnień. Na wydanie dokumentu czeka się zwykle do 9 dni roboczych, chociaż oczekiwanie w wyjątkowych sytuacjach może wydłużyć się nawet do dwóch miesięcy. Z tego powodu warto odpowiednio wcześniej zdecydować się na złożenie dokumentów potrzebnych do uzyskania nowego prawa jazdy.

Wniosek o wymianę dokumentu można złożyć osobiście w starostwie powiatowym, urzędzie miasta lub urzędzie dzielnicy właściwym dla miejsca zamieszkania. Do formularza wniosku należy dołączyć potwierdzenie wniesienia opłaty za wydanie prawa jazdy i orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do kierowania pojazdami (tylko jeśli jest wymagane w danej sytuacji). Osoba wnioskująca o przedłużenie ważności prawa jazdy powinna mieć ze sobą oryginał tego dokumentu oraz dowód osobisty.

Można też dopełnić formalności przez stronę internetową epuap.gov.pl, a to czy prawo jazdy jest gotowe do odbioru, da się sprawdzić na stronie info-car.pl. Można je odebrać w urzędzie lub poprosić o przesłanie go pocztą.

FAQ — najczęściej zadawane pytania o terminowe prawo jazdy

Autor artykułu: Zuzanna Sośnicka

Absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego i redaktorka. Nie ustaje w nauce, wciąż poznając branżę ubezpieczeniową i udostępniając swoją wiedzę czytelnikom poradników porównywarki Mubi. Wierzy, że nawet najtrudniejsze zagadnienia ze świata ubezpieczeń można wyjaśnić w przystępny sposób. Prywatnie uwielbia piec ciasta, czytać książki oraz opiekować się dziećmi i zwierzętami.