Unijne prawo jazdy – jakie zmiany są proponowane?

Unijne prawo jazdy – masz je lub będziesz je mieć!

W ostatnim czasie wiele mówi się o unijnym prawie jazdy w kontekście proponowanych zmian. W części artykułów i wypowiedzi pojawiają się stwierdzenia, że planowane jest wprowadzenie takiego dokumentu, co jest najdelikatniej mówiąc – nieporozumieniem. Dlaczego?

Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004 roku, więc nasze prawo jest dostosowane do przepisów unijnych. Parlament Europejski w 2006 roku przegłosował wprowadzenie dyrektywy 2006/126/EEC, która zawierała jednolity wzór prawa jazdy dla wszystkich państw Wspólnoty.

Na gruncie polskiego prawa nowy wzór prawa jazdy wprowadziła Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami. Tak więc unijne prawo jazdy już od dawna jest wydawane w Polsce. Dokumenty te mają standaryzowany wygląd i zawartość dla wszystkich państw członkowskich, choć niewielkie elementy w poszczególnych krajach mogą się nieznacznie różnić.

Pamiętajmy także, że dyrektywa dotycząca praw jazdy z 2006 roku nie jest pierwszym tego typu dokumentem – wcześniejsze były z lat 1980 i 1991. Każda kolejna wiązała się ze zmianami. Wprowadzenie jednolitego wzoru europejskiego prawa jazdy miało zapobiec fałszerstwom, a także ułatwić pracę policji oraz administracji.

Skąd więc dyskusja o zmianie prawa jazdy? Ponieważ w aktualnie obowiązującej Dyrektywie 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy (przekształcenie) zapisano:

Państwa członkowskie zapewniają, aby do dnia 19 stycznia 2033 r., wszystkie prawa jazdy wydawane lub znajdujące się w obiegu spełniały wszystkie wymagania niniejszej dyrektywy.

Źródło: Dyrektywa 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie praw jazdy (przekształcenie).

Kierowcy w Polsce z bezterminowymi prawami jazdy muszą wymienić dokumenty do tego czasu.

Pamiętajmy, że dyrektywa zawiera nie tylko wzór unijnego prawa jazdy, ale także informacje o jego ważności, wydawaniu, kategoriach czy uprawnieniach. Dlatego do wprowadzenia przepisów zawartych w unijnym dokumencie w Polsce nie wydaje się już bezterminowych praw jazdy, lecz z maksymalnym okresem ważności 15 lat.

Prawo jazdy dla najmłodszych – od 17. roku życia z ograniczeniami

W celu poprawienia bezpieczeństwa i realizacji ambitnych planów zniwelowania wypadków śmiertelnych na drogach do zera w 2050 roku w ramach Unii Europejskiej proponuje się, a czasem także wprowadza, różne rozwiązania, które mają pomóc w osiągnięciu tych założeń.

Jedną z proponowanych zmian, nad którą obecnie pracuje się w UE, jest obniżenie minimalnego wieku niezbędnego do uzyskania uprawnień do kierowania samochodami osobowymi (a także ciężarowymi) do 17. roku życia, ale wiąże się ona z ograniczeniami. Mianowicie do ukończenia 18. roku życia najmłodsi kierowcy mogliby prowadzić wyłącznie pod nadzorem doświadczonego kierowcy.

Doświadczony kierowca w myśl propozycji musi:

• mieć minimum 25 lat,
• posiadać prawo jazdy danej kategorii od co najmniej 5 lat,
• nie stracić prawa jazdy w ciągu ostatnich 5 lat,
• nie być karany za przestępstwa w ruchu drogowym,
• posiadać odpowiednie szkolenia i kwalifikacje (mowa o kat. C).

Dodatkowo kierowcy przed ukończeniem 18. roku życia nie mogliby prowadzić pojazdów w nocy, a dokładnie między północą a 6 rano. Zwrócono uwagę także na problem jazdy po alkoholu wśród młodych kierowców. Zgodnie z proponowanymi zmianami dopuszczalny limit alkoholu we krwi dla początkujących kierowców wynosiłby 0,0‰ przez okres 2 lat.

Mniejszy limit alkoholu we krwi dla początkujących kierowców nie jest jakimś rewolucyjnym rozwiązaniem, ponieważ w większości krajów europejskich jest on już stosowany. Choć należy zaznaczyć, że nie zawsze jest to 0,0‰. Dokładną rozpiskę znajdziesz w naszym poradniku Zaskakujące przepisy ruchu drogowego – za co otrzymasz mandat za granicą, o czym nigdy byś nie pomyślał?

Ważność praw jazdy – jakie zmiany zaproponowano?

W europejskiej dyrektywie z 2006 roku wskazano, że prawa jazdy kategorii B powinny być wydawane z administracyjnym okresem ważności 10 lat. Jednak poszczególne państwa członkowskie mogą zdecydować o wydłużeniu tego okresu do 15 lat – tak zrobiono na przykład w Polsce.

Wśród nowy zmian proponuje się, by zrezygnować z możliwości wydłużenia okresu ważności do 15 lat. We wszystkich państwa Unii Europejskiej prawa jazdy ważne byłyby maksymalnie 10 lat.

Postuluje się także, by starsi kierowcy, którzy ukończyli 70. rok życia otrzymywali prawo jazdy na maksymalnie 5 lat po przeprowadzeniu badań zdrowia zdrowotnych i psychologicznych. Zmiany mają wskazać minimalne jednolite wymagania co do takich badań dla wszystkich państw UE. W przypadku negatywnego wyniku badania starszy kierowca nie będzie mógł prowadzić samochodu.

Nowa kategorii B+ – na jakie pojazdy?

Obecnie z kategorią B prawa jazdy można prowadzić samochody osobowe o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony. W propozycji zmian pojawił się pomysł wprowadzenia kategorii B+. W jaki sposób nowe rozwiązanie wpłynęłoby na kierowców?

Nowe kategoria B+ uprawniałaby do prowadzenia samochodów osobywych o DMC powyżej 1,8 tony, a więc rozwiązanie to dotyczyłoby przede wszystkim SUV-ów oraz aut dostawczych. Natomiast kierowcy posiadający prawo jazdy kategorii B mogliby prowadzić pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej do 1,8 tony.

Aby otrzymać kategorię B+ kierowca musiałby mieć tradycyjne prawo jazdy kategorii B od co najmniej 2 lat oraz ukończone 21. rok życia. Propozycja ta ma na celu stopniowanie uprawnień dla młodych kierowców, więc nie oznacza, że nagle wszyscy kierowcy musieliby zdawać dodatkowy egzamin.

Cyfrowe europejskie prawo jazdy – propozycja zmian

W Polsce dzięki aplikacji mObywatel możemy korzystać z wirtualnego prawa jazdy. W ramach całej Unii Europejskiej planuje się również wprowadzenie cyfrowej wersji tego dokumentu, ponieważ digitalizacja to jeden z priorytetów zmian. 

Mobilne prawo jazdy powinno zawierać te same informacje co fizyczna wersja oraz dodatkowe informacje, które umożliwią weryfikację danych dokumentu. Celem zmian jest wprowadzenie jednolitego wirtualnego prawa jazdy dla wszystkich kierowców z państw UE. Jednocześnie na fizycznych prawach jazdy może pojawić się kod QR, który umożliwi policji z innych państw do dostępu do danych z rejestrów – będzie to wiązać się ze sprawniejszym karaniem kierowców i prawdopodobnie z możliwością wprowadzenia jednolitego systemu punktów karnych.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o unijne prawo jazdy