Ustawa o kredycie konsumenckim 2024

Ustawa o kredycie konsumenckim – po co i dla kogo?

Ustawa o kredycie konsumenckim została uchwalona 12 maja 2011 roku, a weszła w życie 18 grudnia tego samego roku. Jej głównym celem jest ochrona kredytobiorców poprzez określenie ich uprawnień oraz obowiązków kredytodawców i pośredników kredytowych. Ustawa staje po stronie konsumentów, wskazując między innymi warunki przedterminowej spłaty kredytu czy odstąpienia od umowy na kredyt.

Art. 1 ustawy o kredycie konsumenckim wskazuje, że zawiera ona:

• zasady i tryb zawierania umów o kredyt konsumencki,
• obowiązki kredytodawców oraz pośredników kredytowych w zakresie informacji udzielanych przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki i obowiązki konsumentów, kredytodawców i pośredników kredytowych związane z zawartą umową o kredyt konsumencki,
• skutki nieprzestrzegania przez kredytodawców zasad dotyczących ich obowiązków.

Do kogo jest skierowana ustawa? Dotyczy ona trzech grup: konsumentów, kredytodawców i pośredników kredytowych – wszystkie wymienione określenia należy rozumieć zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. 

Ustawa o kredycie konsumenckim – rozdziały i załączniki

Ustawa składa się z 7 rozdziałów oraz 4 załączników, przy czym trzeba zaznaczyć, że jeden rozdział oraz jeden załącznik zostały uchylone. Jednocześnie rozdział 5. ma aż 4 podrozdziały. 

Co na dzień 17.01.2024 roku wchodzi w skład omawianej ustawy?

Ustawa o kredycie konsumenckim zawiera następujące rozdziały:

• Przepisy ogólne,
• Obowiązki kredytodawcy i pośrednika kredytowego przed zawarciem umowy o kredyt,
• Umowa o kredyt,
• Spłata kredytu przed terminem,
• Odstąpienie od umowy przez konsumenta,
  • 5a. Działalność instytucji pożyczkowych i rejestr instytucji pożyczkowych,
    • 5aa. Wpis do rejestru pośredników kredytowych,
    • 5ab. Nadzór nad działalnością instytucji pożyczkowych,
  • 5b. Przepisy karne,
• Zmiany w przepisach obowiązujących (pominięty),
• Przepisy przejściowe i końcowe.

W dokumencie znajdują się także 3 aktualne załączniki:

• Formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego,
• Formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym,
• Sposób obliczania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania.

To w przepisach ogólnych znajdziemy definicję kredytu konsumenckiego oraz informację, co nim jest – pożyczki, kredyt w rozumieniu prawa bankowego czy umowa o kartę kredytową. Więcej informacji na temat samego kredytu konsumenckiego znajdziesz w naszym poradniku: Kredyt konsumencki – co to jest?

Spłata kredytu przed terminem – najwięcej pytań o art. 49!

Wielu konsumentów interesuje przede wszystkim jedno zagadnienie, czyli spłata kredytu konsumenckiego wcześniej, niż jest to zapisane w umowie. Przepisy w obecnym kształcie (17.01.2024) mówią, że możemy spłacić całość lub część kredytu w dowolnym terminie przed końcem umowy bez informowania o tym fakcie kredytodawcy (art.48).

Co ważniejsze, spłata kredytu przed terminem powoduje, że jego całkowity koszt musi ulec obniżeniu o koszty dotyczące okresu między przedterminową spłatą a końcem umowy. Pamiętajmy jednak, że kredytodawca może w umowie zastrzec prowizję za wcześniejszą spłatę, jeśli stopa kredytu jest stała i ma odpowiednią kwotę. Dlatego powinniśmy uważnie czytać zapisy umowy!

Prowizja za przedterminową spłatę kredytu nie może być wyższa niż:

• 1% spłacanej części kredytu, gdy spłacimy go co najmniej rok przed datą spłaty kredytu,
• 0,5% w przypadku spłaty poniżej roku przed terminem,
• wysokość odsetek, które spłacalibyśmy w okresie między przedterminową spłatą a datą w umowie o kredyt,
• bezpośrednie koszty kredytodawcy związane ze spłatą.

Ustawodawca zaznaczył, że bank nie może domagać się prowizji za przedterminową spłatę kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, czyli gdy spłacimy zadłużenie na naszej karcie debetowej czy kredytowej.

Umowa o kredyt konsumencki – co powinna zawierać?

Jednym z praw konsumenta jest otrzymanie jednoznacznych i zrozumiałych informacji na temat kredytu. Dlatego w ustawie o kredycie konsumenckim znajduje się rozdział, w którym znajdziemy zapisy dotyczące tego, co umowa o kredyt powinna zawierać. Art. 30 wskazuje, że są to:

• dane konsumenta,
• rodzaj kredytu,
• czas obowiązywania umowy,
• całkowita kwota kredytu,
• terminy i sposób wypłaty kredytu,
• informacje o stopach procentowych,
• terminy i zasady spłaty kredytu oraz odsetek,
• informacje o innych kosztach kredytu,
• opłaty za zadłużenie przeterminowane,
• skutki braku płatności,
• ewentualne informacje o opłatach notarialnych,
• przewidziane zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu,
• termin, sposób i skutki odstąpienia od umowy,
• zasady spłaty kredytu przed terminem,
• informacje o prowizjach za spłatę przed terminem,
• warunki rozwiązania umowy,
• informacje o możliwości rozstrzygania sporów w sposób pozasądowy,
• wskazanie organu nadzoru właściwego w sprawach ochrony konsumentów.

Ustawa o kredycie konsumenckim obejmuje różnego rodzaju umowy, więc w skład obowiązkowych informacji mogą wejść inne dodatkowe. W przypadku umowy o kredyt wiązany lub w formie odroczonej płatności są to:

• opis i cena towaru bądź usługi.

Natomiast dla umowy o kredyt konsumencki w ROR są to:

• wybrane informacje z art. 30,
• limit i całkowity koszt kredytu,
• informacja o możliwości żądania w dowolnym czasie spłaty pełnej kwoty kredytu przez konsumenta, 
• informacje o opłatach.

Najważniejsze jest, aby przedstawione informacje były czytelne i zrozumiałe dla konsumenta. Pamiętajmy także, że na nasze życzenie kredytodawca lub pośrednik ma obowiązek wytłumaczyć nam wątpliwe dla nas zapisy przed zawarciem umowy.

Nowelizacja ustawy z 2011 roku – jakie zmiany weszły w życie?

Jak już wcześniej było wspomniane, obecna ustawa o kredycie konsumenckim obowiązuje od 2011 roku. Jednak nie jest to pierwszy tego typu akt prawny. Wcześniej obowiązywała ustawa z 2001 roku, która została zastąpiona przez tą obecną w celu dostosowania prawa do przepisów Unii Europejskiej. 

Zmiany wprowadzone przez ustawę o kredycie konsumenckim z 2011 roku w stosunku do wcześniejszej ustawy:

• zwiększenie kwoty z 80 tys. zł do 255 550 zł wartości kredytu, którego dotyczy ustawa,
• kredyty hipoteczne przestały być uważane za kredyty konsumpcyjne (ustawę stosuje się jedynie w zakresie udzielania informacji przez kredytodawców),
• wydłużenie terminu odstąpienia od umowy z 10 do 14 dni,
• inne zasady wcześniejszej spłaty kredytu (bank nie zatrzymuje już całej prowizji),
• wprowadzenie formularza informacyjnego,
• wprowadzenie możliwości zapoznania się z projektem umowy,
• rozszerzenie pakietu informacji związanych z uzyskaniem pożyczki. 

W 2016 roku wprowadzono kolejne zmiany w ustawie o kredycie konsumenckim. Od 11 marca tego roku maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu równa jest sumie 25% całkowitej kwoty kredytu i 30% kwoty zmiennej, która uzależniona jest od okresu, na jaki została ona zaciągnięta. Dodatkowo pozaodsetkowe opłaty nie mogą być wyższe niż 100% całkowitej kwoty kredytu. Szczegóły tego zagadnienia znajdziemy w art. 36 ustawy o kredycie konsumenckim. 

FAQ – najczęściej zadawane pytania o ustawę o kredycie konsumenckim