Warmia – przewodnik dla turystów

O czym pamiętać przed wyjazdem?

Wyjazd na Warmię nie wymaga specjalnego przygotowania. Banał? Tak, ale warto zdecydować się na wycieczkę w odpowiednim terminie, by w pełni skorzystać z walorów, które oferuje region. Kiedy więc jechać? Czy do wynajęcia żaglówki będzie potrzebny patent żeglarski? O tym przeczytasz poniżej. 

Kiedy jechać na Warmię?

Niestety ciepłych miesięcy w Polsce nie ma zbyt wiele, więc na Warmię najlepiej wybrać się późną wiosną lub latem. W lipcu i sierpniu średnia temperatura dochodzi tam do 23ºC, co sprzyja nie tylko zwiedzaniu, ale także kąpielom w jeziorach oraz uprawianiu sportów wodnych. To właśnie wtedy najlepiej odwiedzić lokalny targ, by spróbować świeżo zerwanych owoców i warzyw z lokalnych gospodarstw. 

Mimo że w maju nie jest jeszcze specjalnie ciepło – średnie temperatury oscylują wokół 18ºC, to wyjazd na Warmię może być świetnym pomysłem. Dlaczego? To właśnie wtedy wszystko rozkwita i zieleni się. Po szarej zimie na Warmii poczujesz, jak natura budzi się do życia, a przy okazji poznasz niezwykłą historię regionu i jej wspaniałe sakralne zabytki. Co ważniejsze, unikniesz tłoku i kolejek pełnych turystów!  

Jak dojechać do Olsztyna?

Z Warszawy dojedziesz do Olsztyna w niecałe 3 godziny. Trasa liczy 214 km i biegnie DK7 i S7. Niestety droga ekspresowa nie jest w całości gotowa, więc część podróży przejedziesz drogą krajową. Na pocieszenie warto dodać, że kolejne fragmenty są w budowie.

Z południa Polski w stronę Warmii prowadzą dwie główne drogi – autostrada A1 i droga ekspresowa S7. Jeśli wybierzesz tę pierwszą, to za Łodzią wjedź na autostradę A2, a po 50 km na drogę DK92 i DK50, którymi dojedziesz do Płońska. Dalej czeka Cię podróż DK7 i S7. 

Najszybsza trasa z Wrocławia biegnie drogą ekspresową S8 do Łodzi. Następnie musisz przejechać kawałek autostradą A1 i A2 i kierować się w stronę Płońska. Dalej tradycyjnie już DK7 i S7. Cała podróż zajmie Ci ponad 5,5 godziny i liczy 500 km. Z kolei z Poznania dojedziesz do Olsztyna w około 4,5 godziny. Trasa biegnie przez Gniezno, Toruń i Ostródę – liczy 337 km. 

Gdzie się zatrzymać?

Znakomitych miejsc noclegowych na Warmii nie brakuje. Znajdziesz tutaj prywatne kwatery oferujące noclegi, domki letniskowe nad jeziorami i pokój w pensjonacie od 35 zł za osobę. Bardziej wymagające osoby mogą zdecydować się na hotel lub apartament. Jeśli pragniesz ciszy i spokoju w otoczeniu natury, to strzałem w dziesiątkę będzie dla Ciebie gospodarstwo agroturystyczne – mają one często wyjątkowy klimat. Oferują także oryginalne atrakcje. 

Czy patent żeglarski jest niezbędny?

Mimo że na Warmii nie ma aż tak dużych jezior, jakie są na Mazurach, to znajdziesz tam miejsca, gdzie można wypożyczyć żaglówkę. Jeśli nie masz patentu żeglarskiego, to nie musisz się tym przejmować – nie jest potrzebny, by wypożyczyć jacht, którego długość kadłuba dochodzi do 7,5 metra. 

Co koniecznie trzeba zobaczyć na Warmii?

Na terenie Warmii zbudowano wiele zamków. Mimo że tereny te były pod panowaniem Krzyżaków od 1243 do 1466 roku, to budowle te nie nazywa się krzyżackimi, a biskupimi. Dlaczego? Zanim przejdziemy do podziwiania pereł architektonicznych Warmii, warto cofnąć się w czasie o wieki i poznać tło historyczne.

Warowie, Krzyżacy i biskupi

Zanim na tereny dzisiejszej Warmii zostali sprowadzeni Krzyżacy przez Konrada Mazowieckiego, tereny te zamieszkiwały ludy pruskie. Jednym z nich byli Warowie, od których swoją nazwę wziął ten region. 

Po podboju terenów przez Krzyżaków zaczęli oni zakładać miasta i biskupstwa, szerząc nową wiarę wśród lokalnej ludności. Tak powstało 12 miast warmińskich w XIII i XIV wieku, których liczba od tego czasu się nie zmieniła. A co z biskupami?  

Zakon Krzyżacki był zakonem religijnym podległym papieżowi. Potrzebne było jednak stworzenie administracji do zarządzania podbitym terenem. Tak powstały 4 diecezje. W porozumieniu z głową kościoła doszło do podziału władzy świeckiej na terenie nowych jednostek administracyjnych – 66% terytorium miało być władane przez Zakon Krzyżacki, a 34% przez biskupstwo. Współczesna Warmia to właśnie tereny, które przypadły biskupom, dlatego nie ma tam zamków krzyżackich, a są biskupie! 

12 miast warmińskich

Świetnym pomysłem na spędzenie urlopu w Polsce jest zrobienie sobie wycieczki objazdowej po wszystkich 12 miastach Warmii, by poczuć historię tego regionu. Co warto zobaczyć?

Olsztyn

Stolica województwa warmińsko-mazurskiego jest największym miastem regionu. Pierwsze informacje o nim pojawiają się w 1334 roku. Dlaczego warto odwiedzić to miasto? W jego granicach znajduje się 15 jezior, wielki las miejski i rezerwaty przyrody – Mszar i Redykajny. A to dopiero początek… miłośnicy historii znajdą coś dla siebie w centrum miasta!

• Zamek Kapituły Warmińskiej – ta gotycka budowla z cegły powstała w XIV wieku na wzgórzu w zakolu rzeki Łyny. W jego wnętrzach mieści się obecnie Muzeum Warmii i Mazur, w którym bilet normalny w sezonie letnim kosztuje 26 zł. Warto wspomnieć, że jednym z mieszkańców zamku był Mikołaj Kopernik!
• Bazylika konkatedralna św. Jakuba Apostoła – najstarszy budynek w mieście, którego budowa rozpoczęła się przed uzyskaniem praw miejskich w XIV wieku. Ta gotycka świątynia wyróżnia się wysoką, 70-metrową wieżą. We wnętrzu bazyliki można zobaczyć późnogotycki tryptyk z XVI wieku, który został sprowadzony w latach 50. XX wieku (w wyniku wojen oryginalne wnętrza zostały zniszczone).
• Wysoka brama – ceglana konstrukcja obronna powstała w XIV wieku i jako jedyna z 3 przetrwała do dzisiejszych czasów. Ten 4-kondygnacyjny budynek usytuowany jest w północno-wschodniej części Starego Miasta.
• Leśne Arboretum w Kudypach – nie jest to sam Olsztyn, ale znajduje się bardzo blisko miasta. Koniecznie odwiedź to miejsce, jeśli kochasz naturę! To ogród botaniczny, w którym można podziwiać piękno różnych gatunków drzew. 

Braniewo

To najstarsze warmińskie miasto. Prawa miejskie uzyskało w 1254 roku. Do dzisiejszych czasów z dawnego zamku i fortyfikacji przetrwała jedynie brama zamkowa z XIII wieku. W mieście warto zobaczyć także Bazylikę św. Katarzyny. 

Lidzbark Warmiński

Kolejne XIII-wieczne miasto warmińskie. Aż do XIX wieku był stolicą regionu. Za czasów I Rzeczypospolitej Obojga Narodów nazywany był Perłą Warmii. Tutaj koniecznie trzeba zobaczyć zamek biskupi. W tej potężnej ceglanej budowli mieści się muzeum (bilet normalny 26 zł). Na zamku zachwycają nie tylko wnętrza, ale także piękny dziedziniec! 

W mieście mieszkał biskup Ignacy Krasicki, dla którego rozbudowano w 1770 roku oranżerię. Ten barokowo-klasycystyczny budynek powstał 50 lat wcześniej. W Lidzbarku Warmińskim warto zobaczyć także Kolegiatę św. Piotra i Pawła, Wysoką Bramę oraz zabytkową starówkę.

Dobre Miasto

W mieście o takiej nazwie musi być coś wyjątkowego! Warmią władali przez wieki biskupi, więc i w tym średniowiecznym mieście nie mogło zabraknąć świątyni. Górująca nad miasteczkiem Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych przyciąga uwagę czworoboczną wysoką wieżą. We wnętrzu świątyni odkryjesz XVIII-wieczny ołtarz, ambonę z 1693 roku oraz XV-wieczny Tryptyk Mariacki! 

W Dobrym Mieście warto zobaczyć także pozostałości po murach miejskich z Basztą Bocianią oraz zabytkowe kamieniczki. 

Reszel

Piękne zabytkowe miasto z zachowanym ceglanym zamkiem biskupim z charakterystyczną okrągłą wieżą dla tego typu budowli. W mieście nie mogło zabraknąć średniowiecznego kościoła pw. św. Piotra i Pawła. Jego budowę rozpoczęto w 1348 roku! W mieście jest też inna wyjątkowa ceglana budowla – to most nad Sajną!

Frombork

To jedyne warmińskie miasto leżące nad Zalewem Wiślanym. To tutaj mieściła się kapituła warmińska, czyli organ wybierający kolejnych biskupów i wspierający ich w rządzeniu. Jednym z jej członków przez 33 lata był Mikołaj Kopernik!

Cały zespół wzgórza katedralnego robi wrażenie, podobnie jak dwie wieże znajdujące się w mieście – Wieża Radziejowskiego oraz Wieża Kopernika. W tej pierwszej znajduje się wahadło Foucaulta, które potwierdza, że Ziemia obraca się wokół własnej osi.

Biskupiec, Orneta, Barczewo, Jeziorany, Bisztynek, Pieniężno

Wszystkie te miasta są godne uwagi. Powstały na podobnym planie przestrzennym, więc w każdym z nich znajdziesz ceglaną, wyróżniającą się świątynię oraz zabytkowe kamieniczki. W niektórych z nich zachowały się fragmenty murów miejskich, jak choćby Czerwona Brama Miejska w Bisztynku. Natomiast w Jezioranach możesz trafić latem na targ z tradycyjnymi regionalnymi produktami. 

Święta Lipka i kapliczki

W tej wsi na granicy Warmii i Mazur mieści się sanktuarium maryjne. Tradycja mówi, że w XIV wieku pewien więzień wyrzeźbił w drewnie Madonnę z Dzieciątkiem. Gdy skończył pracę, to został uwolniony, a swoje dzieło zawiesił na lipie. To tam powstała najpierw kaplica, a w XVII wieku kościół. Dzisiaj to Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Świątynię warto odwiedzić nie tylko dla jej piękna, ale także, by posłuchać granych we wnętrzu koncertów organowych, które brzmią oszałamiająco!

Na całym terenie Warmii zbudowano ponad 1300 kapliczek, które spotkasz przy drogach – w końcu był to teren rządzony przez biskupów i kapitułę. To właśnie zabytki sakralne w pierwszej kolejności warto zobaczyć na Warmii. 

FAQ – najczęściej zadawane pytania o urlop na Warmii