Zmniejszenie emisji spalin przez samochody – co mówią na ten temat przepisy?
Duża liczba zanieczyszczeń to problem, który występuje na całym świecie. Ma wpływ zarówno na środowisko, jak i nasze zdrowie czy komfort życia. Aby to zmienić, władze wprowadziły regulacje dotyczące norm emisji spalin. O czym mówią przepisy? Jakie zmiany są w planach?
W artykule przeczytasz:
- W jakim celu zostały wprowadzone normy unijne spalin?
- Jaką emisję spalin ma Twój samochód?
- Jak wyglądały normy emisji spalin w ostatnich latach?
- Na czym będzie polegała najnowsza norma emisji spalin Euro 7?
- Na czym będzie polegał podatek od aut spalinowych?
- Gdzie będą obowiązywać strefy czystego transportu?
- Czego ma dotyczyć plan neutralności klimatycznej w Europie?
W jakim celu zostały wprowadzone normy unijne spalin?
Spaliny samochodowe nie są głównym źródłem smogu, jednak znacznie wpływają na złą jakość powietrza. Nietrudno zauważyć, że liczba aut osobowych stale rośnie, co powoduje także coraz większy ruch na ulicach, szczególnie w miastach.
Według raportu przygotowanego przez SAMAR na podstawie danych z CEPiK, na koniec 2022 roku w bazie znajdowało się prawie 27 mln samochodów, z czego niewiele ponad 7 mln to tak zwane martwe dusze. Liczba ta jest większa o 320 tys. w porównaniu z 2021 rokiem. Oznacza to, że po odliczeniu samochodów, które nie zostały wyrejestrowane i nie uczestniczą w ruchu drogowym, w 2022 roku na 1000 mieszkańców przypadało około 520 aut. Liczba ta mieści się w granicach średniej europejskiej. Wynik jest lepszy niż np. w Belgii, Irlandii, Holandii czy Danii. Nieco korzystniej wypada jednak np. Hiszpania, Litwa, Czechy czy Portugalia.
Normy emisji spalin ustala Unia Europejska. Dla każdego typu pojazdu limity te są inne. Regulacje mają ograniczyć negatywny wpływ zanieczyszczeń wytwarzanych przez samochody na środowisko i zdrowie publiczne. Pozwalają kontrolować ilość zanieczyszczeń atmosferycznych, do których należy dwutlenek węgla, tlenek azotu, węglowodory i cząstki stałe. Zdecydowanie poprawi to jakość powietrza, szczególnie w miastach.
Jaką emisję spalin ma Twój samochód?
To, jaką emisję spalin ma Twój samochód, sprawdzisz poprzez aplikację mObywatel. Możesz także skorzystać z portalu historiapojazdu.gov.pl. Wówczas informację uzyskasz po wpisaniu numeru rejestracyjnego, numeru VIN oraz daty pierwszej rejestracji. Faktyczną normę emisji spalin znajdziesz również w dowodzie rejestracyjnym. Tę informację posiadają jednak tylko te pojazdy, które zostały zarejestrowane w Polsce po raz pierwszy w 2018 roku lub później.
Centralna Ewidencja Pojazdów przygotowała katalog norm emisji spalin dla poszczególnych roczników aut. Jak to wygląda w praktyce?
| Rok produkcji | Auta osobowe | Rok produkcji | Auta osobowo-ciężarowe, ciężarowe i specjalne o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t | Rok produkcji | Autobusy i auta ciężarowe, specjalne, ciągniki samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t |
|---|---|---|---|---|---|
| 1992–1995 | Euro 1 | 1994–1996 | Euro 1 | 1992–1994 | Euro 1 |
| 1996–1999 | Euro 2 | 1997–1999 | Euro 2 | 1995–1999 | Euro 2 |
| 2000–2004 | Euro 3 | 2000–2004 | Euro 3 | 2000–2004 | Euro 3 |
| 2005–2009 | Euro 4 | 2005–2009 | Euro 4 | 2005–2007 | Euro 4 |
| 2010–2015 | Euro 5 | 2010–2015 | Euro 5 | 2008–2015 | Euro 5 |
| od 2016 | Euro 6 | od 2016 | Euro 6 | od 2016 | Euro 6 |
Przeczytaj też: Nadmierne zanieczyszczenie środowiska przez samochód – jaki mandat czeka właściciela kopciucha?
Jak wyglądały normy emisji spalin w ostatnich latach?
W ciągu ostatnich 30 lat normy dotyczące emisji spalin stale się zmieniały i ulegały zaostrzeniu. Jak wyglądały i czego dotyczyły wprowadzone dotąd regulacje?
Norma emisji spalin Euro 1
To pierwszy krok w kierunku zmniejszenia emisji spalin przez pojazdy. Norma ta została wprowadzona w Unii Europejskiej w 1992 roku, a zaczęła obowiązywać w 1993 roku. Obejmowała auta osobowe i lekkie pojazdy użytkowe. Dotyczyła ograniczenia emisji tlenków węgla, tlenków azotu i węglowodorów. Producenci musieli spełnić warunek dotyczący limitów generowania zanieczyszczeń, aby wprowadzić nowe pojazdy na rynek. Ich obowiązkiem było wyposażenie aut w katalizatory.
Norma emisji spalin Euro 2
Zaczęła obowiązywać w 1997 roku i była kontynuacją normy Euro 1. Wprowadziła dodatkowe wymagania, które dotyczyły emisji cząstek stałych. Swoimi regulacjami obejmowała także silniki diesla. Miały one emitować o 65% mniej tlenków węgla niż w przypadku normy Euro 1.
Norma emisji spalin Euro 3
Weszła w życie w 2001 roku. Wprowadziła regulacje dla silników diesla i benzynowych. Polegały one na rozwoju technologii silników i systemów oczyszczania spalin. Celem była maksymalna redukcja węglowodorów i tlenków azotu.
Norma emisji spalin Euro 4
Została wprowadzona w 2006 roku. Zaostrzyła wymagania dotyczące emisji tlenku węgla. Pojazdy z silnikiem benzynowym nie były już ograniczone standardem emisji cząstek stałych.
Norma emisji spalin Euro 5
Została wprowadzona w 2009 roku, ale zaczęła obowiązywać dopiero od 2011 roku. Silniki wysokoprężne musiały być wyposażone w filtry cząstek stałych. Celem tego było aż pięciokrotne zmniejszenie dopuszczalnej emisji tej substancji.
Weszła w życia w 2014 roku i obowiązuje do dziś. Obniżyła poziom emisji cząstek stałych i tlenków azotu. Przeszła jednak kilka modyfikacji.
- Wersja 6c zaczęła obowiązywać w 2018 roku i wprowadziła zmiany dotyczące pomiaru emisji spalin.
- Wersja 6d-temp została wprowadzona w 2019 roku i była normą tymczasową, która miała przygotować producentów do nowego systemu pomiarów emisji spalin.
- Wersja 6d weszła w życie w 2021 roku, a jej celem jest mniejsza średnia emisja dwutlenku węgla.
Na czym będzie polegała najnowsza norma emisji spalin Euro 7?
Norma emisji spalin Euro 7 ma wejść w życie w 2030 roku. Wówczas Unia Europejska zaostrzy nie tylko regulacje dotyczące emisji spalin, ale także wprowadzi zasady, które będą obejmowały hamulce i opony.
Nowa norma Euro 7 będzie dotyczyła także emisji pyłów z układu hamulcowego, które powstają podczas hamowania, kiedy to ścierają się klocki hamulcowe oraz ogumienie. Ta kwestia będzie poddawana analizie podczas procesu homologacji, co do tej pory nie miało miejsca. Ograniczenie, dotyczące emisji tego rodzaju pyłów, w przypadku aut elektrycznych będzie wynosiło 3 mg/km, dla pojazdów spalinowych – 7 mg/km, a dla dostawczych – 11 mg/km.
W przypadku samochodów osobowych i dostawczych obecne limity dotyczące emisji zanieczyszczeń mają wciąż obowiązywać. Zmieni się jedynie sposób ich pomiaru. Aktualnie badaniu podlegają cząstki stałe większe niż 23 mm. Po modyfikacji kontrolą będą objęte już cząstki o średnicy nie mniejszej niż 10 mm.
Właściciele pojazdów ciężarowych i autobusów będą musieli liczyć się już z bardziej rygorystycznym podejściem do poziomu zanieczyszczeń. Zasady ich pomiaru pozostaną z kolei bez zmian. Po wprowadzeniu modyfikacji producenci tego typu pojazdów będą musieli zadbać o lepsze filtrowanie spalin. Limit emisji tlenków azotu zmniejszy się z 0,4 g/km do 0,08 g/km.
Przepisami będą objęte również samochody elektryczne i hybrydowe. Regulacje mają dotyczyć minimalnej trwałości akumulatorów trakcyjnych. Tego typu pojazdy będą musiały być wyposażone w baterie, które po przejechaniu 100 tys. km zapewniają przynajmniej 80% pierwotnej pojemności, a po 160 tys. km – 75%. Dla samochodów dostawczych limit żywotności baterii ma wynosić przynajmniej 75% pojemności po przejechaniu 100 tys. km lub upływie 5 lat oraz minimum 67% po przejechaniu 160 tys. km lub upływie 8 lat.
Zmiany w związku z nową normą emisji spalin Euro 7 będą dotyczyły także wydawania tak zwanego ekologicznego paszportu pojazdu. Dokument ma gromadzić informacje o emisji zanieczyszczeń i CO2, efektywności środowiskowej, zużyciu paliwa i energii elektrycznej czy zasięgu przy napędzie elektrycznym. Ekologiczny paszport będzie udostępniony każdemu nabywcy samochodu.
Na czym będzie polegał podatek od aut spalinowych?
Celem wprowadzenia tak zwanego podatku spalinowego jest zmniejszenie zainteresowania kierowców starszymi pojazdami. To one najbardziej zanieczyszczają środowisko.
Na koniec 2024 roku władze planują wprowadzić jednorazową opłatę podczas rejestracji pojazdów spalinowych. Do połowy 2026 roku ma to być już podatek roczny.
Nie została określona jeszcze dokładna wysokość takiej opłaty. Nie wiadomo także, od czego będzie ona zależała. Stawka bazowa ma natomiast zaczynać się od 500 zł. Wpływ na kwotę podatku będzie miała z pewnością moc silnika, norma emisji spalin i wiek pojazdu. Opłata za nowe samochody spalinowe będzie niższa. Zwolnione z podatku będą pojazdy elektryczne, wojskowe i te używane do celów specjalnych.
Zużycie paliwa to ważna informacja dla kierowcy. To w dużej mierze od niej zależy, ile będzie Cię kosztowała eksploatacja auta. Sprawdź jak ją obliczyć!
Czytaj dalejGdzie będą obowiązywać strefy czystego transportu?
W polskich miastach wkrótce mają pojawić się strefy czystego transportu. Jak będzie to wyglądało w praktyce? Po wydzielonych obszarach miast będą mogły poruszać się jedynie te pojazdy, które spełniają pewne normy emisyjne.
Na początku pozwolenie na poruszanie się po mieście będą miały samochody, które:
- spełniają przynajmniej normę Euro 2 i mają maksymalnie 27 lat (w przypadku aut z silnikiem benzynowym),
- spełniają przynajmniej normę Euro 4 i mają maksymalnie 19 lat (w przypadku aut z silnikiem diesla).
Zmiany będą zaostrzane co 2 lata. Do 2032 roku po wydzielonych częściach miast będą mogły poruszać się samochody, które:
- spełniają przynajmniej normę Euro 6 i mają maksymalnie 18 lat (w przypadku aut z silnikiem benzynowym),
- spełniają przynajmniej normę Euro 6d i mają maksymalnie 12 lat (w przypadku aut z silnikiem diesla).
Wyjątek mają stanowić samochody, które zostały zarejestrowane po 1 marca 2023 roku. Wówczas pojazdy zasilane benzyną i LPG będą musiały spełnić normę Euro 3 lub być wyprodukowane od 2000 roku. Z kolei w przypadku aut zasilanych dieslem – Euro 5 lub rok produkcji od 2010 roku. Strefa nie będzie obowiązywała także samochodów historycznych, zabytkowych, specjalnych, przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych, zarejestrowanych przed 1 marca 2023 roku, których właścicielami są osoby w wieku co najmniej 70 lat oraz motocykli. Do 2026 roku systemem tym nie będą objęci także mieszkańcy takiego obszaru, którzy płacą podatki w danym mieście.
Pierwsze strefy, które mają ograniczać wjazd samochodom z określonymi normami emisyjnymi, zaczną obowiązywać w 2024 roku. Na początek będą dotyczyły Krakowa i Warszawy. W stolicy małopolski obszar, w którym będzie obowiązywało ograniczenie, ma obejmować całe miasto, z wyjątkiem dróg ekspresowych i obwodnicy autostradowej. W Warszawie z kolei zakaz będzie obowiązywał w części Śródmieścia, Grochowa i Pragi oraz na terenie Woli, Saskiej Kępy i Ochoty.
W kolejnych latach strefy czystego transportu mają zacząć się pojawiać także w pozostałych miastach w Polsce.
Czego ma dotyczyć plan neutralności klimatycznej w Europie?
Europejskie prawo o klimacie mówi o tym, że obowiązkowym celem dla krajów naszego kontynentu jest ograniczenie emisji zanieczyszczeń o przynajmniej 55% do 2030 roku i osiągnięcie neutralności do 2050 roku. W tym celu został utworzony projekt Gotowi na 55.
W ramach tej inicjatywy planowane jest wprowadzenie polityki zgodnej z celami klimatycznymi UE. Ma dojść do zwiększonej redukcji emisji CO2 w przypadku nowych aut i furgonetek. Aktualnie samochody i furgonetki wytwarzają około 15% najważniejszego gazu cieplarnianego, czyli CO2. Celem na 2030 rok jest zmniejszenie emisji tego związku, a na 2035 rok już jego całkowita likwidacja. Wówczas wszystkie nowe auta i furgonetki mają być w pełni zeroemisyjne.
Dzięki wprowadzeniu planu Gotowi na 55:
- zmniejszy się zanieczyszczenie powietrza,
- poprawi się zdrowie i komfort życia,
- zwiększy się liczba samochodów zeroemisyjnych,
- pojazdy będą tańsze,
- zmniejszą się wydatki na energię,
- pojawi się wiele miejsc pracy w związku z rozwojem nowej technologii.
Przeczytaj też: Zakaz sprzedaży aut spalinowych – czy i kiedy będzie obowiązywać w Europie?
FAQ – najczęściej zadawane pytania o emisję spalin z samochodów
Jeśli zarejestrowałeś swój samochód w 2018 roku lub później, informację dotyczącą emisji spalin znajdziesz w dowodzie rejestracyjnym. Oprócz tego możesz także skorzystać z aplikacji mObywatel, na której musisz się zarejestrować lub z portalu historiapojazdu.gov.pl, gdzie wystarczy, że wpiszesz numer rejestracyjny, numer VIN oraz datę pierwszej rejestracji swojego samochodu.
Nowe przepisy dotyczące emisji spalin będą dotyczyły nie tylko generowanych zanieczyszczeń, ale także hamulców i opon. Mowa tu o pyłach, które wydobywają się podczas hamowania, kiedy ścierają się zarówno klocki, jak i ogumienie. Elementy te mają być kontrolowane podczas homologacji. Zmieni się także sposób pomiaru emisji zanieczyszczeń w samochodach osobowych i dostawczych, a przepisy dotyczące poziomu zanieczyszczeń dla aut ciężarowych i autobusów będą bardziej rygorystyczne. Ponadto regulacje będą dotyczyły także minimalnej trwałości akumulatorów trakcyjnych oraz ekologicznego paszportu.
Strefy czystego transportu to wydzielone obszary w mieście, po których mogą poruszać się tylko pojazdy spełniające określone normy emisyjne. Przepisy te będą ulegały zaostrzeniom co 2 lata aż do 2032 roku. Pierwsze tego typu strefy mają się pojawić w Krakowie i Warszawie w 2024 roku.
- Regulacje dotyczące norm emisji spalin mają ograniczyć ilość zanieczyszczeń, co przyczyni się do poprawy jakości powietrza i zdrowia publicznego.
- Pierwsza norma emisji spalin to Euro 1. Została ona wprowadzona w 1992 roku. Obowiązkiem producentów nowych aut było montowanie w nich katalizatorów, co miało przyczynić się do ograniczenia emisji tlenków węgla, tlenków azotu i węglowodorów.
- Aktualnie obowiązująca norma Euro 6 przechodziła kilka modyfikacji. Pojawiła się w wersji Euro 6c, 6d-temp i 6d.
- Pod koniec 2024 roku ma wejść w życie podatek spalinowy. Na początku będzie to jednorazowa opłata podczas rejestracji samochodu. Później zmieni się już w podatek roczny.
- Celem projektu Gotowi na 55 jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń o minimum 55% do 2030 roku oraz osiągnięcie neutralności Europy do 2050 roku.
Dołącz do dyskusji