Ubezpieczenia majątkowe – na czym polega i jak działa ochrona?

Ubezpieczenie majątkowe – co to jest?

W zależności od tego, jakie kryterium przyjmiemy, ubezpieczenia można podzielić na kilka kategorii. Mianem podstawowego można określić podział na ubezpieczenia:

• społeczne (emerytalne, rentowe i zdrowotne),
• gospodarcze (majątkowe i osobowe).

Nas interesuje ta druga kategoria, na temat której informacje można znaleźć można znaleźć w Kodeksie cywilnym, a konkretnie w art. 821-828 (ubezpieczenia majątkowe) i w art. 829-834 (ubezpieczenia osobowe). Co mówią przepisy prawne na temat ubezpieczeń majątkowych?

Choć kodeks nie definiuje stricte pojęcia “ubezpieczenia majątkowego”, wyjaśnia, co może być przedmiotem gwarantowanej w jego ramach ochrony. Przekładając powyższą regulację na bardziej zrozumiały język, chodzi po prostu o to, że ubezpieczeniem majątkowym można objąć wszystko, co znajduje się w posiadaniu danej osoby i da się wyrazić w wartości pieniężnej. Może to być więc np.:

• dom,
• mieszkanie,
• samochód,
• meble,
• sprzęty RTV i AGD,
• wycieczka turystyczna,
• odpowiedzialność cywilna.

Jak widać, ubezpieczenie majątkowe nie musi obejmować tylko przedmiotów znajdujących się fizycznie w naszym posiadaniu. Ochrona może dotyczyć także praw i obowiązków, o ile te da się wycenić. Bo podstawowym celem ubezpieczenia majątkowego, jest właśnie zapewnienie ubezpieczonemu finansowego wsparcia na wypadek poniesienia przez niego strat. Najczęściej w wyniku utraty lub uszkodzenia przedmiotu, ale nie tylko, bo np. OC w życiu prywatnym chroni na wypadek szkód wyrządzonych przez ubezpieczonego innym osobom.

Ubezpieczenia majątkowe i osobowe – czym się różnią?

Wyróżniając ubezpieczenia społeczne i gospodarcze, w tej drugiej kategorii umieściliśmy oprócz ubezpieczenia majątkowego także ubezpieczenie osobowe. Na czym polega różnica między nimi? Chodzi o przedmiot ubezpieczenia:

• w ubezpieczeniu majątkowym ochroną objęte są mienie i odpowiedzialność cywilna ubezpieczonego,
• w ubezpieczeniu osobowym ochroną objęte są zdrowie i życie człowieka.

W związku z powyższym, ubezpieczenia osobowe obejmują wypadki, w wyniku których dochodzi do utraty zdrowia lub życia przez ubezpieczonego lub inne osoby. Polisy tego rodzaju mogą obejmować np. następstwa nieszczęśliwych wypadków (NNW) lub ochronę w ramach ubezpieczenia na życie. Są one dostępne wyłącznie dla osób prywatnych i w przeciwieństwie do ubezpieczeń majątkowych, w przypadku których umowę zawiera się zwykle na 12 miesięcy, mogą być zawarte nawet na kilkadziesiąt lat.

Ubezpieczenia majątkowe – przykłady i rodzaje

Ubezpieczenia majątkowe mogą dotyczyć różnych kategorii ubezpieczanego mienia (lub odpowiedzialności cywilnej) i być skierowane do różnych odbiorców. Polisę chroniącą należący do siebie majątek może nabyć zarówno osoba fizyczna (prywatna), jak i przedsiębiorca (firma). Towarzystwa ubezpieczeń oferują swoje produkty obydwu rodzajom podmiotów, dopasowując oferty do ich potrzeb, a że te są różne, to dostępnych jest wiele rodzajów ochrony. Jakie?

Rodzaje ubezpieczeń majątkowych

1. Ubezpieczenia komunikacyjne – dotyczą ryzyk związanych z korzystaniem z pojazdów mechanicznych i zaliczają się do nich zarówno obowiązkowe ubezpieczenie OC zapewniające ochronę po wypadku lub kolizji spowodowanej przez posiadacza polisy, jak też ubezpieczenia dodatkowe, czyli m.in. autocasco (AC) czy assistance.
2. Ubezpieczenia nieruchomości – mogą obejmować zarówno same budynki (domy, mieszkania i inne), jak też ich elementy stałe i ruchomości domowe, które można objąć ochroną na wypadek różnego rodzaju zdarzeń losowych czy kradzieży.
3. Ubezpieczenia turystyczne – w ich ramach chroniona może być odpowiedzialność cywilna turysty w podróży zagranicznej, a także jego mienie (bagaż) na wypadek m.in. uszkodzenia lub utraty w wyniku kradzieży.
4. Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – obejmują szkody wyrządzone przez ubezpieczonego osobom trzecim, najczęściej w życiu prywatnym (np. zalanie sąsiada), ale nie tylko, bo mogą dotyczyć też choćby konkretnych grup zawodowych, np. lekarzy.
5. Ubezpieczenia dla rolników – ochroną można objąć m.in. budynki i maszyny rolnicze, uprawy czy odpowiedzialność cywilną rolnika i innych osób pracujących w gospodarstwie.
6. Ubezpieczenia dla firm – w tym przypadku polisy mogą obejmować zdarzenia podobne do tych, które są objęte ochroną ubezpieczeniową dla osób prywatnych, ale mogą też dotyczyć specyficznych ryzyk związanych z zakresem prowadzonej działalności.

Co musi zawierać polisa ubezpieczenia majątkowego?

Poszczególne rodzaje ubezpieczeń majątkowych różnią się oczywiście od siebie, ale pewne informacje muszą być zawarte w każdej polisie bez względu na przedmiot jej ochrony. O co chodzi?

• Przedmiot ubezpieczenia – w polisie muszą znajdować się podstawowe informacje na temat przedmiotu objętego ochroną, np. adres i powierzchnia mieszkania, dane na temat samochodu itp.
• Zakres ubezpieczenia – określa sytuacje, w których ubezpieczonemu będzie przysługiwać ochrona ubezpieczeniowa i może obejmować np. zdarzenia losowe czy kradzież w ubezpieczeniu nieruchomości i mienia domowego lub odpowiedzialność cywilną ubezpieczonego w polisie OC.
• Suma ubezpieczenia – kwota wyznaczająca górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela, czyli również maksymalną wysokość wypłaconego przez niego odszkodowania. Suma ta może być określona w przepisach (w przypadku OC komunikacyjnego) lub wybrana przez ubezpieczonego na podstawie np. wartości jego mienia.
• Wyłączenia ochrony – są to konkretne, zapisane w OWU okoliczności, przy których zaistnieniu ubezpieczonemu nie będzie się należało odszkodowanie mimo powstania szkody (np. spowodowanie szkody umyślnie).

Które ubezpieczenia majątkowe są obowiązkowe?

Wbrew pozorom, obowiązek nabycia ubezpieczenia majątkowego jest w Polsce dość rzadki. Bezwzględnie dotyczy on bowiem tylko właścicieli pojazdów mechanicznych, którzy muszą wykupić ubezpieczenie OC komunikacyjne (drobne wyjątki dotyczą m.in. właścicieli pojazdów historycznych). W pozostałych przypadkach obowiązek nabycia ubezpieczenia zależy od różnych czynników.

Obowiązkowe są ubezpieczenia:

• OC komunikacyjne – dotyczy każdego pojazdu mechanicznego w Polsce,
• OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego – dotyczy gospodarstw o powierzchni przekraczającej 1 ha,
• budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego – chodzi o ochronę na wypadek ognia i innych zdarzeń losowych i dotyczy gospodarstw o powierzchni przekraczającej 1 ha.

W powyższych przypadkach obowiązek ubezpieczeniowy został zapisany w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Inne przepisy mogą jeszcze dodatkowo nakładać obowiązek ubezpieczenia choćby na konkretne grupy zawodowe, np. lekarzy czy adwokatów.

Dość powszechnym, ale błędnym przekonaniem jest natomiast to, że obowiązkowe jest ubezpieczenie nieruchomości finansowanej kredytem hipotecznym. To nieprawda – żaden bank nie może narzucić klientowi obowiązku zakupu ubezpieczenia. Może jednak uzależnić od tego możliwość udzielenia kredytu i zawsze to robi, więc w praktyce przyjęło się, że ubezpieczenie jest obowiązkowe.

Co obejmuje ochrona w ubezpieczeniu majątkowym?

Najbardziej rozpowszechnionymi ubezpieczeniami majątkowymi są OC samochodowe oraz ubezpieczenia nieruchomości. O ile te pierwsze są obowiązkowe, a zakres gwarantowanej przez nie ochrony jest uregulowany prawnie, o tyle w przypadku ubezpieczenia domu lub mieszkania to Ty sam decydujesz, co dokładnie chcesz objąć ochroną i na jakich warunkach. Możesz ubezpieczyć:

• mury – przegrody budowlane wydzielające nieruchomość z powierzchni,
• elementy stałe – związane w sposób trwały z budynkiem elementy, których nie można usunąć bez demontażu (np. instalacje, żyrandole, parapety, zabudowa meblowa itp.),
• ruchomości domowe – mienie ruchome należące do właściciela nieruchomości znajdujące się w niej lub w pomieszczeniach do niej przynależnych.

Standardowa ochrona obejmuje mury i elementy stałe, które są chronione na wypadek zdarzeń losowych, takich jak m.in. pożar, zalanie, wybuch, powódź, śnieg, wiatr, upadek drzewa, uderzenie pojazdu, uderzenie pioruna i inne. Dodatkowo możesz się ubezpieczyć na wypadek m.in. kradzieży z włamaniem i rabunku, wandalizmu, przepięcia, stłuczenia szklanych elementów czy awarii w ramach pakietu Home Assistance – liczba i zakres dodatkowych rodzajów ochrony zależy od ubezpieczyciela.

Ile zapłacisz za ochronę swojego majątku?

Tak jak różne są ubezpieczenia majątkowe, tak różne będą ich ceny, na których wysokość wpływa zawsze szereg indywidualnie ocenianych czynników. W przypadku ubezpieczenia samochodu będą to m.in. parametry techniczne pojazdu i cechy jego właściciela, a w przypadku ubezpieczenia mieszkania m.in. jego powierzchnia, lokalizacja czy zakres wybranej ochrony.

Dla przykładu sprawdziliśmy, jaki będzie koszt ubezpieczenia mieszkania o powierzchni 53 m² znajdującego się na środkowym piętrze bloku mieszkalnego w Krakowie. Lokal wyceniono na 590 000 zł, a znajdujące się w nim ruchomości domowe są warte 51 000 zł. W każdej firmie poza ochroną od zdarzeń losowych i kradzieży dodaliśmy do polisy także pakiet assistance i OC w życiu prywatnym.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o ubezpieczenie majątkowe