Każdego dnia na polskich drogach dochodzi do wielu wypadków komunikacyjnych, w których często poszkodowanymi są dzieci. W przypadku doznania uszczerbku na zdrowiu, osobom małoletnim przysługuje odszkodowanie z OC sprawcy oraz stosowne zadośćuczynienie. Czy odszkodowanie zostanie wypłacone przez ubezpieczyciela, jeśli małoletni wybiegnie na ulicę pod pędzący samochód? Na te i inne pytania związane z kwestią odpowiedzialności dzieci postaram się odpowiedzieć w poniższym artykule.
Z tego artykułu dowiesz się:
Co przepisy prawa mówią o odpowiedzialności małoletnich za szkodę?
Osoby małoletnie z wiadomych przyczyn nie mogą zostać uznane za sprawcę wypadku, przynajmniej z perspektywy tego, że nie mogą one prowadzić samochodu. Niemniej jednak przepisy prawa przewidują możliwość uchylenia się sprawcy od odpowiedzialności za wypadek w sytuacji, gdy wyłączną przyczyną powstania szkody było zachowanie poszkodowanego. Czy zatem ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania z OC sprawcy 5-latkowi, który wbiegł pod jadący samochód? W końcu kierowca mógł jechać prawidłowo i ciężko przypisać mu winę w momencie, gdy przed maskę nagle wyskoczy mu dziecko. Otóż nie. Trzeba pamiętać, że zgodnie z art. 426 Kodeksu cywilnego: Małoletni, który nie ukończył lat trzynastu, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę.
Powyższe oznacza, że ubezpieczyciel nie może odmówić wypłaty odszkodowania z OC, jeśli osoba poniżej 13. roku życia doprowadzi do zdarzenia np. wbiegając pod samochód. W tym wypadku zastosowanie ma zasada ryzyka, a więc sprawca odpowiada niezależnie od swojej winy. Od odpowiedzialności na zasadzie ryzyka można się uwolnić tylko, jeśli szkoda nastąpiła: na skutek siły wyższej, na skutek wyłącznej winy osoby poszkodowanej lub osoby trzeciej. Jednak skoro na podstawie art. 426 kc nie można przypisać odpowiedzialności osobie poniżej lat 13, to tym samym nie można wyłączyć odpowiedzialności na zasadzie ryzyka w sytuacji, gdy szkoda została wywołana zachowaniem małoletniego.
Czy ubezpieczyciel zawsze musi wypłacić odszkodowanie z OC za obrażenia dziecka?
Dzieci uczestniczące w wypadkach drogowych mogą występować w tych zdarzeniach w roli pasażera, pieszego czy rowerzysty. Sprawca wypadku będzie odpowiadał wobec dzieci na zasadzie ryzyka, a więc możliwość odmowy wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela jest mocno ograniczona. Przede wszystkim należy podkreślić, że wobec dzieci poniżej 13. roku życia sprawca nie może uwolnić się od odpowiedzialności, powołując się na ich wyłączną winę. Osobie, która nie ukończyła lat 13, nie można przypisać odpowiedzialności za szkodę.
Co istotne, odszkodowanie z OC będzie się należało dziecku również, jeśli jechało samochodem ze sprawcą wypadku.
Marek jechał samochodem wraz ze swoim 5-letnim synem. W pewnej chwili Marek stracił panowanie nad pojazdem, w wyniku czego zjechał na przeciwległy pas i zderzył się z jadącym prawidłowo Audi. W wyniku wypadku syn Marka doznał obrażeń ciała, dodatkowo poszkodowani zostali również pasażerowie Audi oraz osoba, która kierowała tym samochodem. Sam Marek również doznał obrażeń ciała w postaci złamanej nogi.
Komu w opisanym przykładzie należy się odszkodowanie? Roszczenie przysługuje wszystkim uczestnikom wypadku, poza sprawcą. Zatem Marek nie będzie mógł domagać się odszkodowania, w końcu to on jest sprawcą szkody. Jednak jego synowi należy się odszkodowanie i zadośćuczynienie od ubezpieczyciela. Nie ma znaczenia, że jest spokrewniony ze sprawcą. W świetle przepisów prawa syn Marka jest osobą poszkodowaną. W opisanej sytuacji roszczenie odszkodowawcze przysługuje: kierowcy Audi, pasażerom Audi oraz synkowi Marka.
Co w sytuacji, gdy dziecko wybiegło na ulicę? Czy ubezpieczyciel odmówi wypłaty odszkodowania?
Jak już wcześniej wskazano: osoby, które nie ukończyły 13 lat, nie mogą odpowiadać za powstanie szkody. W związku z tym ubezpieczyciel nie może odmówić wypłaty odszkodowania, jeśli szkoda została wywołana nieprawidłowym zachowaniem dziecka. Ustawodawca wprowadził ochronę dzieci, które nie ukończyły lat 13, ponieważ nie są one w stanie kierować racjonalnie swoim postępowaniem ze względu na stopień rozwoju psychofizycznego.
Niemniej jednak nie oznacza to, że małoletni otrzyma odszkodowanie w pełnej wysokości, pomimo niewłaściwego zachowania. Jak stwierdził Sąd Najwyższy:
Okoliczność, że wyłączną przyczyną powstania szkody (…) jest zachowanie się poszkodowanego, któremu ze względu na wiek winy przypisać nie można, nie zwalnia od odpowiedzialności przewidzianej w tych przepisach, uzasadnia jednak zmniejszanie wysokości odszkodowania na podstawie instytucji przyczynienia.
Powyższe oznacza, że owszem ubezpieczyciel nie może całkowicie odmówić wypłaty odszkodowania, jednak może je skutecznie obniżyć o tzw. przyczynienie. Instytucja przyczynienia oznacza, że ubezpieczyciel może obniżyć przyznane odszkodowanie, jeśli poszkodowany swoim zachowaniem przyczynił się do powstania szkody lub zwiększenia jej rozmiarów. Zatem w sytuacji, gdy poszkodowany zachował się nieprawidłowo, np. próbował przejść przez jezdnię w niedozwolonym miejscu, czy też przebiegał przez jezdnię na czerwonym świetle, ubezpieczyciel może obniżyć przyznane mu odszkodowanie. Przepisy prawa nie wskazują, o ile należy obniżyć odszkodowanie z OC sprawcy. Stopień przyczynienia wyrażany jest w procentach, ustalany jest natomiast w odniesieniu do konkretnych okoliczności.
Czy rodzice ponoszą odpowiedzialność za to, że nie dopilnowali dziecka?
Ubezpieczyciele często próbują uniknąć odpowiedzialności, wskazując na winę w nadzorze. W art. 427 Kodeksu cywilnego została uregulowana odpowiedzialność rodziców zobowiązanych do nadzoru nad dzieckiem. Wspomniany przepis stanowi:
Kto z mocy ustawy lub umowy jest zobowiązany do nadzoru nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można, ten obowiązany jest do naprawienia szkody wyrządzonej przez tę osobę, chyba że uczynił zadość obowiązkowi nadzoru albo że szkoda byłaby powstała także przy starannym wykonywaniu nadzoru (…)
art. 427 Kodeksu cywilnego
Jak powyższe przepisy należy stosować w praktyce? Fakt, że rodzice nie dopilnowali dziecka, nie powinien mieć znaczenia dla oceny stopnia przyczynienia się dziecka do powstałej szkody. To, że rodzice nie wykonali należycie nadzoru nad małoletnim, nie ma wpływu na zakres obowiązku odszkodowawczego osoby trzeciej (kierowcy) w stosunku do dziecka. To kierowca spowodował obrażenia dziecka (nawet jeśli dziecko przyczyniło się do zdarzenia). Art. 427 kodeksu nie ma więc w takim przypadku zastosowania. Rodzice odpowiadają za szkody wyrządzone przez dziecko osobie trzeciej, czyli ewentualnie mogą odpowiadać wobec kierowcy, jeśli wystąpi on z roszczeniem wynikającym z uszkodzenia samochodu w związku z wypadkiem. Powyższe zawsze powinno być jednak oceniane w odniesieniu do konkretnego zdarzenia.
- Osoba, która nie ukończyła lat 13, nie może ponosić odpowiedzialności za szkodę.
- Ubezpieczyciel nie może odmówić małoletniemu, który nie ukończył 13 lat, wypłaty odszkodowania ze względu na wyłączną winę małoletniego.
- Ubezpieczyciel może jednak obniżyć przyznane odszkodowanie o tzw. przyczynienie.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o odpowiedzialność ubezpieczyciela w przypadku osób małoletnich
Nie. Zgodnie z art. 426 Kodeksu cywilnego, nie można przypisać odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę osobom małoletnim, które nie ukończyły 13 lat. Oznacza to również, że ubezpieczyciel nie może odmówić wypłaty odszkodowania osobie małoletniej, powołując się przy tym na jej wyłączną winę przy spowodowaniu zdarzenia.
Tak. Nawet jeśli dziecko było wyłącznym winnym wypadku (np. wbiegło pod nadjeżdżający samochód), ubezpieczyciel nie może odmówić mu rekompensaty, ponieważ kierowca odpowiada w takim przypadku na zasadzie ryzyka. Kwota odszkodowania może jednak zostać obniżona o tzw. przyczynienie, jeśli poszkodowany swoim nieprawidłowym zachowaniem wpłynął na powstanie szkody.
Niedopilnowanie dziecka przez rodziców nie może być podstawą uniknięcia odpowiedzialności odszkodowawczej przez ubezpieczyciela. Wyjątkiem może być sytuacja, w której z żądaniem naprawienia szkód wyrządzonych przez osobę małoletnią występuje kierowca samochodu uszkodzonego w wypadku z udziałem dziecka.
15,00
Loading...
Dołącz do dyskusji