Dochodzenie odszkodowania z OC – to musisz wiedzieć!

Komu należy się odszkodowanie, gdy dojdzie do kolizji lub wypadku?

Osobom poszkodowanym w wypadku lub kolizji należy się stosowne odszkodowanie z OC sprawcy. Do kręgu osób poszkodowanych należy zaliczyć wszystkich uczestników zdarzenia, którzy doznali szkody osobowej (obrażenia ciała) lub szkody rzeczowej (uszkodzony samochód), a zatem:

• pasażerów samochodów, które się zderzyły (pasażerowie podróżujący ze sprawcą również są uprawnieni do otrzymania odszkodowania!),
• potrąconych przechodniów,
• potrąconych rowerzystów,
• kierowcę samochodu uczestniczącego w zdarzeniu, który nie jest sprawcą.

Czym są zasada winy i zasada ryzyka?

Omawiając kwestię odszkodowania za szkodę w wypadku lub kolizji, nie można pominąć zasad, na podstawie których ta rekompensata jest wypłacana. Są to tzw. zasada ryzyka i zasada winy. Na czym polegają?

1. Zasada ryzyka ma zastosowanie głównie w zdarzeniach z udziałem tylko jednego kierowcy (np. w razie potrącenia pieszego lub rowerzysty) i polega na przypisaniu kierującemu pojazdem odpowiedzialności bez względu na zawinienie, a wyłącznie w związku z ruchem pojazdu. Dzięki tej zasadzie lepiej chronieni są poszkodowani.
2. Zasada winy ma zastosowanie w zdarzeniach z udziałem więcej niż jednego pojazdu i mówi, że kierowca, który chce otrzymać odszkodowanie z OC sprawcy, musi wykazać, że szkoda powstała z jego winy, a między zachowaniem sprawcy i powstaniem szkody zachodzi związek przyczynowo-skutkowy.

Więcej na temat zasad ustalania odpowiedzialności za wypadek komunikacyjny przeczytasz w artykule: “Jak ustalić odpowiedzialność za wypadek komunikacyjny?“.

Czego mogę się domagać w związku z wypadkiem i kolizją?

Zanim przejdziemy do roszczeń poszkodowanych, w pierwszej kolejności należy odróżnić od siebie dwa zdarzenia drogowe, czyli kolizję i wypadek. Czym się od siebie różnią te często błędnie stosowane zamiennie pojęcia?

Kolizja to zdarzenie drogowe, w którym doszło tylko do strat materialnych, czyli innymi słowy – nikt nie ucierpiał. W przeciwieństwie do niej, z wypadkiem mamy do czynienia, gdy którykolwiek z uczestników zdarzenia drogowego doznał obrażeń ciała lub poniósł śmierć. Różnic pomiędzy tymi pojęciami jest więcej i polegają m.in. na odmiennych obowiązkach uczestników obydwu zdarzeń po ich zaistnieniu. Przeczytasz o tym w artykule: “Wypadek a kolizja – różnice, co zrobić po szkodzie i kary“.

Czego można się domagać po kolizji?

W przypadku kolizji, poszkodowany może domagać się od ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia odszkodowania za szkodę materialną, czyli związaną z:

• uszkodzeniem pojazdu,
• uszkodzeniem rzeczy znajdujących się w pojeździe na skutek kolizji,
• kosztami poniesionymi w związku z holowaniem czy wynajmem samochodu zastępczego.

Czego można się domagać po wypadku?

Jeśli dojdzie do wypadku, poszkodowany który odniósł obrażenia ciała, może przede wszystkim ubiegać się o zadośćuczynienie za doznany ból i cierpienie. Ponadto poszkodowanemu należy się:

• zwrot kosztów leczenia,
• zwrot kosztów rehabilitacji,
• zwrot kosztów opieki,
• zwrot utraconego zarobku,
• renta.

W momencie, gdy dojdzie do śmierci jednego z uczestników zdarzenia, jego najbliższym przysługuje od ubezpieczyciela:

• zadośćuczynienie za doznaną krzywdę,
• zwrot kosztów pogrzebu,
• odszkodowanie za pogorszenie sytuacji życiowej,
• renta.

Sprawca nie ma OC – kto wypłaci odszkodowanie?

Jeśli dojdzie do wypadku lub kolizji, w którym nie ma wątpliwości, co do winy sprawcy, ten powinien przekazać poszkodowanemu informację na temat swojej polisy OC, z której będzie można otrzymać odszkodowanie. Może się jednak zdarzyć, że sprawca zdarzenia drogowego okaże się nieubezpieczony. Co robić w takiej sytuacji?

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że brak polisy OC ze strony sprawcy nie będzie miał dla poszkodowanego żadnych konsekwencji. Prawo chroni go bowiem w takiej sytuacji, czyniąc gwarantem wypłaty odszkodowania Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG). To właśnie ta instytucja zajmie się wypłatą rekompensaty poszkodowanemu, jeśli sprawca wypadku nie ma OC, jest nieznany lub uciekł z miejsca wypadku.

Tryb postępowania w takich przypadkach jest nieco inny niż zwykle. Ponieważ nie ma ubezpieczyciela sprawcy, szkodę należy zgłosić do dowolnego towarzystwa ubezpieczeniowego – to ono zajmie się likwidacją szkody, a następnie przekaże dokumenty sprawy do UFG.

Ile jest czasu na zgłoszenie szkody?

Termin przedawnienia, czyli czasu, po którym poszkodowanemu przestaje przysługiwać prawo do zgłoszenia roszczeń odszkodowawczych, jest różny w zależności od rodzaju zdarzenia.

Kolizja – termin na zgłoszenie szkody

Roszczenie o wypłatę odszkodowania w związku z kolizją (a więc w przypadku powstania szkód rzeczowych) przedawnia się w ciągu 3 lat od dnia, w którym osoba poszkodowana dowiedziała się (lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć) o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Termin ten jednak nie może przekroczyć 10 lat od dnia zdarzenia.

Wypadek – termin na zgłoszenie szkody

Jeśli natomiast poszkodowany dochodzi roszczenia w związku wypadkiem, w którym doszło do obrażeń ciała lub śmierci osoby najbliższej (szkody osobowe), termin przedawnienia wynosi 20 lat od dnia wyrządzenia szkody, bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia.

Jak zgłosić szkodę?

Zgłoszenie szkody należy kierować bezpośrednio do ubezpieczyciela sprawcy wypadku lub kolizji. Sprawca powinien wskazać Ci ubezpieczyciela w oświadczeniu o kolizji. Jeśli tego nie zrobi lub chcesz się upewnić, czy mówi prawdę, możesz również samodzielnie zweryfikować zakład ubezpieczeń, korzystając z bazy prowadzonej przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny na stronie: https://www.ufg.pl/ – wystarczy tam podać numer rejestracyjny lub numer VIN samochodu sprawcy.

Zgłoszenie szkody możesz przekazać ubezpieczycielowi sprawcy zarówno drogą telefoniczną, mailową jak i pocztą tradycyjną. Dziś większość towarzystw ubezpieczeniowych umożliwia to również w wersji online, zamieszczając na swoich stronach internetowych specjalne formularze, które wskazują krok po kroku, jakie dane trzeba podać.

Dane potrzebne do wniosku o likwidację szkody

Zgłaszając szkodę w towarzystwie ubezpieczeniowym sprawcy, zostaniesz poproszony o podanie takich informacji jak m.in.:

• data i miejsce zdarzenia,
• dane sprawcy,
• numer polisy OC sprawcy,
• dane poszkodowanego,
• dane pojazdów,
• opis okoliczności zdarzenia,
• numer konta bankowego, na które ma zostać przekazane odszkodowanie.

Do zgłoszenia szkody mogą być wymagane ponadto wspólne oświadczenie o zdarzeniu drogowym lub notatka policyjna. Warto dołączyć także dokumentację fotograficzną z miejsca zdarzenia i uszkodzeń pojazdu oraz relacje świadków.

Czy kontakt z rzeczoznawcą jest konieczny?

Po zgłoszeniu szkody ubezpieczyciel sprawcy nada sprawie numer i podejmie kroki mające na celu likwidację szkody i wypłatę odszkodowania. Do poszkodowanego w ciągu kilku dni powinien zgłosić się rzeczoznawca wyznaczony przez firmę ubezpieczeniową, który ustali z nim termin wykonania oględzin samochodu, żeby oszacować wartość szkody. Na tej podstawie sporządzona zostanie wycena, o której zostaniesz poinformowany mailowo lub listownie.

Czy w takim razie wizyta rzeczoznawcy jest zawsze niezbędnym elementem procesu likwidacji szkody? Otóż nie. Wszystko za sprawą tzw. uproszczonej likwidacji szkody, w którym to procesie pomija się etap szacowania wartości uszkodzeń przez specjalistę. Wycena szkody jest wówczas sporządzana wyłącznie na podstawie zdjęć i dokumentów przesłanych przez poszkodowanego lub za pomocą specjalnych aplikacji udostępnianych przez firmy ubezpieczeniowe. Również kontakt między poszkodowanym a ubezpieczycielem jest szybszy, bo odbywa się tylko telefonicznie lub mailowa.

Czy uproszczona likwidacja szkody się opłaca?

Uproszczona likwidacja szkody ma oczywiste zalety, do których należą przede wszystkim czas – cały proces, wycena i wypłata odszkodowania odbywa się znacznie szybciej niż tradycyjnie – oraz oszczędności (m.in. na kosztach pracy rzeczoznawcy).

Trzeba jednak pamiętać, że w ten sposób mogą być likwidowane tylko drobne szkody (np. rysy czy wgniecenia), a ponadto w takim przypadku poszkodowany nie ma pewności, czy rozmiar szkód nie jest większy, niż widoczny tylko na zewnątrz. W razie wyższych kosztów naprawy lub gdy nie zgadza się z wyceną, może więc mieć problem z uzyskaniem satysfakcjonującej rekompensaty od ubezpieczyciela.

System BLS – co to jest i jak z niego skorzystać?

Uproszczona likwidacja szkody to tylko jeden ze sposobów na przyspieszenie procesu wyceny i wypłaty odszkodowania za kolizję. Innym jest skorzystanie z tzw. systemu BLS, czyli Bezpośredniej Likwidacji Szkody. Co to takiego?

Pod tą nazwą kryje się program, do którego przystąpiło większość firm działających na polskim rynku ubezpieczeniowym. Polega on na tym, że poszkodowany w zdarzeniu drogowym otrzymuje odszkodowanie nie od ubezpieczyciela sprawcy, lecz od towarzystwa, w którym sam ma wykupione OC. To do niego zgłasza szkodę i od niego otrzymuje rekompensatę, nie przejmując się formalnościami związanymi z procesem likwidacji szkody. Na koniec to wreszcie sam ubezpieczyciel poszkodowanego rozlicza się z firmą ubezpieczeniową sprawcy, otrzymując od niej zwrot poniesionych kosztów.

Kiedy skorzystasz z BLS?

Minimum formalności i szybkość wypłaty odszkodowania – to największe zalety systemu BLS. Niestety, nie zawsze można z niego skorzystać. Bezpośrednia Likwidacja Szkody działa tylko:

• w przypadku szkód rzeczowych (więc nie skorzystasz z niej w razie wypadku),
• w przypadku szkód, których wartość nie przekracza 30 000 zł,
• w przypadku kolizji, w których uczestniczyły dwa pojazdy,
• w przypadku kolizji, do których doszło na terenie Polski,
• w przypadku, gdy zarówno ubezpieczyciel sprawcy, jak i ubezpieczyciel poszkodowanego należą do programu BLS.

Jak jest ustalany rozmiar szkody majątkowej?

Po części na to pytanie odpowiedzieliśmy już powyżej. Po zgłoszeniu szkody rzeczowej (majątkowej), czyli np. uszkodzenia samochodu w kolizji, ubezpieczyciel sprawcy przeprowadza likwidację szkody, tj. oszacowuje jej wartość i wypłaca należne odszkodowanie. W zależności od rodzaju i rozmiaru szkód, odbywa się to w standardowy lub uproszczony sposób. W pierwszym przypadku zleca się oględziny rzeczoznawcy samochodowego, w drugim cały proces przeprowadza się zdalnie.

Następnym krokiem jest ustalenie wysokości odszkodowania, które odbywa się najczęściej w oparciu o katalogi Audatex lub Eurotax. Po otrzymaniu decyzji ubezpieczyciela, poszkodowany może wskazaną kwotę zaakceptować i otrzymać gotówkę “do ręki” (tzw. wariant kosztorysowy) lub zakwestionować, przedstawiając jednocześnie własną wycenę.

Alternatywnym rozwiązaniem jest tzw. bezgotówkowy lub warsztatowy sposób likwidacji szkody, który polega na tym, że to wybrany przez poszkodowanego warsztat rozlicza się z ubezpieczycielem, a sam kierowca nie przejmuje się naprawą i jej kosztami.

Co z odszkodowaniem za uszczerbek na zdrowiu?

W przypadku szkód osobowych ustalenie wysokości odszkodowania z OC sprawcy nastręcza nieco więcej trudności. Poszkodowanemu należą się nie tylko zwroty kosztów leczenia, opieki czy rehabilitacji, ale również zadośćuczynienie za ból i cierpienie, których doznał w wyniku wypadku. Jak oszacować te koszty?

W przypadku zwrotu kosztów leczenia sprawa jest dość prosta – wystarczy przedstawić towarzystwu ubezpieczeniowemu dokumentację medyczną, rachunki, paragony, faktury i wszelkie inne dowody poniesionych kosztów. W przypadku wyceny strat niematerialnych sprawy się komplikują, ponieważ należy oszacować kwotę, która będzie nie tylko finansową rekompensatą za doznane krzywdy, ale też np. zadośćuczynieniem za utracone zarobki, których poszkodowany nie zyskał, ponieważ po wypadku nie mógł wrócić do pracy.

Odszkodowanie jest w takim wypadku obliczane na podstawie specjalnych tabel, w których ubezpieczyciel określa, jaki procent uszczerbku na zdrowiu wiąże się z danym schorzeniem. W ten sposób szacowana jest kwota zadośćuczynienia wypłacanego ubezpieczonemu. Pamiętaj jednak, że kwoty odszkodowań za uszczerbek na zdrowiu są niestety często zaniżane – aby uzyskać satysfakcjonującą kwotę, warto skorzystać z pomocy specjalizujacych się w takich sprawach kancelarii prawnych.

W jakim terminie ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie?

Ubezpieczyciel jest związany terminami ustawowymi w zakresie wypłaty odszkodowania. W związku z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych – ubezpieczyciel powinien wypłacić odszkodowanie w ciągu 30 dni od momentu zgłoszenia szkody.

Czy zawsze należy się odszkodowanie po miesiącu?

Wspomniany termin 30 dni na wypłatę odszkodowania może jednak ulec wydłużeniu, jeśli nie udało się wyjaśnić okoliczności istotnych dla ustalenia wysokości odszkodowania lub odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

W takim wypadku ubezpieczyciel powinien wypłacić odszkodowanie w ciągu 14 dni od momentu wyjaśnienia spornych okoliczności. Okres ten nie powinien przekraczać jednak 90 dni od momentu zgłoszenia, chyba że wypłata odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.

Jak uzyskać większe odszkodowanie z OC sprawcy wypadku?

Otrzymałeś wycenę szkody od ubezpieczyciela sprawcy kolizji lub wypadku i nie jesteś zadowolony z zaoferowanej kwoty? Pamiętaj, że nie musisz zgadzać się z decyzją towarzystwa ubezpieczeniowego! Możesz też zwrócić się do ubezpieczyciela z prośbą o wyjaśnienia, a ten ma obowiązek przedstawić Ci swoje stanowisko w taki sposób, aby proces likwidacji szkody był dla Ciebie jasny.

Nadal nie jesteś przekonany, co do wysokości rekompensaty? Ubezpieczyciel wypłaci Ci bezsporną część odszkodowania w ciągu 30 dni, ale co będzie dalej, zależy od podjętych przez Ciebie kroków. Składając odwołanie od decyzji ubezpieczyciela, możesz walczyć o kwotę, która będzie w znacznie lepszym stopniu odzwierciedlać wysokość poniesionych przez Ciebie strat. Niestety, ale proceder zaniżania kwot odszkodowań jest powszechny i często to od samego poszkodowanego oraz jego determinacji zależy, czy otrzyma sprawiedliwą rekompensatę.

Nie zgadzam się z decyzją ubezpieczyciela. Co dalej?

Jakie są poszczególne kroki w razie otrzymania niesatysfakcjonującej kwoty odszkodowania? Jeśli nie zgadzasz się z decyzją ubezpieczyciela, możesz:

• odwołać się od decyzji,
• złożyć do Rzecznika Finansowego prośbę o interwencję,
• wnioskować do Rzecznika Finansowego o pomoc w polubownym rozwiązaniu sporu z ubezpieczycielem,
• dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej.

Zanim zdecydujesz się na dochodzenie swoich praw przed sądem, skorzystaj z odwołania oraz próby polubownego rozwiązania sporu. Jeśli te działania nie przyniosą efektu, warto rozważyć skierowanie roszczeń do sądu. Jeśli procedury i kwestie związane z odwołaniem wydają Ci się skomplikowane, nie masz doświadczenia i wiedzy prawniczej, warto skierować się z prośbą o pomoc w dochodzeniu roszczeń do kancelarii prawnej.

Dowiedz się, jak wygląda dochodzenie odszkodowań w sprawach karnych dotyczących wypadków drogowych: https://auxilia.pl/dochodzenie-odszkodowan-w-procesach-karnych/

FAQ – najczęściej zadawane pytania o dochodzenie odszkodowania z OC