Przyczyny i sprawcy wypadków w Polsce w 2023 roku
Od czego zależy bezpieczeństwo na drodze? Które czynniki wpływają w największym stopniu na statystyki wypadków i kolizji? Bazując na oficjalnych danych Policji, staramy się odpowiedzieć na tak postawione pytania. W końcu jest to sprawa życia i śmierci. Dosłownie.
W tym artykule przeczytasz:
Zanim jednak zabierzemy się za formułowanie odpowiedzi, należy zidentyfikować i nazwać wszystkie główne czynniki sprawcze wypadków. W raporcie “Wypadki drogowe w Polsce w 2023 roku” opracowanym przez Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji wymienia się trzy główne przyczyny wypadków. Są to: czynnik ludzki, droga i pojazd – w rozumieniu jego sprawności technicznej.
Jak łatwo się domyślić, najbardziej zawodnym elementem w tym zestawieniu jest człowiek. To ludzka brawura, nieodpowiedzialność, złe decyzje i, w co trudno uwierzyć, uczestnictwo w ruchu drogowym pod wpływem alkoholu, powodują najwięcej nieszczęść na drodze. Warto choćby wspomnieć o 2074 wypadkach w 2023 roku z udziałem pijanych użytkowników dróg. Liczby potwierdzają powyższą tezę – czynnik ludzki odgrywał kluczową rolę przy 91% wypadków komunikacyjnych.
Wypadki z winy kierujących
W całym ubiegłym roku w Polsce z winy kierujących pojazdami doszło do 19 058 wypadków, co daje aż 91% z łącznej liczby 20 936 wypadków. Wspominając o tych statystykach, warto nadmienić, że w porównaniu z rokiem 2022 mamy do czynienia z niewielkim spadkiem – o 1,8% – liczby wypadków. Spadek odnotowano również wśród rannych i ofiar śmiertelnych. W 2023 zginęło o 3 osoby mniej niż przed rokiem. Było też o 618 mniej rannych.
Jakie zachowania kierujących pojazdami przełożyły się na tak wysoki odsetek spowodowanych przez nich wypadków? Głównie były to:
- nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu (24%),
- niedostosowanie prędkości do warunków ruchu drogowego (22,1%),
- nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych (12,8%),
- niezachowanie bezpiecznej odległości pomiędzy pojazdami (8,1%),
- nieprawidłowe wyprzedzanie (4,8%),
- nieprawidłowe przejeżdżanie przez przejazd dla rowerzystów (3,8%),
- nieprawidłowe skręcanie (3,5%).
Nie bez znaczenia jest także statystyka dotycząca płci kierujących. Sprawcami aż 71,9% wszystkich wypadków z winy kierujących byli mężczyźni. Kobiety odpowiadały jedynie za 23,7% wypadków. Wniosek nasuwa się sam – kto jeszcze tego nie zrobił, niech odstawi krzywdzący stereotyp o wątpliwych umiejętnościach kierowczyń.
Prym wśród kierowców powodujących wypadki wiodą z kolei tzw. ”młodzi kierowcy”, czyli kierujący pojazdami w przedziale wiekowym 18-24 lata. W 2023 roku ich zachowanie na drodze było przyczyną aż 2898 wypadków, co stanowi 15,2% wszystkich wypadków powstałych z winy kierujących. Zginęły w nich 275 osoby, a 3664 zostało rannych.
Głównym grzechem kierujących z małym stażem jest wspomniane wcześniej niedostosowanie prędkości do panujących na drodze warunków atmosferycznych – w ten sposób doszło do 35,8% wypadków spowodowanych przez użytkowników pojazdów w wieku 18-24 lata.
Według Policji ta grupa charakteryzuje się bardzo brawurowym stylem jazdy, co w połączeniu z niewielkim doświadczeniem i podejmowaniem złych decyzji daje tragiczne skutki. Świadczyć o tym może chociażby fakt, że w wypadkach spowodowanych przez kierowców w wieku 18-24 lata z powodu niedostosowania prędkości do panujących na drodze warunków atmosferycznych zabici stanowią ponad połowę (61,1%).
Wiele ukazuje również statystyka przedstawiająca rodzaj pojazdu, którym poruszali się kierowcy-sprawcy. Stawka została zdecydowanie zdominowana przez kierujących samochodami osobowymi, którzy odpowiadają za 73,5% wszystkich wypadków, co w liczbach bezwzględnych oznacza 14 013 wypadków (o 68 więcej niż przed rokiem), w których życie straciło 1152 osoby, a poszkodowanych zostało aż 16 981 osób. Na drugim miejscu w tym niechlubnym zestawieniu uplasowali się kierowcy samochodów ciężarowych z wynikiem 7,8% oraz rowerzyści (6,9%).
Najmniejszą grupą wśród sprawców wypadków w 2023 roku byli pasażerowie (128 zdarzeń) i użytkownicy UWR (urządzeń wspomagających ruch), którzy spowodowali jedynie 23 zdarzenia.
Kiedy najczęściej dochodzi do wypadków z winy kierowców? Najwięcej nieszczęść na drodze kierujący spowodowali we wrześniu 2023 roku – 2047 wypadków. Czyżby sprzyjająca aura były zaproszeniem do szybszej i brawurowej jazdy?
Wypadki z winy pieszych
Wymieniając winnych powypadkowych statystyk, nie można pominąć kolejnej grupy uczestników ruchu drogowego – pieszych. W 2023 ich zachowanie doprowadziło do 1007 wypadków, co w porównaniu z liczbą wypadków dokonanych przez kierowców różnych pojazdów – 14 013 – wydaje się mało znaczącym wynikiem, ale należy go wziąć pod uwagę. W świetle tych danych widać bowiem wyraźnie, że piesi są nie tylko ofiarami wypadków, ale również ich sprawcami.
Najczęstszą przyczyną wypadków wynikłych z winy pieszych były:
- wejście na jezdnię bezpośrednio przed jadącym pojazdem (51,2% wszystkich wypadków spowodowanych przez pieszych),
- przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym (10,8%),
- wkroczenie na jezdnię zza przeszkody lub pojazdu (10,5%),
- wejście na jezdnię na czerwonym świetle (9,7%).
Wśród pozostałych istotnych zachowań będących bezpośrednią przyczyną wypadków należy wymienić: leżenie, siedzenie, klęczenie, stanie na jezdni, chodzenie nieprawidłową stroną drogi, zatrzymanie się lub cofnięcie podczas przechodzenia przez jezdnię. Tragiczne w skutkach są zwłaszcza zdarzenia, w których rozpędzony pojazd uderza w leżących, stojących lub siedzących na jezdni ludzi – niemal co drugi wypadek tego typu kończył się śmiercią.
Wśród pieszych powodujących wypadki płcią dominującą, analogicznie do sytuacji kierujących powodujących wypadki, byli mężczyźni, którzy odpowiadają za 65,7% wypadków. Piesze zainicjowały 32% sytuacji wypadkowych. Co ciekawe najwięcej wypadków z winy pieszych spowodowali piesi mający 60 lat i więcej.
Nieco inaczej niż w przypadku kierowców-sprawców przedstawia się statystyka dotycząca miesięcy, w których piesi najczęściej powodują wypadki. W przypadku osób zmotoryzowanych szczyt spowodowanych przez nich wypadków notowany był na miesiące letnie, natomiast w statystyce ukazującej winę pieszych, najwięcej zdarzeń zarejestrowano w listopadzie i w październiku. Z całą pewnością wpływ na taki stan rzeczy mają złe warunki atmosferyczne w okresie jesienno-zimowym oraz szybko zapadający zmierzch, skutkujący słabą widocznością pieszych.
Wypadki z powodu niesprawności technicznej pojazdu
W całym 2023 roku Policja zarejestrowała jedynie 46 wypadków (o 10 więcej niż przed rokiem), w których za główną przyczynę uznano niesprawność techniczną pojazdu. W tych zdarzeniach śmierć poniosły 4 osoby, a 63 odniosły rany. Powyższe liczby nie uwzględniają sytuacji, w których oględziny na miejscu wypadku wykazały usterki techniczne pojazdu, które jednak nie były bezpośrednią przyczyną zdarzenia. Ogółem w pojazdach biorących udział w wypadkach odnotowano 283 usterki.
Wypadki z pozostałych przyczyn
Oprócz kierujących, pieszych, pasażerów i usterek technicznych powodami wypadków bywają także inne przyczyny, wśród których policyjne statystyki najczęściej wymieniają zwierzęta i obiekty na drodze. Ich odsetek wśród innego rodzaju zdarzeń powodujących niebezpieczne sytuacje na drodze jest bardzo wysoki i wynosi aż 54,3%.
Pozostałe przyczyny wypadków drogowych:
- obiekty i zwierzęta na drodze (54,3%),
- niewłaściwy stan jezdni (10,6%),
- utrata przytomności lub śmierć kierującego przed wypadkiem (9,6%),
- oślepienie przez inny pojazd lub słońce (1%),
- nieprawidłowo zabezpieczone roboty drogowe (0,8%),
- inne (5,2%),
- nieustalone (18,5%).
FAQ – najczęściej zadawane pytania o przyczyny wypadków drogowych
Jak wynika z raportu “Wypadki drogowe w Polsce w 2023 roku opracowanego przez Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, największa liczba wypadków miała miejsce w województwie wielkopolskim, gdzie służby odnotowały aż 2319 takich zdarzeń. Niewiele mniej w małopolskiem i łódzkiem – odpowiednio 2211 i 2127.
W raporcie z 2023 roku policja wskazała, że najwięcej wypadków miało miejsce w piątki, co stanowi aż 17% wszystkich zdarzeń. Ten wynik przełożył się również na największą liczbę rannych – 4091 (17%). Poniedziałki to dni, w których odnotowano najwyższą liczbę ofiar śmiertelnych – 299 osób, czyli 15,8%.
Co 10 z kierowców, którzy spowodowali wypadki w 2023 roku, był pod wpływem alkoholu – a mówimy tu tylko o wypadkach, pomijając mniej poważne stłuczki. Może dzięki trzeźwości udałoby się uniknąć choć części zgonów i uszczerbków na zdrowiu, których doświadczyli uczestnicy ruchu drogowego w tamtym roku.
Okresami, w których wydarza się najwięcej wypadków z winy kierujących, są wakacje, a dokładnie czas od czerwca do października. Natomiast najwięcej pieszych powoduje wypadki, do których dochodzi w zimowych miesiącach, gdy widoczność na drogach jest mniejsza.
- Do wypadków drogowych dochodzi najczęściej z winy człowieka, przez usterki techniczne pojazdów i obiekty czy zwierzęta znajdujące się na drodze.
- W 2023 roku doszło do 2074 wypadków z udziałem pijanych użytkowników dróg.
- W 2023 roku kierujący spowodowali 19 058 wypadków.
- Piesi w 2023 roku byli winni 1007 wypadkom.
- Niesprawne technicznie pojazdy przyczyniły się do 46 wypadków w 2023 roku.
- Wypadki zdarzały się też z innych przyczyn, np. z powodu pojawienia się na drodze zwierząt lub obiektów. Takich zdarzeń w 2023 roku było 481.
Dołącz do dyskusji