Pośrednik proponuje Ci umowę połówkową? Czy wiesz, czym to grozi?

Kupując samochód, należy zwrócić uwagę nie tylko na stan techniczny pojazdu, ale również na wszystkie prawne zobowiązania, które podpisujemy w umowie sprzedaży. Równie istotną rzeczą jest zwrócenie uwagi na to, z kim finalnie podpisujemy umowę, a zatem kto jest stroną umowy. Jeśli kupujemy samochód z tzw. drugiej ręki, dealer samochodowy może pełnić funkcję jedynie pośrednika pomiędzy nabywcą a sprzedającym pojazd. Takie rodzaje umów cywilnoprawnych wiążą się z kilkoma czynnikami, które warto wziąć pod uwagę przed złożeniem podpisu.

Czym jest umowa połówkowa?

W internecie możemy znaleźć dużo informacji na temat tzw. umów połówkowych. W tej sytuacji warto nadmienić, że w polskim prawie formalnie nie ma tego rodzaju umów. Oczywiście mamy cały szereg umów nienazwanych, gdzie w granicach obowiązujących przepisów możliwa jest dowolność nazewnictwa. Do nich właśnie należą umowy połówkowe.

Czym one tak naprawdę są? Umowa połówkowa jest to zwykła umowa sprzedaży, z tą różnicą, że dane zbywającego samochód są już wpisane, a osoba, która prowadzi proces zbycia pojazdu, nie jest jego właścicielem. Można więc stwierdzić, że mamy do czynienia ze zwykłym pośrednikiem.

W jakich sytuacjach najczęściej spotykamy się z propozycją podpisania takiej umowy?

Najczęściej pośrednik będzie sugerował potencjalnemu nabywcy auta, że przygotował wszystkie dokumenty zawczasu dla wygody obu stron. Dodatkowo będzie on próbował przyspieszyć samą transakcję, zaznaczając, że taki zakup to wyjątkowa okazja i szybko może zniknąć z rynku. Warto w takich sytuacjach zaufać intuicji oraz wykazać się daleko idącą ostrożnością, a już z całą pewnością nie podpisywać żadnego dokumentu na cito. 

Bardzo często okazuje się bowiem, że takie oferty proponują nieuczciwi “dealerzy”. Bardzo niska cena i sugestia ze strony pośrednika, że musimy się spieszyć, powinna stanowić dla nas jasne ostrzeżenie. Możliwe, że pojazd pochodzi z działalności przestępczej, a nieuczciwy sprzedawca lub reprezentant osoby sprzedającej chce jak najszybciej pozbyć się trefnego towaru.

Co z rękojmią po podpisaniu umowy połówkowej?

Nierzadko zdarza się, że dane osobowe, które pojawiają się w treści umowy sprzedaży, nie są prawdziwe. Może się wręcz okazać, że personalia zapisane w treści umowy są całkowicie zmyślone. Skoro jednak i tak nabyliśmy samochód, to właściwie dlaczego jest to tak istotne? Ponieważ nabywca pojazdu nie może w takiej sytuacji dochodzić swoich praw z tytułu rękojmi. Niby jak? Przecież nie ma z kim się skontaktować!

Tu należy nadmienić, że każdy konsument, który składa reklamację z tytułu rękojmi, powinien skierować do sprzedawcy auta pismo reklamacyjne. W takiej sytuacji zbywca samochodu nie może odmówić przyjęcia reklamacji. Sprzedawca odpowiada przed konsumentem za wady powstałe do lat dwóch, przy czym jeśli poprzedni właściciel pojazdu nie poinformował nabywcy o wadach samochodu, to nie ma znaczenia czas, który upłynął od momentu zauważenia wady.

Czym grozi podpisanie umowy połówkowej nowemu właścicielowi pojazdu?

Rękojmia to nie jedyny problem, jaki może napotkać osoba, która podpisała umowę połówkową. Część pojazdów sprzedawanych w ten sposób pochodzi z kradzieży, a niektóre z niezapłaconego leasingu. Oznacza to, że jeśli po pojazd zgłosi się jego prawowity właściciel, to stracimy nie tylko samochód, lecz również pieniądze. Jeżeli zaś dane przedstawione w umowie są nieprawdziwe, to nie mamy szans na dochodzenie swoich praw.

Sytuacje takie mogą być bardzo nieprzyjemne, ponieważ nabywca będzie musiał szczegółowo zdać relację ze sposobu, w jaki nabył auto, a także opowiedzieć, np. jak wyglądał pośrednik, kiedy doszło do podpisania umowy sprzedaży, itp. Samo przesłuchanie nie jest czynnością przyjemną. Zajmuje czas, a także bywa niezwykle stresujące. Często po latach trudno przypomnieć sobie szczegóły dotyczące dnia i miejsca, w którym podpisaliśmy umowę.

Jak wygląda sytuacja z OC w związku z umową połówkową?

Kolejnych trudności w przypadku umowy połówkowej może nastręczać obowiązkowe ubezpieczenie komunikacyjne. Jeżeli dojdzie do wypadku lub kolizji zanim auto zostanie przerejestrowane na nowego właściciela, może zdarzyć się tak, że nabywca będzie miał kłopot z uzyskaniem rekompensaty z tytułu OC. Po prostu okaże się, że samochód nie ma ciągłości z tytułu ubezpieczenia OC. Niesie to za sobą szereg konsekwencji.

Po pierwsze, zapłacimy karę za każdy dzień zwłoki w ubezpieczeniu obowiązkowym auta, a te mogą być bardzo dotkliwe. Po drugie, za wszystkie szkody powstałe na mieniu i osobach, będziemy zmuszeni zapłacić z własnej kieszeni. Jest to o tyle istotne, że nie mówimy wyłącznie o rekompensatach za zniszczone auto, lecz również o szkodach wyrządzonych ofiarom zdarzenia drogowego. Poszkodowani mogą uzyskać wypłaty z tytułu uszczerbku na zdrowiu, np. złamania ręki czy nogi, oraz urazów psychicznych, leczenia traum i korzystania przez wiele lat ze wsparcia terapeutów.

Jeżeli nie posiadamy ubezpieczenia OC, odpowiadamy za wszystkie wyrządzone szkody całym posiadanym majątkiem, a bardzo często i ten może nie pokryć całości zobowiązań finansowych sprawcy wypadku. Jak widać, jeden podpis na umowie może mieć daleko idące skutki, które mogą narazić nas na nieprzyjemności i pozbawić wszystkiego, co posiadamy.

Czy warto podpisać umowę połówkową?

Przepisy prawa określają sposób zawarcia umowy sprzedaży oraz wynikające z tego konsekwencje. Kodeks cywilny umożliwia swobodę w kształtowaniu takich umów, ale z pewnością nie warto decydować się na podpisanie dokumentu częściowo wypełnionego bez możliwości weryfikacji wszystkich danych zbywcy oraz stanu technicznego pojazdu.

Podejrzenia z pewnością powinna budzić również wyjątkowa niska cena i pośpiech pośrednika. Oczywiście samo pośredniczenie w umowie sprzedaży nie jest niczym złym, ale przy zawieraniu umów połówkowych należy zachować szczególną ostrożność.

Jak przygotować się do zawarcia umowy z pośrednikiem?

Wprawdzie Kodeks cywilny umożliwia zawarcie umowy sprzedaży ustnie, ale w przypadku kupna samochodu jest to bardzo zły pomysł. Należy stworzyć dokument zgodny z przyjętymi zasadami – wzór bez problemów można znaleźć w internecie. W przypadku umowy połówkowej należy zweryfikować wszystkie wpisane już dane. Jeśli pośrednik będzie utrudniał ich sprawdzenie, należy od razu zrezygnować z zawarcia tranzakcji.

Należy wymagać okazania wszystkich dokumentów dotyczących pojazdu – sprzedawca ma obowiązek je przekazać kupującemu. Warto także sprawdzić auto w bazach danych. Bezpłatnie można to zrobić w CEP (usługa Historia Pojazdu). Tam poznasz dane właściciela pojazdu, historię ich zmian czy wskazania o kradzieży danego auta. Dodatkowo, by poznać historię wad ukrytych, a więc uszkodzeń, warto wykupić płatny raport w komercyjnym serwisie.

Jak napisać umowę sprzedaży samochodu?

Każda umowa sprzedaży powinna zawierać:

• datę oraz miejsce podpisania;
• dane każdej ze stron zgodne z dokumentami tożsamości;
• opis przedmiotu, w tym wypadku samochodu (im bardziej szczegółowy, tym lepszy);
• cenę auta;
• określenie, kto zobowiązany jest do podniesienia opłat wynikających ze sprzedaży;
• datę fizycznego przekazania pojazdu nabywcy.

Pamiętajmy o przygotowaniu dwóch jednobrzmiących egzemplarzach dla zbywcy oraz kupującego samochód. Każdą z umów należy poświadczyć własnoręcznym podpisem obu stron. Polskie prawo w kodeksie cywilnym nie zmusza do pisemnej formy umowy, teoretycznie więc istnieje możliwość zawarcia umowy sprzedaży ustnie. Takie rozwiązanie niesie jednak za sobą ryzyko związane z trudnością dochodzenia ewentualnych roszczeń przez nowego właściciela pojazdu, dlatego lepiej skorzystać z formy pisemnej. Wzór umowy kupna-sprzedaży auta znajdziesz tutaj.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o umowę połówkową