Nadsterowność i podsterowność – różnice i sposoby na opanowanie pojazdu

Nadsterowność – gdy ucieka tył pojazdu

Samochody różnią się od siebie charakterystyką prowadzenia. Jednymi kieruje się łatwiej i są bardziej stabilne na zakrętach, a inne wymagają więcej uwagi ze względu na swoje właściwości jezdne. Nadsterowność i podsterowność to dwie główne właściwości pojazdów, które negatywnie wpływają na komfort jazdy po łukach. Przyjrzyjmy się im bliżej, zaczynając od tej pierwszej.

Nadsterowność – na czym polega?

Nadsterowność to właściwość pojazdu podczas poruszania się po łuku, która sprawia, że jego tył ma tendencje do “uciekania” na zewnątrz zakrętu, a przód do jego wnętrza. Dzieje się tak ze względu na różnice przyczepności między kołami na przedniej i tylnej osi. O co dokładnie chodzi?

Gdy samochód jest nadsterowny, to koła na tylnych osiach tracą przyczepność z podłożem podczas pokonywania zakrętu, a przednie mają częściową lub pełną przyczepność. W efekcie tylne koła wpadają w poślizg, więc tył próbuje wyprzedzić przód – przy całkowitej utracie kontroli nad pojazdem może dojść do obrócenia pojazdu wokół przedniej osi.

Nadsterowność to charakterystyczna cecha dla wielu pojazdów z napędem na tylne koła, w których silnik znajduje się właśnie na tyle pojazdu. Klasycznym przykładem takiego samochodu jest Porsche 911, które przy większej prędkości lubi uciekać tyłem podczas przejazdu po łukach dróg.

Podsterowność – gdy pojazd ma problem ze skrętem

Drugą właściwością jezdną, która utrudnia i zmniejsza komfort prowadzenia pojazdu, jest podsterowność. Na czym ona polega?

Podsterowność – na czym polega?

W samochodach podsterownych częściej dochodzi do poślizgu kół przedniej osi. W efekcie auto pokonuje zakręt po większym łuku, niż wskazuje na to skręt kierownicy lub całkowicie traci przyczepność i sunie do przodu zamiast wejść w zakręt.

Większość samochodów ma napęd na przednią oś oraz silnik zamontowany z przodu, więc częściej spotykamy się z podsterownością podczas codziennej jazdy. Większe prawdopodobieństwo wpadnięcia w poślizg podsterowny mamy podczas jazdy na śliskiej nawierzchni, próbie pokonania zakrętu z dużą prędkością czy ze wciśniętym pedałem gazu.

Nadsterowność a podsterowności – podstawowa różnica

Obie te właściwości pojazdów wpływają na bezpieczeństwo i komfort pokonywania zakrętów. Jednak różnią się one zachowaniem pojazdu podczas jazdy po łuku:

• nadsterowność – przyczepność tracą koła na tylne osi,
• podsterowność – utrata przyczepności dotyczy kół na przedniej osi.

Oznaką, że może dojść do poślizgu nadsterownego, jest piszczenie opon i uślizg tyłu auta. Natomiast wystąpienie poślizgu podsterownego może zwiastować choćby niespodziewanie lekka praca kierownicy.

Poślizg nadsterowny – jak zapanować nad pojazdem?

Gdy podczas pokonywania zakrętu zacznie uciekać tył samochodu, to przede wszystkim należy uniknąć gwałtownego wciśnięcia hamulca, ponieważ zdecydowanie pogorszy to sytuację. Jak więc możemy poradzić sobie z poślizgiem nadsterownym?

Dokładnie tak samo powinien zachować się kierowca samochodu, gdy podczas jazdy po łuku przydarzy mu się poślizg nadsterowny. Tak więc podstawową techniką wyjścia z opresji w takiej sytuacji jest skierowanie kół osi przedniej w stronę, w którą ucieka tył pojazdu. Dzięki tej zasadzie, nad poślizgiem nadsterownym jest łatwiej zapanować niż nad podsterownym.

Poślizg podsterowny – jak opanować auto?

Natomiast gdy przednie koła wpadną w poślizg, a przód pojazdu przestanie poruszać się optymalnym torem po zakręcie, to zachowanie kierowcy powinno zależeć od okoliczności zdarzenia.

Poślizg podsterowny – sposób nr 1

Gdy mamy sporo miejsca i czasu, to powinniśmy nie robić gwałtownych ruchów, ale pozwolić pojazdowi zwolnić na tyle, by przednie koła złapały przyczepność. Bardzo złym pomysłem będzie jednak gwałtowne wciśnięcie hamulca.

To jednak jeszcze nie koniec! Gdy przednie koła złapią przyczepność, to pojazd zacznie nagle skręcać – gwałtowność tego będzie zależeć od prędkości i kąta położenia przedniej osi. Co się może wtedy stać? Podsterowność może zmienić się w nadsterowność, ponieważ tylne koła stracą przyczepność. Dlatego nie wolno w takiej sytuacji jeszcze bardziej skręcać kierownicy.

Poślizg podsterowny – sposób nr 2

Drugim sposobem na wyjście z poślizgu podsterownego wymaga większych umiejętności, zimnej krwi i czujności. Gdy przednie koła są skręcone, a pojazd i tak sunie na wprost na przykład na drzewo, to musimy jak najszybciej odzyskać sterowność. Jak to zrobić?

Wbrew instynktowi, powinniśmy wyprostować przednie koła, a dopiero potem lekko skręcić w kierunku, w którym planowaliśmy się poruszać. Dlaczego? Jak już wcześniej wspominaliśmy, im koła są mniej skręcone, tym szybciej łapią przyczepność.

Ryzyko nadsterowności i podsterowności – które elementy w pojeździe na nie wpływają?

Wiemy już, że tendencje do nadsterowności mają pojazdy z silnikami z tyłu i napędem na tylną oś. Natomiast podsterowność może przydarzyć się przy gwałtownym wejściu w zakręt przy dużej prędkości, a szansa na taki poślizg jest większa u aut z napędem na przednie koła. Wpływ na obie właściwości mają także inne elementy pojazdu, wśród których są:

• ciśnienie w oponach,
• stan ogumienia,
• konfiguracja stabilizatorów na osiach,
• konfiguracja amortyzatorów na osiach,
• nachylenie kół względem podłoża.

Na przykład zmiana miękkości amortyzatorów przedniej osi, a także zwiększenie jej pochylenia może zmniejszyć podsterowność. Z kolei na spadek nadsterowności pojazdu wpłynie odwrotne działanie.

System ESP a nadsterowność i podsterowność – wsparcie nowoczesnych samochodów

Wpływ na bezpieczeństwo podczas jazdy ma stan pojazdu, umiejętności kierowcy oraz systemy bezpieczeństwa, które instalowane są we współczesnych samochodach. Jednym z podstawowych rozwiązań jest ESP, czyli Electronic Stability Program. Jego zadaniem jest korygowanie toru jazdy i zapobieganiu poślizgom podczas gwałtownych zmian kierunku jazdy – więcej na ten temat przeczytasz w naszym poradniku: Jak działa układ ESP w samochodzie?

System ESP sprawdzi się zarówno podczas poślizgu nadsterownego i podsterownego. Jak to działa w praktyce? Gdy auto wpadnie w poślizg nadsterowny, to w kontrolowany sposób poprzez przyhamowanie zewnętrznego koła na przedniej osi doprowadzi do powstania podsterowności, co spowoduje ustabilizowanie samochodu. Analogicznie dzieje się w przypadku podsterowności, tylko przyhamowane zostaje tylne koło.

Ubezpieczenia samochodu a szkoda po poślizgu – które ochrony będą przydatne?

Zarówno poślizg nadsterowny, jak i podsterowny, może być przyczyną poważnego wypadku. W internecie bez problemu znajdziemy filmiki z kamerek samochodowych, jak kierowca samochodu traci panowanie nad samochodem z powodu podsterowności i na przykład uderza w bariery ochronne lub wpada do rowu. Które odszkodowania będą przydatne w takiej sytuacji?

• Jeśli w pojeździe podczas wypadku znajdował się wyłącznie kierowca, to jedyną szansą na otrzymanie odszkodowania na naprawę będzie autocasco. Ważne by było to AC pełne, ponieważ AC Mini obejmuje zazwyczaj ochroną szkody całkowite, kradzież lub szkody spowodowane przez żywioły, a nie szkody częściowe!
• Na pewno wsparciem dla kierowcy, który w wyniku nadsterowności lub podsterowności wpadł w bariery i uszkodził auto, będzie assistance. Dzięki niemu będzie mógł on liczyć np. na odholowanie pojazdu do warsztatu lub we wskazane miejsce – zakres wsparcia będzie zależeć od wybranego wariantu assistance.
• Jeśli kierowca w wyniku takiego wypadku zostanie poszkodowany, to dzięki ubezpieczeniu NNW będzie mógł otrzymać odszkodowanie w kwocie, która będzie zależeć od rodzaju uszczerbku na zdrowiu – NNW może chronić także pasażerów.

Oczywiście w przypadku gdy, auto wpadnie w poślizg i uderzy w innego uczestnika ruchu drogowego, to poszkodowany otrzyma odszkodowanie z ubezpieczenia OC sprawcy zdarzenia. W takiej sytuacji nie ma znaczenie, że poślig był niezawiniony i wynikał z czystego przypadku – pamiętajmy, że przyczyną poślizgu nadsterownego lub podsterownego nie jest tylko nadmierna prędkość.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o nadsterowność i podsterowność