Palenie w aucie a odpowiedzialność ubezpieczyciela

Czy polskie prawo zabrania palenia podczas prowadzenia pojazdu?

W polskim prawie nie istnieje ogólny zakaz palenia papierosów podczas prowadzenia pojazdu mechanicznego. O ile kierowca nie przewozi pasażerów objętych szczególną ochroną i nie wykonuje działalności przewozowej. Jednak są istotne wyjątki, o których warto wiedzieć.

Zgodnie z art. 5. ust. 1. Ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych zabronione jest palenie wyrobów tytoniowych, w tym palenie nowatorskich wyrobów tytoniowych i papierosów elektronicznych, w środkach pasażerskiego transportu publicznego. Oznacza to, że palenie w prywatnym aucie nie jest prawnie zabronione.

Z kolei Prawo o ruchu drogowym mówi co innego. W art. 63 ust. 5 znajdziemy informację o tym, że kierujący pojazdem silnikowym, który przewozi pasażera, nie może palić ani jeść w czasie jazdy. Chyba że kierowca porusza się samochodem ciężarowym i przewozi pasażera w kabinie kierowcy lub samochodem osobowym, który nie jest taksówką lub autem służbowym.

Czy policja może ukarać Cię mandatem za palenie w czasie jazdy?

W określonych okolicznościach palenie papierosa podczas prowadzenia pojazdu może skutkować mandatem. Za złamanie zakazu dotyczącego palenia, o którym mowa w Prawie o ruchu drogowym, grozi mandat w kwocie 50 zł (bez punktów karnych). Kara będzie wyższa, jeśli kierowca nie dostosuje się do przepisów i dopuści się palenia w pojeździe służbowym. Wówczas mandat może wynieść 500 zł.

Istotnie jest również to, że zgodnie z prawem kierowca jest odpowiedzialny za pasażerów i musi dbać o bezpieczeństwo osób znajdujących się zarówno w pojeździe, jak i poza nim. Jeśli zatem nie dostosuje się do tego wymogu, paląc podczas prowadzenia auta, może otrzymać mandat w kwocie 200 zł. Jeżeli spowoduje kolizję lub wypadek, konsekwencje mogą być poważniejsze.

Dlaczego palenie podczas jazdy jest niebezpieczne?

Choć wielu kierowców uważa, że palenie podczas prowadzenia pojazdu nie jest szkodliwe, w rzeczywistości takie działanie znacząco zwiększa ryzyko wypadku drogowego. Zagrożenie to wynika zarówno z aspektów fizycznych, jak i psychologicznych. Palenie w czasie jazdy rozprasza kierowcę i ogranicza sprawność jego reakcji, co może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji. Znacząco wydłuża to czas reakcji, który w ruchu drogowym liczony jest w ułamkach sekund.

Palenie angażuje co najmniej jedną rękę i część uwagi wzrokowej oraz poznawczej, przez co:

• kierowca nie trzyma prawidłowo kierownicy,
• spogląda na papierosa, zapalniczkę, popielniczkę zamiast na drogę,
• wykonuje dodatkowe ruchy, które zmniejszają gotowość do nagłej reakcji.

Badania wykazały, że rozproszenie uwagi kierowcy zwiększa ryzyko kolizji nawet czterokrotnie. Zastanów się zatem, czy nie warto poczekać z zapaleniem papierosa np. do postoju.

Oprócz aspektów dotyczących bezpieczeństwa palenie w aucie:

• zanieczyszcza powietrze wewnątrz pojazdu, nawet przy otwartych oknach,
• tworzy trwały zapach i osady nikotynowe na elementach kokpitu i tapicerce,
• szkodzi pasażerom – szczególnie dzieciom i osobom z chorobami układu oddechowego.

Czy palenie w aucie może zostać uznane za naruszenie warunków polisy OC lub AC?

Samo palenie papierosa w samochodzie nie jest wprost zakazane i ujęte w ogólnych warunkach ubezpieczenia dla polis OC oraz AC. Jednak w określonych sytuacjach czynność ta może zostać uznana nawet za rażące niedbalstwo. W praktyce palenie papierosów podczas jazdy może prowadzić do ograniczenia lub odmowy wypłaty odszkodowania. Wszystko zależy od okoliczności zdarzenia i postanowień zawartych w polisie.

Odszkodowanie z OC a palenie papierosa podczas jazdy

Ubezpieczenie OC jest obowiązkowe i działa niezależnie od winy ubezpieczonego – chroni przede wszystkim poszkodowanego. Towarzystwo nie może zatem odmówić wypłaty świadczenia osobie poszkodowanej, nawet jeśli sprawca palił podczas jazdy i przez to spowodował wypadek. W niektórych sytuacjach ubezpieczyciel może wystąpić z regresem wobec sprawcy, czyli zażądać zwrotu wypłaconego odszkodowania. Te przypadki są jednak ściśle określone (np. brak prawa jazdy, prowadzenie pod wpływem alkoholu, ucieczka z miejsca zdarzenia) i nie obejmują palenia papierosów.

Wniosek: w OC palenie nie wpływa na odpowiedzialność wobec osób trzecich, ale może zostać uwzględnione przy ocenie winy lub okoliczności szkody.

Odszkodowanie z AC i innych dobrowolnych ubezpieczeń a palenie papierosa podczas jazdy

W przypadku ochrony dobrowolnej sytuacja wygląda zupełnie inaczej niż w przypadku OC. Jeśli dojdzie do szkody, np. pożaru wnętrza auta czy kolizji, w której sprawca zjedzie z drogi, czego przyczyną było palenie papierosa w aucie, towarzystwo może wykazać:

• niedbalstwo (np. upuszczenie żaru),

• umyślne działanie (np. celowe podpalenie),

• niewłaściwe zabezpieczenie pojazdu.

Wniosek: jeśli ubezpieczyciel uzna, że szkoda powstała wskutek rażącego niedbalstwa ubezpieczonego, może:

• odmówić wypłaty świadczenia,
• zmniejszyć wysokość odszkodowania.

Jak towarzystwa ubezpieczeniowe definiują rażące niedbalstwo?

Rażące niedbalstwo to jeden z kluczowych terminów w ubezpieczeniach dobrowolnych, takich jak autocasco, ubezpieczenia majątkowe czy osobowe. Nie jest on jednak ściśle zdefiniowany w przepisach prawa. Oznacza to, że jego interpretacja zależy od orzecznictwa sądowego, praktyki rynkowej i zapisów w OWU.

Jeśli ubezpieczony działał w sposób oczywisty, lekkomyślny, przewidywalny w skutkach i mimo to nie podjął żadnych działań zapobiegawczych, jego zachowanie uznaje się za rażące niedbalstwo.

Większość firm nie podaje jednak sztywnej definicji dotyczącej rażącego niedbalstwa. Ubezpieczyciel zastrzega sobie prawo do indywidualnej oceny poprzez analizę dokumentacji, relacji świadków czy danych z policyjnego protokołu.

Jakie okoliczności zdarzenia mogą prowadzić do odmowy wypłaty lub obniżenia wysokości odszkodowania?

Towarzystwa mają prawo odmówić wypłaty odszkodowania lub zmniejszyć jego wysokość, jeżeli wystąpią określone okoliczności wskazane w OWU lub wynikające z przepisów prawa. Dotyczy to zwłaszcza ubezpieczeń dobrowolnych (AC, NNW, assistance), ale również w ograniczonym zakresie – OC komunikacyjnego. Zatem konsekwencje mogą grozić Ci zarówno za samo palenie papierosa podczas prowadzenia pojazdu (jeśli przewozisz pasażerów), jak i za okoliczności towarzyszące temu działaniu. Zwłaszcza jeśli doprowadzisz do wypadku.

1. Rażące niedbalstwo lub umyślne działanie ubezpieczonego
   Skutek: obniżenie wysokości odszkodowania lub odmowa wypłaty świadczenia z ubezpieczeń dobrowolnych.
2. Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu, narkotyków lub środków odurzających
   Skutek: odmowa wypłaty odszkodowania z ubezpieczeń dobrowolnych i regres (dochodzenie zwrotu wypłaconego świadczenia) w ramach OC.
3. Brak uprawnień do kierowania
   Skutek: odmowa wypłaty odszkodowania z ubezpieczeń dobrowolnych i regres (dochodzenie zwrotu wypłaconego świadczenia) w ramach OC.
4. Brak ubezpieczenia OC
   Skutek: regres ubezpieczeniowy (dochodzenie zwrotu wypłaconego świadczenia) w ramach OC.
5. Ucieczka z miejsca zdarzenia
   Skutek: odmowa wypłaty odszkodowania z ubezpieczeń dobrowolnych i regres (dochodzenie zwrotu wypłaconego świadczenia) w ramach OC.

Co na temat palenia papierosów podczas jazdy mówi OWU?

OWU zarówno w zakresie OC, AC, jak i pozostałych ubezpieczeń dobrowolnych zwykle nie zawierają dosłownego zakazu palenia papierosów w pojeździe. Palenie nie pojawia się jako samodzielna przesłanka w kwestii wyłączenia odpowiedzialności.

Choć w OWU zwykle nie ma zapisów mówiących wprost o paleniu, towarzystwa ubezpieczeniowe często posługują się klauzulami, mówiącymi o:

• rażącym niedbalstwie,
• użyciu ognia i substancji łatwopalnych,
• zabezpieczeniu mienia przed szkodą.

Jak już wcześniej wspomnieliśmy powyższe kwestie mają znaczenie przede wszystkim w kontekście ubezpieczeń dobrowolnych. Jeśli będziesz palił podczas jazdy i doprowadzisz do wypadku, ubezpieczyciel i tak wypłaci pokrzywdzonemu odszkodowanie z Twojego OC. Inaczej to może wyglądać w ramach AC czy NNW.

Czego unikać podczas prowadzenia pojazdu?

Bezpieczeństwo na drodze zależy w ogromnej mierze od koncentracji, przewidywania sytuacji i odpowiedzialnego zachowania kierowcy. Nawet pozornie błahe czynności wykonywane za kierownicą mogą znacząco zwiększyć ryzyko wypadku lub kolizji.

Podczas prowadzenia auta:

1. nie korzystaj z telefonu komórkowego (chyba że masz zestaw głośnomówiący),
2. nie jedz i nie pij,
3. nie baw się radiem i nie obsługuj nawigacji,
4. nie słuchaj głośno muzyki,
5. nie sięgaj po oddalone przedmioty,
6. nie przewoź zwierząt i bagażu luzem, bez zabezpieczenia.

5 kluczowych zasad dla kierowcy:

1. zawsze trzymaj obie ręce na kierownicy,
2. nie wykonuj żadnych innych czynności podczas jazdy,
3. zadbaj o koncentrację,
4. nie lekceważ zmęczenia – zatrzymaj się, odpocznij,
5. myśl jak ubezpieczyciel – przewiduj konsekwencje swoich działań.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o to, czy palenie papierosów podczas jazdy autem wpływa na działanie ubezpieczenia