Sprzedaż samochodu przez współwłaścicieli – jak powinna wyglądać umowa?
Planując zakup używanego samochodu, należy skupić się nie tylko na weryfikacji stanu technicznego pojazdu, ale również na zachowaniu wszelkich formalności. Zanim podpiszesz umowę sprzedaży, sprawdź, czy została skonstruowana w należyty sposób. W poniższym artykule wskazujemy, jak powinna wyglądać umowa sprzedaży samochodu oraz wyjaśniamy, na jakie elementy należy zwrócić uwagę, kupując auto od współwłaścicieli. Poniższy poradnik kierowany jest również do osób, które planują sprzedać samochód stanowiący ich współwłasność.
W poniższym artykule wyjaśniamy następujące kwestie:
Czy współwłaściciel może sprzedać samochód bez zgody drugiego?
Współwłasność w przypadku samochodów jest dosyć powszechnym zjawiskiem. Z instytucji współwłasności korzystają w szczególności młodzi kierowcy, którzy dzięki posiadaniu samochodu we współwłasności z bardziej doświadczonym kierowcą, mogą liczyć na obniżenie składki ubezpieczeniowej. Do powstania współwłasności niezbędna jest sprzedaż udziałów lub przekazanie ich w formie darowizny. Więcej na temat ustanowienia współwłasności przeczytasz w artykule “Współwłasność pojazdu od strony formalnej – co trzeba wiedzieć?”.
Ekspert Mubi radzi:
Opisana wyżej współwłasność jest współwłasnością w częściach ułamkowych. Przy tego rodzaju współwłasności, każdy ze współwłaścicieli może bez zgody pozostałych rozporządzać swoim udziałem, o czym mówi art. 198 Kodeksu cywilnego. Z kolejnego artykułu wynika jednak, że współwłaściciel nie może bez zgody pozostałych współwłaścicieli podejmować czynności przekraczających czynności zwykłego zarządu.
Do rozporządzania rzeczą wspólną oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu, potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli.
art. 199 Kodeksu cywilnego
Sprzedaż samochodu jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu, zatem jeden współwłaściciel nie może sprzedać wspólnego pojazdu bez wiedzy i zgody drugiej osoby, której przypadają udziały. Teoretycznie możliwa jest natomiast sprzedaż swoich udziałów, bowiem każdy ze współwłaścicieli może samodzielnie rozporządzać swoją częścią. Trzeba jednak zastanowić się, czemu miałoby służyć takie rozwiązanie – potencjalny klient będzie chciał nabyć cały samochód na własność, a nie jedynie udział w nim. Z powyższych względów, takie rozwiązanie jest raczej rzadko spotykane w praktyce.
Michał znalazł interesującą ofertę sprzedaży auta w internecie. Umówił się ze zbywcą na oględziny pojazdu, a gdy te wypadły pomyślnie, strony od razu przystąpiły do sporządzenia umowy kupna-sprzedaży. Wówczas Michał zauważył, że na umowie widnieje też współwłaściciela auta, o którym nic nie wiedział. Sprzedawca stwierdził, że nie ma problemu, bo ten upoważnił go do działania w swoim imieniu, jednak nie dał mu pisemnego pełnomocnictwa. Nabierający podejrzeń Michał wycofał się z transakcji, informując sprzedawcę, że nie może zawrzeć umowy, nie mając pewności, że wszyscy współwłaściciele samochodu zgadzają się na sprzedaż.
Czy małżonek może sprzedać samochód bez wiedzy drugiego?
Tak, małżonek może sprzedać auto bez wiedzy drugiego. Jak to możliwe, skoro wspomniane wyżej przepisy mówią co innego, zakazują sprzedaży samochodu przez współwłaściciela bez zgody drugiego?
Różnica wynika ze źródła regulacji prawnych, które dotyczą małżonków. Wcześniej powoływaliśmy się na przepisy Kodeksu cywilnego. W przypadku małżonków natomiast trzeba zwrócić uwagę na przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, które mówią, że w momencie zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność majątkowa. Oczywiście małżonkowie mogą w sposób odmienny uregulować tę kwestię, ustalając rozdzielność majątkową, niemniej na potrzeby artykułu zajmiemy się przypadkiem, w którym dochodzi do powstania wspólności majątkowej, tj. wspólności ustawowej.
Wspólność majątkowa jest współwłasnością łączną, nie ma tutaj mowy o żadnych udziałach. Zgodnie z art. 36 § 2 kodeksu, każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym – chyba że przepisy stanowią inaczej. Kiedy więc przepisy stanowią inaczej?
Odpowiedzi należy szukać w art. 37 kodeksu, w którym enumeratywnie wskazano, do jakich czynności zarządzania majątkiem wspólnym jest potrzebna zgoda drugiego małżonka.
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:
– czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków;
– czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal;
– czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa;
darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
art. 37 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Czynności wymienione wyżej będą nieważne, jeśli drugi małżonek nie wyraził zgody lub nie potwierdził umowy zawartej przez współmałżonka. Jak wynika z powyższego, sprzedaż samochodu nie wlicza się do czynności, co do których należy uzyskać zgodę małżonka. Nie oznacza to jednak, że współmałżonek może w każdej sytuacji bez wiedzy drugiego sprzedać wspólne auto.
Małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka (…) Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, jeżeli mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności prawnej.
art. 361 § 1-2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Sprzedaż auta przez jednego z małżonków będzie zatem nieważna, jeśli przed zawarciem umowy drugi z nich dowiedział się o tym, że jego współmałżonek chce sprzedać samochód i wobec powyższego sprzeciwił się tej czynności. Aby sprzeciw nabrał mocy prawnej, musi jednak o nim zostać poinformowany potencjalny nabywca pojazdu.
Przeczytaj też: Jak wycenić samochód na sprzedaż?
Czy współwłaściciel musi być obecny przy sprzedaży samochodu?
Umowa sprzedaży samochodu powinna być podpisana przez wszystkich współwłaścicieli. Przed podpisaniem umowy należy wylegitymować osoby podpisujące, aby uzyskać pewność, że dane wpisane w umowie są zgodne z rzeczywistością. Czy wobec faktu, że współwłaściciel potrzebuje zgody drugiego do sprzedaży samochodu, ta druga osoba musi być obecna przy podpisywaniu umowy? Niekoniecznie. Jeśli współwłaściciel posiada pisemne umocowanie do działania w imieniu tej drugiej osoby, to nie muszą oboje uczestniczyć przy sprzedaży.
Jak powinna wyglądać umowa sprzedaży samochodu?
W pierwszej kolejności, w umowie sprzedaży auta należy wskazać datę i miejsce zawarcia umowy oraz określić dokładnie strony umowy. Wskazując strony umowy, należy podać następujące dane osobowe:
- imię i nazwisko,
- adres zamieszkania,
- numer PESEL,
- numer dowodu osobistego,
- dane kontaktowe (numer telefonu lub adres e-mail).
Kolejnym krokiem jest precyzyjne określenie przedmiotu umowy – w umowie należy dokładnie wskazać, jaki samochód jest przedmiotem sprzedaży, tj. należy określić jego:
- markę,
- model,
- rok produkcji,
- numer silnika,
- numer nadwozia,
- numer rejestracyjny,
- stan licznika.
W dalszej kolejności należy wskazać cenę oraz sposób płatności. Ponadto umowa powinna zawierać oświadczenia stron – przede wszystkim sprzedawca powinien oświadczyć, że:
- samochód jest jego własnością,
- samochód jest wolny od praw oraz roszczeń osób trzecich,
- stan prawny oraz techniczny pojazdu w chwili wydania jest zgodny z dokumentami załączonymi do umowy,
- nie toczy się żadne postępowanie sądowe oraz egzekucyjne, którego przedmiotem miałby być sprzedawany samochód.
Dodatkowo sprzedawca oświadcza, że samochód nie ma wad technicznych, które są mu znane, a o których nie powiadomił kupującego, z kolei kupujący oświadcza, że znany jest mu stan techniczny samochodu i nie wnosi żadnych uwag w tym zakresie.
Nie wiesz, jak powinna wyglądać umowa sprzedaży auta zawierana pomiędzy osobami fizycznymi? W razie potrzeby skorzystaj z naszego wzoru umowy sprzedaży samochodu, który możesz pobrać tutaj: PDF lub docx.
Jakie elementy zawiera umowa sprzedaży auta przez współwłaścicieli?
W umowie sprzedaży jako sprzedawcę należy wskazać każdego ze współwłaścicieli. Poniżej przedstawiamy przykładową komparycję umowy.
Umowa zawarta dnia …………………….. w …………………… pomiędzy:
Janina Kowalska, zam. …………………………………., PESEL ……………………… legitymująca się dowodem osobistym o nr i serii: ………………………. wydanym przez …………………….., nr tel. …………………,
Arek Polak, zam. …………………………. PESEL ……………………… legitymującym się dowodem osobistym o nr i serii: ………………………. wydanym przez …………………….., nr tel. …………………,
Zwanymi dalej łącznie: Sprzedawcą
Adamem Wieczorkiem, zam. …………………………………., PESEL ……………………… legitymującym się dowodem osobistym o nr i serii: ………………………. wydanym przez …………………….., nr tel. …………………
Zwany dalej Kupującym
Pamiętaj, aby wskazać dane kontaktowe – może być to zarówno adres korespondencyjny, numer telefonu, jak i adres e-mail.
Umowa sprzedaży samochodu przez współwłaścicieli powinna więc zawierać dane każdego ze współwłaścicieli jako stron umowy oraz podpisy każdego ze współwłaścicieli.
Któremu ze współwłaścicieli przekazać zapłatę? To czy zapłata zostanie uiszczona na konto lub do rąk jednego ze współwłaścicieli, czy każdy z nich dostanie po połowie, zależy od tego, jak strony umowy się umówiły. Sposób zapłaty oraz sposób i termin odbioru samochodu powinny zostać dookreślone w umowie. Pod tym linkiem znajdziesz wzór umowy sprzedaży samochodu przez współwłaścicieli.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o sprzedaż samochodu przez współwłaścicieli
Nie, jeśli nie wiedzą o tym pozostali współwłaściciele. Sprzedaż samochodu będącego współwłasnością to czynność, która przekracza zwykły zarząd rzeczą, więc wiedzieć i wyrazić na nią zgodę muszą wszystkie osoby posiadające prawo do współwłasności. Bez ich wiedzy możesz ewentualnie rozporządzać tylko swoją częścią.
Tak, i nie trzeba do tego zgody męża/żony. Wszystko dlatego, że pomiędzy małżonkami panuje wspólność majątkowa (chyba że ustalą inaczej), w której nie tworzą się udziały. Mąż i żona mogą zatem swobodnie dysponować częściami majątku (za wyjątkiem nieruchomości), w tym także samochodem, chyba że współmałżonek sprzeciwi się sprzedaży.
Dokładnie tak samo, jak w przypadku samochodu sprzedawanego przez jednego właściciela. Jedyna różnica polega na tym, że w umowie muszą być dokładnie wskazani wszyscy współwłaściciele auta. Niezbędne są oczywiście także ich podpisy, chyba że jeden ze współwłaścicieli ma pisemne umocowanie, by działać w imieniu pozostałych.
- Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać samodzielnie przypadającym mu udziałem. Współwłaściciel nie może jednak sprzedać samochodu bez wiedzy i zgody drugiego.
- Inaczej wygląda sytuacja małżonków, którzy pozostają we wspólności majątkowej – każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym (zgoda wymagana jest tylko w przypadkach wskazanych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym), zatem każdy z nich może sprzedać samochód bez zgody drugiego.
- W przypadku sprzedaży samochodu przez jednego z małżonków, drugi może jednak sprzeciwić się tej czynności – sprzeciw będzie skuteczny wobec potencjalnego kupca, jeśli zostanie o nim poinformowany przed podpisaniem umowy sprzedaży.
- Umowa sprzedaży auta przez współwłaścicieli powinna zawierać dane i podpisy każdego z nich.
- Umowa sprzedaży samochodu, który stanowi współwłasność, powinna zostać podpisana przez każdego ze współwłaścicieli, chyba że jeden z nich posiada pisemne umocowanie do działania w imieniu pozostałych.
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf
- Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640090059/U/D19640059Lj.pdf
Trudne pojęcia:
Dołącz do dyskusji