Kupując samochód, sprawdź, czy nie ma tych wad prawnych!
Zakup samochodu to poważna sprawa i często spory wydatek. Przed podjęciem ostatecznej decyzji o zakupie i podpisaniu umowy kupna-sprzedaży dokładne sprawdzenie stanu pojazdu jest nie tylko wskazane. Jest wręcz koniecznością. Podczas gdy nabywcy największą uwagę skupiają na stanie technicznym pojazdu i sprawdzeniu, czy pojazd nie posiada wad fizycznych, należałoby równie uważnie przyjrzeć się stanowi prawnemu samochodu, który chcesz kupić.
W tym artykule przeczytasz:
Czym jest wada prawna?
O tym, czym jest wada prawna, dosyć jasno mówi art. 556³ Kodeksu cywilnego, który brzmi następująco:
Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu; w razie sprzedaży prawa sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie prawa (wada prawna).
art. 556³ Kodeksu cywilnego
Z zapisu tego artykułu można zatem wywnioskować, że samochód jest obciążony wadą prawną, jeśli należy do osoby trzeciej (nie jest własnością sprzedawcy lub nie jest jego wyłączną własnością) lub zostało na niego nałożone ograniczenie w użytkowaniu. Jeśli dokonasz zakupu samochodu z taką wadą, z pewnością będziesz oczekiwał zrekompensowania strat przez nieuczciwego sprzedawcę (przedsiębiorcę lub osobę fizyczną). Musisz jednak wiedzieć, że nie zawsze będzie on brał odpowiedzialność za nieudany zakup. O tym, kiedy zbywca odpowiada z tytułu rękojmi, możesz przeczytać w artykule Kupno samochodu z wadami – jakie uprawnienia ma kupujący?.
Jakie wady prawne może mieć samochód?
Wady prawne pojazdu to często wynik niedopełnienia pewnych formalności lub przekroczenia uprawnień sprzedawcy. Co kwalifikuje się jako wada prawna samochodu?
- Zakupiony samochód pochodzi z kradzieży
Jeśli zdarzy się, że trafisz na nieuczciwego sprzedawcę, może okazać się, że samochód, który Ci oferuje, nie jest jego własnością (zazwyczaj pochodzi z kradzieży). W takich sytuacjach trzeba być bardzo czujnym i należy weryfikować wszelkie przesłanki i wątpliwości, bo konsekwencje zakupu samochodu pochodzącego z kradzieży mogą być poważne, nawet jeśli zakupisz go w niewiedzy. O konsekwencjach zakupu kradzionego auta możesz przeczytać w artykule Kupno kradzionego samochodu – co grozi nabywcy takiego auta i jak ustrzec się przed nieuczciwymi sprzedawcami?.
- Samochód został sprzedany bez wiedzy i zgody współwłaściciela
Jeśli pojazd jest własnością dwóch lub większej liczby osób, jego sprzedaż wymaga zgody wszystkich współwłaścicieli.
- Zakupiony pojazd nie ma ważnego badania technicznego
Brak aktualnego badania technicznego uniemożliwia poruszanie się takim pojazdem. Trzeba zatem dobrze sprawdzić, czy drogę między miejscem zakupu a parkingiem/garażem można pokonać, jadąc nowym nabytkiem. W przypadku braku ważnego badania technicznego konieczne będzie przetransportowanie auta na lawecie, najlepiej prosto do stacji kontroli pojazdów.
Brak pieczątki w dowodzie rejestracyjnym nie musi oznaczać, że pojazd nie przeszedł badania. Jeśli w dowodzie skończyły się miejsca na pieczątki z SKP, możliwe, że pozytywny wynik badania został odnotowany jedynie w bazie CEPiK. Od grudnia 2020 roku nie trzeba bowiem wymieniać dowodu rejestracyjnego, gdy nie ma w nim już miejsca na potwierdzenie pozytywnego przejścia przeglądu.
Brak ważnego badania technicznego może sugerować również, że pojazd ma pewne wady fizyczne, które sprzedawca być może chce zatuszować. Powinno to zatem wzbudzić czujność nabywcy. Może się jednak okazać, że zbywca zwyczajnie zapomniał o upływającym terminie przeglądu samochodu.
Przeczytaj też: Masz nieważne badanie techniczne i spowodowałeś wypadek? Czego się spodziewać?
- Zakupiony samochód nie posiada aktualnej polisy OC
Właściciel samochodu jest zobowiązany do nabycia ubezpieczenia OC. Bez polisy chroniącej odpowiedzialność cywilną kierowcy pojazd nie powinien wyjeżdżać na drogę. Stwarza też potencjalne zagrożenie, gdy jest zaparkowany na parkingu lub przy drodze. W momencie finalizowania transakcji między zbywcą a nabywcą pojazdu dotychczasowy właściciel powinien przekazać kupującemu wszystkie dokumenty dotyczące auta, w tym także polisę OC, która będzie potwierdzeniem posiadania ubezpieczenia.
- Dowód rejestracyjny zakupionego pojazdu został zatrzymany
Jeśli w momencie zakupu pojazdu okaże się, że dowód rejestracyjny został zatrzymany, zbywca musi dodatkowo napisać upoważnienie, na podstawie którego nabywca będzie mógł odebrać dokument. Umowa kupna-sprzedaży nie wystarczy, aby urzędnik wydał dowód innej osobie niż ta, której dokument zatrzymano. Dowód rejestracyjny może zostać zatrzymany, gdy istnieje ryzyko, że samochód stwarza zagrożenie na drodze, np. gdy nie ma ważnego badania technicznego.
- Pojazd posiada niezalegalizowaną instalację gazową
Instalacja gazowa musi zostać zalegalizowana i posiadać zgodność z homologacją, aby pojazd po jej montażu został dopuszczony do ruchu.
- Numer VIN samochodu nie jest czytelny
Numer umieszczony na elemencie nadwozia pojazdu musi być widoczny i powinien zgadzać się z numerem wpisanym w dokumentach. Nieprawidłowości mogą wyjść na jaw podczas badania technicznego. W razie niezgodności diagnosta może wysłać właściciela auta do rzeczoznawcy, jeśli kod jest nieczytelny. Ten zweryfikuje zgodność numerów i wyda oświadczenie. Prawdopodobnie konieczne okaże się ponowne nabicie numeru na pojeździe.
- Samochód jest zabezpieczeniem kredytu lub pełni funkcję zastawu skarbowego
Pojazd, który pełni funkcję zabezpieczenia, np. kredytu, w razie niespłacenia zobowiązań przez kredytobiorcę (zwykle poprzedniego właściciela) może zostać odebrany przez bank. Nie można go też przerejestrować na nowego właściciela do momentu spłacenia całego długu.
Czy można jeździć samochodem bez wad technicznych, ale z wadami prawnymi?
To że samochód jest wolny od wad fizycznych, a jego stan techniczny pozwala na uruchomienie silnika i wyjazd na ulicę, nie oznacza, że będziesz mógł z niego korzystać. Niestety, większość wad prawnych wyklucza możliwość poruszania się pojazdem po drogach. Możliwe jest korzystanie właściwie tylko z pojazdu, który stanowi zabezpieczenie kredytu lub zastaw skarbowy. Nabywca nie może jednak przerejestrować go na siebie aż do momentu spłacenia zobowiązania.
Co zrobić, aby zminimalizować ryzyko zakupu pojazdu obciążonego wadą prawną?
Istnieje sposób na zmniejszenie ryzyka zakupu samochodu wadliwego z punktu prawnego. Przed podpisaniem umowy ze zbywcą należy dokładnie zweryfikować stan prawny pojazdu, np. korzystając ze strony historiapojazdu.gov.pl. Konieczne jest także przejrzenie wszystkich dokumentów i m.in.:
- sprawdzenie, czy numer VIN wpisany w dowodzie rejestracyjnym zgadza się z tym umieszczonym na nadwoziu pojazdu,
- weryfikacja polisy OC i potwierdzenia pomyślnego przejścia badania technicznego,
- zebranie dokumentów dotyczących montażu instalacji LPG.
Co zrobić, gdy wykryjesz wadę prawną już po zakupie?
Jeśli ukryta przez sprzedawcę wada prawna wyszła na jaw już po zakupie samochodu, nabywca powinien poinformować o wykryciu wady sprzedającego. Najlepiej zrobić to w formie pisemnej, np. listownie, a w razie ustnego poinformowania warto zadbać o świadka. Nowy właściciel pojazdu z wadą może domagać się obniżenia ceny, całkowitego rozwiązania umowy, usunięcia wady lub wymiany przedmiotu sprzedaży na wolny od wad, jeśli istnieje taka możliwość.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o wady prawne samochodu
Za jazdę samochodem bez ubezpieczenia chroniącego odpowiedzialność cywilną kierowcy grozi mandat w przypadku kontroli drogowej oraz konieczność zwrotu kosztów związanych z wypłatą odszkodowania, jeśli dojdzie do wypadku. Samo posiadanie samochodu bez OC (nawet jeśli stoi on nieużywany w garażu) grozi otrzymaniem kary od UFG. W przypadku samochodu osobowego kara może wynieść od 1700 zł do 8480 zł w zależności od liczby dni bez ubezpieczenia.
Jeśli dojdzie do kontroli pojazdu bez aktualnego badania technicznego, funkcjonariusz może zatrzymać dowód rejestracyjny, uniemożliwiając tym samym dalsze korzystanie z pojazdu lub wydając tymczasowe pozwolenie na 7 dni, aby w tym czasie poddać samochód przeglądowi.
Nabywca, który kupił kradziony pojazd, może zostać oskarżony o paserstwo. Jeśli wykryje taką wadę prawną, powinien jak najszybciej zgłosić sprawę na policję. Trzeba liczyć się z tym, że samochód prawdopodobnie wróci do pierwotnego właściciela, ubezpieczyciela, który wypłacił wówczas odszkodowanie za kradzież, lub państwa, jeśli pierwotny właściciel nie jest znany. Tylko po spełnieniu określonych warunków pojazd może zostać własnością osoby, która nieświadomie nabyła samochód z kradzieży.
- O wadzie prawnej pojazdu można mówić, jeśli jest on własnością innej osoby niż sprzedawca i został sprzedany bez zgody właściciela, a także gdy ciążą na nim ograniczenia w kwestii użytkowania.
- Wadą prawną będzie m.in. sprzedaż samochodu bez wiedzy i zgody współwłaściciela, brak polisy OC lub brak ważnego badania technicznego.
- Większość wad prawnych uniemożliwia użytkowanie pojazdu. Można jeździć samochodem tylko w sytuacji, w której jest on zabezpieczeniem kredytu lub pełni funkcję zastawu skarbowego. Takim autem można jeździć, ale nie można go przerejestrować na nowego właściciela aż do momentu spłaty zobowiązania.
- Aby ustrzec się przed zakupem samochodu z wadą prawną, należy dokładnie przyjrzeć się dokumentom dotyczącym pojazdu, które posiada zbywca, sprawdzić, czy są wśród nich wszystkie niezbędne potwierdzenia. Warto też sprawdzić historię pojazdu online.
- Gdy wykryjesz wadę prawną już po zakupie samochodu, powinieneś zgłosić ten fakt zbywcy. Możesz domagać się zmniejszenia ceny, rozwiązania umowy, usunięcia wady lub wymiany samochodu na inny, jeśli istnieje taka możliwość.
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf
Trudne pojęcia:
Dołącz do dyskusji