Czy ubezpieczenie OC przechodzi na spadkobiercę?
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, co dzieje się z ubezpieczeniem OC po śmierci właściciela samochodu. Większość osób myśli, że ubezpieczenie automatycznie wygasa. Jest to błędne założenie. Ze śmiercią właściciela samochodu łączy się wiele problematycznych kwestii, które zależą od długości postępowania spadkowego. W poniższym artykule wyjaśniamy zagadnienia, które budzą najwięcej pytań na tym gruncie.
Z poniższego artykułu dowiesz się:
- Co dzieje się z ubezpieczeniem OC po śmierci właściciela pojazdu?
- Jak uregulowana została kwestia płatności OC podczas trwania postępowania spadkowego?
- Czy ubezpieczenie OC przedłuży się automatycznie po śmierci właściciela samochodu?
- Co musisz zrobić, gdy otrzymasz w spadku samochód?
- Jak wygląda kwestia dziedziczenia, jeśli samochód stanowił współwłasność?
- Jak działa darowizna samochodu po śmierci właściciela?
Co dzieje się z ubezpieczeniem OC po śmierci właściciela?
Ubezpieczenie OC jest ubezpieczeniem obowiązkowym. W związku z tym każdy samochód – nawet ten nieużytkowany – musi być ubezpieczony. Ponadto należy pamiętać, że każdy dzień zwłoki w wykupieniu ubezpieczenia OC może oznaczać dla właściciela samochodu kłopoty w postaci kary finansowej. W związku z powyższym, w momencie śmierci właściciela samochodu pojawia się wiele pytań: kto ma opłacić OC? czy ubezpieczenie OC wygasa wraz ze śmiercią właściciela? czy może polisa automatycznie się przedłuża?
Ubezpieczenie OC jest przypisane do samochodu. Oznacza to, że przejdzie ono wraz z własnością samochodu na spadkobiercę. Zatem OC nie wygasa automatycznie z chwilą śmierci właściciela. Niemniej jednak kwestia dziedziczenia nie zawsze jest od razu oczywista. W związku z czym stwierdzenie, na kogo przechodzą prawa i obowiązki związane z ubezpieczeniem OC, nierzadko sprawia ogromny kłopot.
Dziedziczenie samochodu po zmarłym właścicielu a OC
Sprawa jest prosta, gdy zmarły pozostawi po sobie testament. W takiej sytuacji oczywiste jest, kto otrzyma w spadku samochód po właścicielu. Osoba ta dostanie pojazd razem z OC. Umowa OC wygaśnie jednak z końcem okresu na jaki została zawarta, a więc nie przedłuży się automatycznie na kolejny okres. Spadkobierca musi więc pamiętać, aby samodzielnie wykupić nowe ubezpieczenie.
Oczywiście osoba, która odziedziczyła samochód, nie musi czekać do końca okresu ubezpieczenia. Może wypowiedzieć umowę wcześniej i wykupić OC u innego ubezpieczyciela. Ważne tylko, aby była zachowana ciągłość ubezpieczenia, bo za nawet 1 dzień przerwy grozi kara.
Jan zmarł 5 kwietnia 2023 roku, pozostawiając po sobie testament, na mocy którego jego wnuczek Robert odziedziczył samochód. Pojazd został ubezpieczony przez Jana na miesiąc przed śmiercią tj. 5 marca 2023 roku. Robert nie musi więc się martwić ubezpieczeniem samochodu do marca 2024 roku. Po upływie tego okresu będzie musiał ubezpieczyć samochód na własną rękę. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby Robert wypowiedział wcześniej umowę i zawarł nową z innym ubezpieczycielem.
Sytuacja komplikuje się w momencie, gdy zmarły nie zostawił po sobie testamentu. W takim przypadku dochodzi do dziedziczenia ustawowego. Sytuacja jest o tyle problematyczna, że samo ustalenie kręgu spadkobierców zajmuje w praktyce dużo czasu. Może więc dojść do sytuacji, w której okres ubezpieczenia OC się skończy i będzie konieczność wykupienia nowego, a nie będzie wiadomo, kto odziedziczył samochód.
Jak już wspomniano wcześniej, ubezpieczenie OC jest obowiązkowe. Samochód musi mieć ważne OC, nawet jeśli nikt go nie używa. Zgodnie z art. 1034 § 1 Kodeksu cywilnego:
Do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziałów.
art. 1034 § 1 Kodeksu cywilnego
Oznacza to, że jeśli postępowanie spadkowe jeszcze się nie zakończyło, to obowiązek wykupienia nowego ubezpieczenia OC spoczywa na każdym z potencjalnych spadkobierców.
Co dzieje się z ubezpieczeniem OC po śmierci właściciela?
Po śmierci właściciela samochodu umowa ubezpieczenia wygasa z końcem okresu, na który została zawarta. Oznacza to, że nowy właściciel samochodu musi pamiętać o wykupieniu nowego ubezpieczenia, mając na względzie termin zakończenia polisy po poprzednim właścicielu. Zasada ciągłości ubezpieczenia OC nie będzie miała zastosowania do osoby, która odziedziczyła samochód – zarówno w przypadku dziedziczenia testamentowego, jak i ustawowego.
Hania odziedziczyła samochód po zmarłym pod koniec 2022 roku ojcu. Ostatnia umowa ubezpieczenia OC pojazdu została zawarta 15 marca 2022 roku w PZU. Hania wiedząc, że umowa ubezpieczenia OC obowiązuje przez rok czasu, poczekała aż wskazany okres upłynie i na początku marca 2023 roku wykupiła nową polisę w TUiR Warta. Po miesiącu otrzymała wezwanie do zapłaty od PZU. Czy ubezpieczyciel postąpił prawidłowo? Co powinna zrobić Hania?
Ubezpieczyciel nie postąpił prawidłowo. Jak wskazano wcześniej, umowa ubezpieczenia zawarta przez zmarłego nie wygasa automatycznie z chwilą jego śmierci, lecz trwa do końca okresu, na który została zawarta (umowa zawierana jest na rok czasu). Oznacza to, że osoba, która otrzymała samochód po zmarłym właścicielu, może do końca okresu korzystać z ochrony. Z drugiej strony musi ona jednak pamiętać o obowiązku wykupienia nowego ubezpieczenia. Z powyższego wynika, że umowa ubezpieczenia zawarta z PZU wygasła w marcu 2023 roku, nie powinna więc się ona automatycznie przedłużyć. Ubezpieczyciel nie postąpił więc prawidłowo.
Warto jednak zastanowić się, skąd wynika ta sytuacja? Zapewne ubezpieczyciel nie posiadał wiedzy o tym, że poprzedni właściciel nie żyje. Dlatego, aby uniknąć ewentualnych nieporozumień, osoba, która otrzymała w spadku samochód, powinna powiadomić ubezpieczyciela o śmierci właściciela.
Odziedziczyłem samochód – jakich formalności muszę dopełnić?
Bez względu na to, czy zmarły pozostawił po sobie testament, czy dojdzie do dziedziczenia ustawowego, ubezpieczyciel musi zostać poinformowany o śmierci właściciela. Taką informację należy przekazać nawet, jeśli postępowanie spadkowe nadal trwa.
Informację o śmierci właściciela można przekazać zarówno pocztą, jak i mailowo. Ważne jest, aby oznaczyć w piśmie jakiej polisy dotyczy informacja i dołączyć akt zgonu (skan lub kopię). Ponadto należy poinformować o tym, że trwa postępowanie spadkowe lub, jeśli sytuacja jest jasna, wskazać, kto jest spadkobiercą.
Współwłasność samochodu – śmierć jednego ze współwłaścicieli
Zasada, w myśl której ubezpieczenie OC po śmierci właściciela wygasa wraz z upływem okresu, na który umowa została zawarta, zwykle nie obowiązuje w przypadku współwłasności samochodu.
Tak wynika z orzecznictwa większości sądów, które na podstawie art. 31 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (odnoszącego się do wygaśnięcia umowy ubezpieczenia OC po jej zakończeniu w razie śmierci właściciela pojazdu) uznają, że przepisy te dotyczą jedynie sytuacji całkowitej zmiany własności auta. W przypadku współwłasności, po śmierci jednego z właścicieli zostaje jeszcze drugi (lub więcej), więc wspomniane przepisy nie powinny mieć zastosowania, a umowa ubezpieczenia powinna się automatycznie przedłużyć. W teorii sprawa jest zatem prosta, co ilustruje przykład.
Ojciec na mocy umowy darowizny podarował ½ swojego udziału we własności samochodu swojej córce. Stali się więc współwłaścicielami pojazdu. Ojciec zmarł. Umowa ubezpieczenia OC nie wygasła jednak po upływie okresu, na który została zawarta. Została ona automatycznie przedłużona na zasadach ogólnych, ponieważ samochód miał drugiego właściciela.
W praktyce sytuacja jest jednak bardziej skomplikowana, ponieważ przepisy art. 31 są w rzeczonej kwestii niejasne i mogą podlegać różnej interpretacji. Większość sądów stoi na opisanym stanowisku, ale zdarzają się też inne orzeczenia. Różne jest także podejście towarzystw ubezpieczeniowych.
Niektóre, jak np. Compensa czy InterRisk, traktują każdą częściową zmianę własności pojazdu na równi ze zmianą całkowitą. Śmierć jednego ze współwłaścicieli sprawia w takim przypadku, że umowa nie przedłuży się automatycznie na kolejny rok, mimo że drugi współwłaściciel pozostał bez zmian. Z kolei w LINK4 sytuacja jest inna w zależności od tego, czy zmarły współwłaściciel był jednocześnie ubezpieczającym. O różnicy między ubezpieczonym a ubezpieczającym przeczytasz tutaj.
| Towarzystwo ubezpieczeniowe | Czy OC odnowi się automatycznie po śmierci jednego ze współwłaścicieli? |
|---|---|
| Allianz | Tak |
| Balcia | Tak |
| Beesafe | Tak |
| Compensa | Nie |
| ERGO Hestia | Tak |
| Generali | Tak |
| InterRisk | Nie |
| LINK4 | Tak, o ile zmarły nie był ubezpieczającym |
| mtu24.pl | Tak |
| Proama | Tak |
| Trasti | Tak |
| TUZ Ubezpieczenia | Tak |
| UNIQA | Tak |
| Wefox | Tak |
| Wiener | Tak |
| You Can Drive | Tak |
| Warta | Tak |
W przypadku firm, które nie przedłużają automatycznie umowy ubezpieczenia OC po śmierci jednego ze współwłaścicieli, drugi współwłaściciel nie musi wypowiadać obowiązującej umowy i może poczekać z kupnem nowej polisy do zakończenia poprzedniej. Należy oczywiście pamiętać o zachowaniu ciągłości okresu ubezpieczenia, aby uniknąć kary za brak OC.
Darowizna samochodu po śmierci właściciela – jak przebiega?
Co zrobić, jeśli po śmierci właściciela kolejny pojazd jest Ci zbędny? Można się go pozbyć w drodze sprzedaży. Innym rozwiązaniem jest przekazanie darowizny. Obdarowując kogoś bliskiego pojazdem, można uniknąć zapłaty podatku. Aby jednak tego dokonać, trzeba dopełnić kilku formalności.
Co zrobić, żeby przepisać pojazd po śmierci posiadacza?
- Przerejestrować auto na osobę, która jest nowym właścicielem. Do przerejestrowania może dojść tylko po całkowitym zakończeniu postępowania spadkowego.
- Sporządzić akt darowizny jako pełnoprawny właściciel na obdarowanego.
Z darowizną odziedziczonego auta nie powinno się zwlekać, jeśli nie chce się go zatrzymać. Wynika to z faktu, że jeśli zakończy się dotychczasowa umowa zawierana przez poprzedniego, nieżyjącego właściciela, konieczne będzie objęcie pojazdu polisą OC przez aktualnego posiadacza.
- Ubezpieczenie OC nie wygasa automatycznie po śmierci właściciela samochodu.
- W sytuacji śmierci właściciela, ubezpieczenie OC trwa do końca okresu, na który umowa została zawarta. Po zakończeniu tego okresu, osoba, która odziedziczyła samochód, musi wykupić nowe ubezpieczenie.
- Spadkobierca może również wcześniej wypowiedzieć umowę zawartą przez zmarłego i wykupić ubezpieczenie u wybranego przez siebie ubezpieczyciela.
- Jeśli samochód stanowił współwłasność i umarł tylko jeden z właścicieli, umowa ubezpieczenia OC najczęściej przedłuża się na zasadach ogólnych. Niektóre towarzystwa ubezpieczeniowe mogą jednak stosować inne zasady.
- Jeśli umowa ubezpieczenia dobiegnie końca, a postępowanie spadkowe dalej trwa (nie jest jeszcze jasne, kto odziedziczy samochód), to obowiązek ubezpieczenia samochodu spoczywa na wszystkich potencjalnych spadkobiercach solidarnie.
- Ubezpieczyciel powinien zostać poinformowany o śmierci właściciela samochodu i jego ewentualnych spadkobiercach.
- Aby pozbyć się niechcianego pojazdu odziedziczonego po zmarłym właścicielu, najlepiej go sprzedać lub przepisać w darowiźnie na kogoś z członków bliskiej rodziny.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o dziedziczenie samochodu a ubezpieczenie OC
Nie, ponieważ ubezpieczenie OC jest przypisane do auta, nie do jego właściciela. Po jego śmierci przechodzi zatem razem z własnością samochodu na spadkobiercę. Ponadto trzeba pamiętać, że każdy samochód musi posiadać ubezpieczenie OC – także ten nieużywany z powodu, np. problemów z ustaleniem dziedziczenia.
Spadkobierca. Gdy jest wyraźnie wskazany w testamencie, po prostu otrzymuje auto wraz z OC i musi tylko pamiętać, że umowa nie przedłuży się automatycznie na kolejny okres. Trudniej jest, gdy dochodzi do dziedziczenia ustawowego – wówczas wszyscy potencjalni spadkobiercy odpowiadają solidarnie za długi spadkowe (w tym zakup OC), dopóki nie zakończy się postępowanie spadkowe.
Nie. Choć umowa OC nie wygasa po śmierci właściciela auta, nie zostanie też automatycznie przedłużona na kolejny rok po zakończeniu terminu jej obowiązywania (chyba że auto było współwłasnością). Spadkobierca musi sam zawrzeć nową umowę lub zmienić ubezpieczyciela. Może też oczywiście wcześniej wypowiedzieć poprzednią umowę OC i związać się z innym towarzystwem ubezpieczeniowym bez czekania.
Dołącz do dyskusji