Czy ubezpieczenie OC przechodzi na spadkobiercę?

Co dzieje się z ubezpieczeniem OC po śmierci właściciela?

Ubezpieczenie OC jest ubezpieczeniem obowiązkowym. W związku z tym każdy samochód – nawet ten nieużytkowany – musi być ubezpieczony. Ponadto należy pamiętać, że każdy dzień zwłoki w wykupieniu ubezpieczenia OC może oznaczać dla właściciela samochodu kłopoty w postaci kary finansowej. W związku z powyższym, w momencie śmierci właściciela samochodu pojawia się wiele pytań: kto ma opłacić OC? czy ubezpieczenie OC wygasa wraz ze śmiercią właściciela? czy może polisa automatycznie się przedłuża?

Ubezpieczenie OC jest przypisane do samochodu. Oznacza to, że przejdzie ono wraz z własnością samochodu na spadkobiercę. Zatem OC nie wygasa automatycznie z chwilą śmierci właściciela. Niemniej jednak kwestia dziedziczenia nie zawsze jest od razu oczywista. W związku z czym stwierdzenie, na kogo przechodzą prawa i obowiązki związane z ubezpieczeniem OC, nierzadko sprawia ogromny kłopot.

Dziedziczenie samochodu po zmarłym właścicielu a OC

Sprawa jest prosta, gdy zmarły pozostawi po sobie testament. W takiej sytuacji oczywiste jest, kto otrzyma w spadku samochód po właścicielu. Osoba ta dostanie pojazd razem z OC. Umowa OC wygaśnie jednak z końcem okresu na jaki została zawarta, a więc nie przedłuży się automatycznie na kolejny okres. Spadkobierca musi więc pamiętać, aby samodzielnie wykupić nowe ubezpieczenie.

Oczywiście osoba, która odziedziczyła samochód, nie musi czekać do końca okresu ubezpieczenia. Może wypowiedzieć umowę wcześniej i wykupić OC u innego ubezpieczyciela. Ważne tylko, aby była zachowana ciągłość ubezpieczenia, bo za nawet 1 dzień przerwy grozi kara.

Sytuacja komplikuje się w momencie, gdy zmarły nie zostawił po sobie testamentu. W takim przypadku dochodzi do dziedziczenia ustawowego. Sytuacja jest o tyle problematyczna, że samo ustalenie kręgu spadkobierców zajmuje w praktyce dużo czasu. Może więc dojść do sytuacji, w której okres ubezpieczenia OC się skończy i będzie konieczność wykupienia nowego, a nie będzie wiadomo, kto odziedziczył samochód.

Jak już wspomniano wcześniej, ubezpieczenie OC jest obowiązkowe. Samochód musi mieć ważne OC, nawet jeśli nikt go nie używa. Zgodnie z art. 1034 § 1 Kodeksu cywilnego: 

Oznacza to, że jeśli postępowanie spadkowe jeszcze się nie zakończyło, to obowiązek wykupienia nowego ubezpieczenia OC spoczywa na każdym z potencjalnych spadkobierców.

Co dzieje się z ubezpieczeniem OC po śmierci właściciela?

Po śmierci właściciela samochodu umowa ubezpieczenia wygasa z końcem okresu, na który została zawarta. Oznacza to, że nowy właściciel samochodu musi pamiętać o wykupieniu nowego ubezpieczenia, mając na względzie termin zakończenia polisy po poprzednim właścicielu. Zasada ciągłości ubezpieczenia OC nie będzie miała zastosowania do osoby, która odziedziczyła samochód – zarówno w przypadku dziedziczenia testamentowego, jak i ustawowego.

Ubezpieczyciel nie postąpił prawidłowo. Jak wskazano wcześniej, umowa ubezpieczenia zawarta przez zmarłego nie wygasa automatycznie z chwilą jego śmierci, lecz trwa do końca okresu, na który została zawarta (umowa zawierana jest na rok czasu). Oznacza to, że osoba, która otrzymała samochód po zmarłym właścicielu, może do końca okresu korzystać z ochrony. Z drugiej strony musi ona jednak pamiętać o obowiązku wykupienia nowego ubezpieczenia. Z powyższego wynika, że umowa ubezpieczenia zawarta z PZU wygasła w marcu 2023 roku, nie powinna więc się ona automatycznie przedłużyć. Ubezpieczyciel nie postąpił więc prawidłowo.

Warto jednak zastanowić się, skąd wynika ta sytuacja? Zapewne ubezpieczyciel nie posiadał wiedzy o tym, że poprzedni właściciel nie żyje. Dlatego, aby uniknąć ewentualnych nieporozumień, osoba, która otrzymała w spadku samochód, powinna powiadomić ubezpieczyciela o śmierci właściciela.

Odziedziczyłem samochód – jakich formalności muszę dopełnić?

Bez względu na to, czy zmarły pozostawił po sobie testament, czy dojdzie do dziedziczenia ustawowego, ubezpieczyciel musi zostać poinformowany o śmierci właściciela. Taką informację należy przekazać nawet, jeśli postępowanie spadkowe nadal trwa.

Informację o śmierci właściciela można przekazać zarówno pocztą, jak i mailowo. Ważne jest, aby oznaczyć w piśmie jakiej polisy dotyczy informacja i dołączyć akt zgonu (skan lub kopię). Ponadto należy poinformować o tym, że trwa postępowanie spadkowe lub, jeśli sytuacja jest jasna, wskazać, kto jest spadkobiercą.

Współwłasność samochodu – śmierć jednego ze współwłaścicieli

Zasada, w myśl której ubezpieczenie OC po śmierci właściciela wygasa wraz z upływem okresu, na który umowa została zawarta, zwykle nie obowiązuje w przypadku współwłasności samochodu.

Tak wynika z orzecznictwa większości sądów, które na podstawie art. 31 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (odnoszącego się do wygaśnięcia umowy ubezpieczenia OC po jej zakończeniu w razie śmierci właściciela pojazdu) uznają, że przepisy te dotyczą jedynie sytuacji całkowitej zmiany własności auta. W przypadku współwłasności, po śmierci jednego z właścicieli zostaje jeszcze drugi (lub więcej), więc wspomniane przepisy nie powinny mieć zastosowania, a umowa ubezpieczenia powinna się automatycznie przedłużyć. W teorii sprawa jest zatem prosta, co ilustruje przykład.

W praktyce sytuacja jest jednak bardziej skomplikowana, ponieważ przepisy art. 31 są w rzeczonej kwestii niejasne i mogą podlegać różnej interpretacji. Większość sądów stoi na opisanym stanowisku, ale zdarzają się też inne orzeczenia. Różne jest także podejście towarzystw ubezpieczeniowych.

Niektóre, jak np. Compensa czy InterRisk, traktują każdą częściową zmianę własności pojazdu na równi ze zmianą całkowitą. Śmierć jednego ze współwłaścicieli sprawia w takim przypadku, że umowa nie przedłuży się automatycznie na kolejny rok, mimo że drugi współwłaściciel pozostał bez zmian. Z kolei w LINK4 sytuacja jest inna w zależności od tego, czy zmarły współwłaściciel był jednocześnie ubezpieczającym. O różnicy między ubezpieczonym a ubezpieczającym przeczytasz tutaj.

Darowizna samochodu po śmierci właściciela – jak przebiega?

Co zrobić, jeśli po śmierci właściciela kolejny pojazd jest Ci zbędny? Można się go pozbyć w drodze sprzedaży. Innym rozwiązaniem jest przekazanie darowizny. Obdarowując kogoś bliskiego pojazdem, można uniknąć zapłaty podatku. Aby jednak tego dokonać, trzeba dopełnić kilku formalności.

Co zrobić, żeby przepisać pojazd po śmierci posiadacza?

1. Przerejestrować auto na osobę, która jest nowym właścicielem. Do przerejestrowania może dojść tylko po całkowitym zakończeniu postępowania spadkowego.
2. Sporządzić akt darowizny jako pełnoprawny właściciel na obdarowanego.

Z darowizną odziedziczonego auta nie powinno się zwlekać, jeśli nie chce się go zatrzymać. Wynika to z faktu, że jeśli zakończy się dotychczasowa umowa zawierana przez poprzedniego, nieżyjącego właściciela, konieczne będzie objęcie pojazdu polisą OC przez aktualnego posiadacza.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o dziedziczenie samochodu a ubezpieczenie OC

Autor artykułu: Agnieszka Kazimierczak

Od 2019 roku jest członkiem Okręgowej Izby Radców Prawnych we Wrocławiu, gdzie odbywa aplikację radcowską. Doświadczenie zawodowe zdobywała we wrocławskich kancelariach, pracując u boku profesjonalistów. Pomagała konsumentom w sporach z ubezpieczycielami. Swoją wiedzą i doświadczeniem dzieli się z czytelnikami mubi.pl.