Obowiązkowe wyposażenie motocykla. O czym musisz pamiętać?

Wyposażenie motocyklisty – co mówią przepisy?

Lato i panujące wtedy doskonałe warunki pogodowe w szczególny sposób sprzyjają temu, by zmienić środek lokomocji. Nic więc dziwnego, że na drogach przybywa miłośników jednośladów, którzy tylko czekają, by wyciągnąć swoje maszyny z garażu, ale także tych, którzy po raz pierwszy planują poruszać się jednośladami. Jak jedni i drudzy powinni się przygotować, zanim wyruszą na trasę?

Aby się o tym przekonać, w pierwszej kolejności trzeba oczywiście zajrzeć do przepisów, zaczynając od kodeksu drogowego. Ten jest jednak w kwestii wymagań stawianych motocyklistom wyjątkowo oszczędny, ograniczając się w gruncie rzeczy tylko do jednego wymogu. Art. 40 ust. 1 ustawy stwierdza:

Zgodnie z powyższym, jedynym obowiązkowym wyposażeniem każdego motocyklisty jest kask. Złamanie tego przepisu jest obarczone mandatem w wysokości 100 zł i 5 punktów karnych. Taka sama jest kara w przypadku przewożenia pasażera bez kasku, mandaty otrzymają zarówno kierujący, jak i osoba przewożona.

Jakie wymogi musi spełniać tego rodzaju kask? Prawo ich nie precyzuje, dlatego motocyklista może wybierać dowolnie wśród m.in. kasków integralnych, szczękowych, otwartych lub sportowych. Przed zakupem (zwłaszcza produktu nieznanego pochodzenia) należy się tylko upewnić, że kask spełnia normy bezpieczeństwa – w Polsce i pozostałych krajach europejskich wymagany jest atest ECE R22-05.

Co należy do obowiązkowego wyposażenia motocykla?

Znacznie więcej informacji można znaleźć w polskim ustawodawstwie na temat wyposażenia samego motocykla. Ich źródłem jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia.

Homologacja

Przede wszystkim przepisy wymagają, by wszystkie elementy wyposażenia i części motocykla związane z jego bezpiecznym użytkowaniem i ochroną środowiska były homologowane. Dopuszczalne jest znakowanie symbolami międzynarodowej homologacji obowiązującymi w Europie (E lub e), cechami producenta i dostawcy pojazdu, na które wystawiono krajowe świadectwo homologacji, a także znakiem bezpieczeństwa zgodnym z przepisami o badaniach i certyfikacji.

Wymogi techniczne

Aby zostać dopuszczonym do ruchu, każdy motocykl musi posiadać następujące elementy:

• prędkościomierz umieszczony w polu widzenia kierowcy oraz drogomierz,
• co najmniej jedno lusterko zewnętrzne po lewej stronie motocykla,
• sygnał dźwiękowy o ciągłym i nieprzeraźliwym tonie, o poziomie dźwięku nie większym niż 90 dB,
• błotniki o szerokości nie mniejszej niż szerokość opony,
• urządzenie zabezpieczające przed użyciem motocykla przez osoby niepowołane,
• tłumik wydechu,
• dwa niezależne hamulce, z których jeden działa co najmniej na przednie koło, a drugi co najmniej na tylne,
• ogumienie pneumatyczne dostosowane do nacisku kół.

Światła

Rozporządzenie określa również, jakie rodzaje oświetlenia muszą znaleźć się w motocyklu. Są to:

• światła mijania,
• światła drogowe,
• kierunkowskazy,
• światła hamowania,
• światła oświetlające tablicę rejestracyjną,
• światła pozycyjne,
• światła odblaskowe tylne (inne niż trójkąty).

Dopuszczalne jest także posiadanie m.in. świateł przeciwmgielnych przednich i tylnych, awaryjnych i do jazdy dziennej. Wózek boczny motocykla musi z kolei posiadać światła pozycyjne przednie i tylne, odblaskowe tylne oraz kierunkowskazy.

Jak motocyklista może zadbać o swoje bezpieczeństwo?

Jak łatwo zauważyć, przepisy prawne obejmują tak naprawdę tylko absolutnie niezbędne elementy, nie narzucając motocyklistom zbyt restrykcyjnych reguł. Nie oznacza to jednak, że Ci są zwolnieni z myślenia – wręcz przeciwnie, powinni sami zadbać o odpowiednie wyposażenie, kierując się przy tym zdrowym rozsądkiem. Tyczy się to szczególnie niedoświadczonych motocyklistów, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z jednośladami.

Kask to nie wszystko!

Z oczywistych względów motocykliści są znacznie bardziej narażeni na uszkodzenia ciała niż kierowcy samochodów. Sprawia to, że zabezpieczenie tylko w postaci obowiązkowego kasku jest absolutnie niewystarczające, stwarzając poważne ryzyko utraty zdrowia lub życia. Trzeba bowiem pamiętać, że nawet kolizja przy niewielkiej prędkości może spowodować upadek, o poważniejszych wypadkach nawet nie wspominając.

Dlatego też koniecznie trzeba chronić całe ciało, dobierając odpowiedni strój ochronny. Nie musi to być od razu najlepszej jakości skórzany kombinezon – rodzajów odzieży motocyklowej jest mnóstwo i każdy znajdzie coś dopasowanego do swoich potrzeb i zasobności portfela. Ważne, żeby pamiętać o kilku podstawowych sprawach.

Kurtka i spodnie powinny być wzmocnione w miejscach, które wymagają największej ochrony. Buty muszą stabilizować stopę, najlepiej więc, żeby sięgały ponad kostkę. Rękawice z kolei należy dobrze dopasować i zadbać, by chroniły przed niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi. W związku z tymi ostatnimi przydatny może być też kombinezon przeciwdeszczowy lub kominiarka.

Bezpieczeństwo ważniejsze niż styl

Aby jeszcze bardziej zwiększyć swoje bezpieczeństwo, warto pomyśleć nad uzupełnieniem odzieży ochronnej przez kamizelkę odblaskową. Wprawdzie wielu motocyklistów narzeka na jej małe walory estetyczne, ale szczególnie w warunkach ograniczonej widoczności powinny one zejść na dalszy plan względem bezpieczeństwa. Kompromisem mogą być ewentualnie mniejsze elementy odblaskowe, np. szelki.

Nieobowiązkowe, ale bardzo przydatne wyposażenie motocykla

Choć w przeciwieństwie do kierowców samochodów, motocykliści nie muszą wozić ze sobą żadnych obowiązkowych elementów wyposażenia, wielu z nich robi to na własną rękę. Słusznie, bo w razie wypadku czy awarii nawet standardowe rzeczy mogą okazać się przydatne.

W pierwszej kolejności mowa o apteczce, której niestety zbyt często brakuje w wyposażeniu motocyklistów, tłumaczących to brakiem miejsca. Tymczasem zestaw ratunkowy spokojnie zmieści się nawet w niewielkim schowku pod siedzeniem lub w kufrze, a można też znaleźć modele, które da się przypiąć do pasa.

Co powinno znaleźć się w apteczce? Podstawowe wyposażenie zawiera: rękawiczki (lateksowe lub nitrylowe), maseczkę do oddechów ratowniczych, folię NRC, chustę trójkątną, kompresy, bandaż, plastry, środek do dezynfekcji i nożyczki. Nic wielkiego, a może nawet uratować życie.

Oprócz apteczki warto jeszcze pomyśleć o obowiązkowych w samochodach gaśnicy i trójkącie ostrzegawczym. Pierwszą może zastąpić nawet spray gaśniczy, który przyda się choćby w razie pożaru wywołanego zwarciem w instalacji elektrycznej. Trójkąt będzie z kolei nieoceniony, np. gdy do awarii motocykla dojdzie w nocy na kiepsko oświetlonej drodze.

Jakie jest obowiązkowe wyposażenie motocykla i motocyklisty w Europie?

Polska podpisała Konwencję wiedeńską o ruchu drogowym. Oznacza to, że motocykl musi spełniać wymagania dotyczące wyposażenia, które obowiązują w naszym kraju, a nie trzeba ich dostosowywać do przepisów w innym państwie podczas wyjazdu.

Oczywiście nie oznacza to, że nie warto znać przepisów dotyczących, które obowiązują w innych państwa. Z pewnością ułatwi to ewentualny kontakt z policją w razie kontroli drogowej.

Należy także pamiętać, że wszystkie elementy wyposażenia i części motocykla, które dotyczą jego bezpiecznego użytkowania i ochrony środowiska, muszą być homologowane.

Na wyjazd po Europie motocyklista może wyrobić sobie kartę EKUZ (Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego) oraz wykupić ubezpieczenie turystyczne. 

Czy motocykl musi mieć ubezpieczenie OC?

Oprócz obowiązkowego i dodatkowego wyposażenia, każdy motocyklista musi oczywiście posiadać ubezpieczenie OC na zarejestrowany motocykl, którym porusza się po drogach publicznych. Średnia cena ubezpieczenia motocykla w sierpniu 2024 roku wyniosła 293 zł w kalkulatorze ubezpieczeń OC AC Mubi.

Nie trzeba mieć natomiast ubezpieczenia na motocykl typu cross, który nie ma homologacji, więc nadaje się wyłącznie do jazdy po torach wyścigowych czy po terenie prywatnym. W przypadku spełnienia zasad homologacji – montaż wymaganych elementów (np. lusterka) – i jego rejestracji pojawia się obowiązek wykupienia obowiązkowego OC.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o wyposażenie motocykla

Autor artykułu: Mateusz Piesowicz

Ekspert i doradca w dziedzinie ubezpieczeń oraz autor ponad 100 poradników dotyczących polis komunikacyjnych i turystycznych. W swoich tekstach zwraca uwagę na trudne zagadnienia ubezpieczeniowe, aby przedstawiając je w zrozumiały sposób, ustrzec klienta przed niepotrzebnymi wydatkami i ułatwić mu dopasowanie rodzaju ochrony do indywidualnych potrzeb.