Jak obliczyć utratę wartości handlowej samochodu po szkodzie?
Wiadomym jest, że samochód z wiekiem traci na wartości. Tak samo dzieje się, gdy zostanie uszkodzony w wypadku lub kolizji i nie ma znaczenia, że uszkodzenia zostaną potem zlikwidowane. Wartość handlowa pojazdu i tak maleje. W jakim stopniu? I czy jest jakiś sposób, żeby się przed tym uchronić?
W tym artykule przeczytasz:
Utrata wartości handlowej samochodu – co to jest?
Po dziesięciu latach jeżdżenia swoją wysłużoną Toyotą Corollą, Adam zdecydował, że nadeszła już pora na zmianę samochodu. Wprawdzie nie stać go było na auto prosto z salonu, ale był przekonany, że na rynku wtórnym znajdzie jakąś interesującą ofertę. I rzeczywiście, na jednej ze stron z ogłoszeniami motoryzacyjnymi natychmiast rzucił mu się w oczy Volkswagen Golf VI generacji z 2014 roku, którego parametry i cena wyglądały bardzo zachęcająco. Gdy Adam skontaktował się ze sprzedawcą, ten powiedział, że auto jest powypadkowe, zapewniając jednak, że do zdarzenia doszło już kilka lat temu, a szkody zostały zlikwidowane. Nieprzekonany Adam zrezygnował jednak z zakupu, szukając innych opcji.
Co ma wspólnego ten przykład z utratą wartości handlowej samochodu? Wbrew pozorom, bardzo dużo. Termin ten odnosi się bowiem do pojazdów, których wartość zmalała z uwagi na to, że zostały uszkodzone w wypadku lub kolizji drogowej. Innymi słowy, chodzi o wartość pojazdu po naprawie.
Podany wyżej przykład ilustruje natomiast bardzo częste podejście wielu kierowców, którzy szukając używanych samochodów, niechętnie spoglądają przy tym właśnie na egzemplarze powypadkowe, których właściciele obniżają z tego powodu ceny. I w gruncie rzeczy trudno się takim ewentualnym nabywcom dziwić – w końcu niższy koszt to jedna strona medalu, ale trzeba też uwzględnić, że ryzyko ujawnienia się ukrytych wad takiego pojazdu jest wyższe, niż w innym przypadku.
Ktoś może zauważyć, że spadek wartości samochodu to przecież normalna rzecz i spotyka każdy pojazd, nie tylko ten uszkodzony w wypadku. Oczywiście będzie mieć rację – trzeba jednak wziąć pod uwagę, że utrata wartości handlowej pojazdu po naprawie jest znacznie większa, niż gdy ma to miejsce wyłącznie z uwagi na jego wiek.
Najszybciej na wartości tracą nowe auta, nawet 40-50% w ciągu 3 latach. Powyżej tego progu wieku pojazdu spadek jego wartości jest już mniejszy.
Cena każdego samochodu, zwłaszcza nowego, spada zazwyczaj bardzo szybko (dokładne tempo zależy m.in. od marki i modelu), jednak uszkodzenie go w wypadku jeszcze ten proces przyspiesza. Efektem jest z kolei to, że choć poszkodowany kierowca otrzyma naprawione auto, to będzie ono już mniej warte niż przed zdarzeniem. Nieważne, czy to naprawa w zwykłym warsztacie, czy w autoryzowanym serwisie na oryginalnych częściach.
Utrata wartości handlowej samochodu a ubezpieczenie OC
Wydaje się niesprawiedliwe? Jasne, w końcu mowa jest o szkodzie odniesionej z winy osoby trzeciej, bo za taką trzeba uznać zarówno samo uszkodzenie pojazdu w wyniku kolizji lub wypadku, jak i utratę wartości handlowej auta w jego wyniku. Skoro za to pierwsze należy się odszkodowanie z ubezpieczenia OC sprawcy, to czy poszkodowany nie powinien otrzymać rekompensaty również za to, że jego samochód stracił na wartości? Ależ oczywiście, że tak!
Pamiętaj, że utrata wartości handlowej pojazdu również jest naturalną konsekwencją zdarzenia drogowego! Oznacza to, że po wypadku lub kolizji z winy innego kierowcy, możesz zwrócić się do jego ubezpieczyciela o:
- pokrycie kosztów naprawy Twojego samochodu,
- pokrycie kosztów z tytułu spadku wartości Twojego samochodu.
O ile to pierwsze zadośćuczynienie jest oczywiste i nikomu nie trzeba o tego rodzaju odszkodowaniu przypominać, to już zwrot różnicy między wartością auta sprzed wypadku i po nim często jest przez ubezpieczycieli pomijany – dlatego koniecznie musisz o nim pamiętać i upomnieć się o przysługujące Ci odszkodowanie, składając wniosek do firmy ubezpieczeniowej. Jako poszkodowany masz do tego pełne prawo, co wynika z przepisów Kodeksu cywilnego.
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Art. 361 Kodeksu cywilnego
Przepisy są więc jasne, a jakiekolwiek wątpliwości w przypadku odszkodowania z ubezpieczenia OC rozwiało jeszcze stanowisko Sądu Najwyższego, który w uchwale z dnia 12 października 2001 r. (III CZP 57/01) stwierdził, że:
- rzecz (samochód) ma zawsze taką wartość majątkową, jaką może osiągnąć na rynku,
- wartość rynkowa samochodu to jego wartość po naprawie,
- mimo że uszkodzenie samochodu zostało wyeliminowane w wyniku naprawy, jego wartość rynkowa zmalała.
W związku z powyższym, nie ma znaczenia, że po naprawie sfinansowanej przez ubezpieczyciela sprawcy auto poszkodowanego odzyskało sprawność. Ponieważ jest już samochodem powypadkowym, jego wartość maleje, przez co jego właściciel może domagać się odszkodowania pokrywającego różnicę między ceną sprzedażową pojazdu sprzed i po wypadku.
Przyjęło się, że minimalna kwota utraty wartości handlowej samochodu to 200 zł. Przy niższych kwotach uznaje się, że nie doszło do utraty wartości.
Kiedy przysługuje odszkodowanie po utracie wartości handlowej samochodu?
Jak widać, prawo stoi zdecydowanie po stronie poszkodowanych – nie oznacza to jednak, że odszkodowanie po utracie wartości handlowej pojazdu przysługuje zawsze i bez względu na okoliczności. Przeciwnie, skutecznie ubiegać się o nie można tylko, jeżeli:
- doszło do szkody częściowej a nie całkowitej – w tym drugim przypadku ubezpieczyciel wypłaca pełną wartość pojazdu na dzień wypadku, pomniejszoną o wartość wraku,
- uszkodzony pojazd był serwisowany zgodnie z zaleceniami producenta – odbywał regularne przeglądy i był naprawiany w ASO lub warsztacie spełniającym jego wymogi,
- doszło do pierwszej szkody na elementach metalowych pojazdu – błotnikach, drzwiach, masce, pokrywie bagażnika,
- samochód był już wcześniej uszkodzony, ale szkoda nie dotyczyła elementów metalowych – poszkodowany musi to udowodnić.
Przebieg uszkodzonego pojazdu nie wpływa na prawo do ubiegania się o odszkodowanie po utracie jego wartości handlowej, ale niższy stan licznika może zwiększyć kwotę uzyskanej rekompensaty.
Obliczanie utraty wartości handlowej pojazdu
O ile wiadomo, kiedy można ubiegać się o zwrot utraty wartości handlowej samochodu, spory problem może stanowić dokładne określenie wysokości tej kwoty. Nie ma niestety żadnych przepisów prawnych, które regulowałyby tę kwestię, dlatego rzeczoznawcy czy biegli powołani przez sąd lub ubezpieczyciela stosują regulacje zawarte w Instrukcji Określania Rynkowego Ubytku Wartości Pojazdów opracowanej przez Stowarzyszenie Rzeczoznawców Samochodowych EKSPERTMOT.
W dokumencie tym podano wzór na obliczenie utraty wartości handlowej pojazdu, który został powiązany z wiekiem uszkodzonego pojazdu. Zgodnie z Instrukcją, utratę wartości oblicza się dla:
- samochodów osobowych i terenowych w wieku do 6 lat,
- samochodów ciężarowych o masie do 3,5t w wieku do 4 lat,
- samochodów ciężarowych o masie powyżej 3,5t oraz motocykli w wieku do 3 lat.
Czy to oznacza, że właściciele starszych pojazdów nie mają szans na odszkodowanie z powodu utraty wartości handlowej? Nie, ponieważ reguły zawarte w Instrukcji nie stanowią regulacji prawnych, a jedynie zalecenia. Jeżeli Twoje auto było przed wypadkiem w dobrym stanie technicznym i nie miało dużego przebiegu, masz duże szansę na uzyskanie odszkodowania, nawet jeśli jest starsze niż w wytycznych.
Wiek pojazdu nie ma znaczenia przy obliczaniu utraty wartości handlowej samochodu zabytkowego lub historycznego.
Pamiętaj, że kwota utraty wartości handlowej pojazdu jest podawana w przybliżeniu. Jeżeli wydaje Ci się, że ubezpieczyciel ją zaniżył, możesz odwołać się od jego decyzji, odpowiednio argumentując swoje roszczenia. W tym celu warto skorzystać z usług niezależnego rzeczoznawcy samochodowego, ewentualnie oprzeć się na porównaniu cen takich samych modeli samochodów powypadkowych i bezwypadkowych znalezionych w ofertach.
Utrata wartości handlowej samochodu w leasingu
Dotychczas omówione przepisy i okoliczności dotyczyły oczywiście sytuacji, w której poszkodowany jest właścicielem uszkodzonego pojazdu. Co jednak zrobić, jeśli posiadane przez niego auto jest w leasingu? Czy również przysługuje mu odszkodowanie w razie utraty wartości handlowej pojazdu?
Odpowiedź brzmi: tak, ale jest to nieco bardziej skomplikowane. Ponieważ w przypadku leasingu właścicielem samochodu jest leasingodawca, to do niego należą roszczenia odszkodowawcze w związku z autem. Aby móc otrzymać odszkodowanie za utratę wartości handlowej samochodu, leasingobiorca musi więc zawrzeć z leasingodawcą umowę cesji. Na jej podstawie przejdą na niego roszczenia odszkodowawcze, dzięki czemu będzie mógł ubiegać się o zwrot kosztów od ubezpieczyciela sprawcy.
Ubezpieczenie GAP, czyli ubezpieczenie straty finansowej chroniące kredytobiorców i leasingobiorców, nie ma zastosowania w przypadku utraty wartości handlowej pojazdu. Tego rodzaju polisę stosuje się jedynie w przypadku wystąpienia szkody całkowitej lub kradzieży pojazdu – więcej na jego temat przeczytasz w artykule: “Ubezpieczenie GAP – czym jest i kiedy się przyda?”.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o utratę wartości handlowej pojazdu
Regułą jest, że im wyższa klasa samochodu, tym szybciej traci on na wartości. Z największymi spadkami w krótkim czasie muszą się więc liczyć właściciele nowych pojazdów klasy premium, a jeszcze gorzej będzie w przypadku modeli sprowadzonych z zagranicy. Znacznie wolniej spada wartość samochodów kilkuletnich, z kolei markami, które najlepiej trzymają cenę, są m.in. Volkswagen i Toyota.
Nie. Naprawa samochodu po wypadku lub kolizji, nawet jeśli została dokonana w najbardziej renomowanym warsztacie, nie sprawi, że odzyska on wartość sprzed wypadku. Wynika to z reguł rządzących rynkiem, na którym auta powypadkowe są wyceniane niżej od bezwypadkowych.
Jeżeli jesteś pewien, że ubezpieczyciel wypłacił Ci niższą kwotę odszkodowania, niż wyniosła rzeczywista utrata wartości handlowej samochodu, najlepiej będzie poprosić o sporządzenie opinii niezależnego rzeczoznawcę. Z nią możesz napisać odwołanie od decyzji ubezpieczyciela – jeśli ten je uzna, zwróci Ci również koszty rzeczoznawcy. Jeżeli to nie pomoże, możesz zwrócić się do Rzecznika Finansowego lub wejść na drogę sądową.
- Utrata wartości handlowej samochodu dotyczy zmiany wartości pojazdu po wypadku i naprawie.
- Po wypadku lub kolizji poszkodowanemu przysługuje pokrycie kosztów naprawy oraz utraty wartości jego samochodu z OC sprawcy.
- Aby uzyskać odszkodowanie za utratę wartości samochodu, należy złożyć wniosek do ubezpieczyciela sprawcy.
- O odszkodowanie z tytułu utraty wartości handlowej pojazdu można się ubiegać w przypadku szkód częściowych na samochodach, które były w dobrym stanie technicznym. Ich wiek nie powinien przekraczać 6 lat.
- Kwota utraty wartości handlowej pojazdu jest podawana w przybliżeniu, a poszkodowany może się odwołać od decyzji ubezpieczyciela.
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19640160093/U/D19640093Lj.pdf
- Instrukcja Określania Rynkowego Ubytku Wartości Pojazdów: http://ekspertmot.szczecin.pl/public/file/Instrukcja%20Ruw%203_2009.pdf
Dołącz do dyskusji