Czarne tablice rejestracyjne – czy jazda na nich jest wciąż legalna?

Czarne tablice rejestracyjne – tło historyczne

Pierwsze polskie tablice rejestracyjne były białe. Jednak już w 1937 roku wprowadzono te z czarnym tłem i białymi znakami. Następnie były one wielokrotnie zmieniane, co ma związek z burzliwą historią naszego kraju. Te, które pamiętamy z lat 90., pojawiły się w 1976 roku w związku ze zmianą podziału administracyjnego kraju.

System tablic z 1975 roku przetrwał do 1 maja 2000 roku, kiedy pojawił się ten obecnie używany. Warto w tym miejscu dodać, że przez jakiś czas po wprowadzeniu nowego formatu kierowcy mogli wybrać, czy chcą białe, czy czarne tablice rejestracyjne. Powód? Prozaiczny, na składach zostało wiele starych blach, więc postanowiono je wykorzystać aż do wyczerpania zapasów. 

Wygląd i wymiary – czym są czarne tablice rejestracyjne?

Czarne tablice rejestracyjne zostały wprowadzone na mocy Zarządzenia Ministra Komunikacji z dnia 15 marca 1976 r. w sprawie oznaczania pojazdów samochodowych i przyczep. W dokumencie tym zapisano, że wymiar czarnych tablic rejestracyjnych dla zwykłych samochodów to:

• 520 mm na 120 mm – jednorzędowe,
• 290 mm na 230 mm – dwurzędowe.

Nieco inne wymiary dwurzędowe miały między innymi pojazdy misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych. 

Kolejna reforma administracyjna z 1999 roku wprowadziła kolejne zmiany. Przez rok miały być używane tylko wyróżniki dotyczące stolic nowych województw – w praktyce nie zawsze ten przepis był przestrzegany.

Wyróżniki dla przykładowych województw, w których nadano najwięcej wyróżników:

Wyróżniki dla służb specjalnych i sił zbrojnych były inne. Również w niektórych miastach nadawano specjalne oznaczenia dla taksówek (np. WGT w Warszawie czy WRT we Wrocławiu). 

Jazda na czarnych tablicach rejestracyjnych – czy jest legalna?

Podstawowa zasada prawa mówi, że nie działa ono wstecz. Tak więc wszyscy właściciele pojazdów, które zarejestrowali swoje pojazdy wiele lat temu i otrzymali czarne tablice rejestracyjne, nie musieli i dalej nie muszą ich wymieniać. Jazda na czarnych tablicach rejestracyjnych jest więc legalna.

Czy to oznacza, że czarne tablice rejestracyjne pozostaną z nami na stałe? Oczywiście, że nie. Po pierwsze, samochody z czasem trafiają na złomowisko, a jeśli zmieniają się w te zabytkowe, to często zmieniają właścicieli, w końcu nie każdy jest kolekcjonerem. A co oznacza taka zmiana?

Nowy właściciel musi zarejestrować na siebie auto, więc przychodzi do wydziału komunikacji z wymaganymi dokumentami i dotychczasowymi tablicami rejestracyjnymi. W przypadku pojawienia się z tymi czarnymi z pewnością zostaną one wymienione na nowe – jeśli auto ma status zabytku to na żółte, w innym przypadku na zwykłe białe.

Nabycie auta z czarnymi tablicami rejestracyjnymi – czy uda się zachować stare blachy?

W internecie można znaleźć porady, jak zachować czarne tablice rejestracyjne po nabyciu pojazdu. Wskazuje się na możliwość zostania współwłaścicielem pojazdu lub zgłoszenie zakupu, ale nie dokonania jego rejestracji. Ten drugi sposób z pewnością od 1 stycznia 2024 roku nie będzie działał, a i teraz budzi kontrowersje. Dlaczego?

Od 1 stycznia 2024 roku nie trzeba będzie zgłaszać do urzędu nabycia pojazdu. Procedura to zostanie zastąpiona obowiązkiem rejestracji w ciągu 30 dni od daty podpisania umowy kupna-sprzedaży (dla przedsiębiorców będzie to 90 dni).

Nowe prawo przewiduje kary dla spóźnialskich. Osoby prywatne zapłacą:

• 500 zł – za przekroczenie terminu do 180 dni,
• 1 000 zł – za przekroczenie terminu o ponad 180 dni.

Natomiast przedsiębiorcy za spóźnienie zapłacą odpowiednio 1 000 zł i 2 000 zł.

Liczba pojazdów z czarnymi tablicami rejestracyjnymi – ile ich dalej jest?

Na polskich drogach coraz trudniej zobaczyć pojazd z czarnymi tablicami rejestracyjnymi. Nie powinno to nikogo dziwić, ponieważ rzadko ktoś jest właścicielem samochodu przez dziesięciolecia, a ostatnie takie tablice wydawano około 23 lat temu w zależności od stanu zapasów.

Z drugiej strony w internecie można znaleźć informację, że stare tablice rejestracyjne są zamontowane na setkach tysięcy samochodów. Wydaje się to mało prawdopodobne, ponieważ rzeczywista liczba pojazdów w Polsce jest dużo niższa, niż wskazuje na to oficjalne dane, ponieważ wiele z nich to tak zwane martwe dusze. Co kryje się pod tym pojęciem?

To pojazdy, które nie zostały wyrejestrowane czy anulowane z CEPiK-u, mimo że od co najmniej 6 lat nie wpłynął do bazy żaden komunikat na ich temat (UFG, stacje kontroli pojazdów czy urzędów), a do tego od pierwszej ich rejestracji w Polsce minęło ponad 10 lat. Samar wskazuje, że takich aut jest ponad 7 milionów!

Właśnie dlatego 10 czerwca 2024 roku rozpoczęto czyszczenie CEPiK-u w celu doprowadzenia do stanu, w którym w bazie zostaną informacje o istniejących pojazdach. Z CEP znikną pojazdy, które spełnią dwa warunki jednocześnie: zostały zarejestrowane przed 14 marca 2005 r. i nie mają ważnych badań technicznych oraz przez co najmniej 10 lat nie były ubezpieczane. 

Przestrzeganie przepisów to podstawa – ważne ubezpieczenie OC to kolejny priorytet dla kierowców

Oprócz obowiązku rejestracji po zakupie samochodu z czarnymi tablicami rejestracyjnymi (także tymi białymi) nowy właściciel musi pamiętać o obowiązkowym OC. Wprawdzie ubezpieczenie to przypisane jest do pojazdu, a nie kierowcy, więc przechodzi na nowego właściciela, ale w takim przypadku nie odnowi się ono automatycznie, więc należy trzeba pamiętać o wykupieniu polisy po wygaśnięciu tej po poprzednim właścicielu.

Zakup ubezpieczenia – na przykład w porównywarce Mubi – uchroni nowego właściciela od kary za brak OC, która w przypadku samochodów osobowych od 1 lipca 2024 roku może wynieść w zależności od długości przerwy w ubezpieczeniu

• 1 720 zł – do 3 dni,
• 4 300 zł – od 3 do 14 dni,
• 8 600 zł – powyżej 14 dni.

Nieubezpieczony kierowca, który spowoduje stłuczkę lub wypadek, będzie musiał za szkody zapłacić z własnej kieszeni.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o czarne tablice rejestracyjne

Autor artykułu: Tomasz Sowa

Jestem redaktorem, który pisze artykuły związane z ubezpieczeniami komunikacyjnymi i podróżami. W swoich tekstach staram się wyjaśniać trudne i problematyczne zagadnienia związane z rynkiem ubezpieczeń. W poradach turystycznych zależy mi na przedstawieniu ciekawych miejsc w lekki oraz inspirujący sposób z nutką humoru.