Kwota odszkodowania z OC sprawcy – brutto czy netto?

Odszkodowanie z OC sprawcy a podatek VAT – co mówią przepisy?

Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych to obowiązkowa polisa, która chroni odpowiedzialność cywilną kierowcy w razie wyrządzenia przez niego szkody drugiej osobie. Istota tego rodzaju ochrony została wyjaśniona w ogólnych przepisach Kodeksu cywilnego, które mówią, że:

Z powyższych zapisów wynika, że celem odszkodowania jest wyłącznie rekompensata strat poszkodowanego, a nie przyczynienie się do powiększenia jego majątku. Z podatkowego punktu widzenia ma to znaczenie o tyle, że w takim przypadku trudno jest mówić o obciążeniu poszkodowanego podatkiem VAT, który zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług dotyczy m.in. odpłatnej dostawy towarów i świadczenia usług.

Poszkodowany w zdarzeniu drogowym, któremu przysługuje rekompensata z OC sprawcy, nie otrzymuje w ten sposób żadnego towaru czy usługi, a jedynie są mu wyrównywane jego straty. Odszkodowanie nie jest zatem objęte podatkiem VAT, chyba że jego wypłata w pełnej kwocie brutto może przyczynić się do wzbogacenia poszkodowanego. Takie sytuacje to wyjątki, jednak są one możliwe i zdarza się, że prowadzą do błędów przy wypłacie odszkodowań.

Odszkodowanie z OC sprawcy w kwocie brutto – kiedy?

Prawo do odszkodowania z OC sprawcy po szkodzie w pełnej wysokości brutto, czyli wraz z podatkiem VAT, mają wszyscy właściciele pojazdów, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej. Ponieważ nie mają oni możliwości odliczenia VAT-u, otrzymanie rekompensaty w kwocie obniżonej o wartość podatku sprawiłoby, że musieliby dopłacić za naprawę pojazdu z własnej kieszeni.

To jednak nie wszystko. Może się bowiem zdarzyć, że poszkodowany nawet mimo bycia przedsiębiorcą, nie ma możliwości odliczenia VAT-u. Będzie tak, jeśli nie jest płatnikiem VAT lub gdy używa samochodu wyłącznie w celach prywatnych, a nie w działalności firmowej. W takiej sytuacji również przysługuje mu odszkodowanie z OC sprawcy w pełnej wartości brutto.

Oczywiście wszystkie opisane powyżej przypadki dotyczą sytuacji, w których poszkodowany w zdarzeniu drogowym wybrał kosztorysową (gotówkową) metodę likwidacji szkody z OC sprawcy, czyli otrzymał od ubezpieczyciela pieniądze na naprawę pojazdu według kosztorysu sporządzonego przez rzeczoznawcę. W przypadku wybrania metody warsztatowej (bezgotówkowej), ubezpieczyciel rozlicza się bezpośrednio z warsztatem, więc kwestie dotyczące poniesionych kosztów są po jego stronie.

Odszkodowanie z OC sprawcy w kwocie netto – kiedy?

O ile większość kierowców otrzyma odszkodowanie z OC sprawcy w wysokości brutto, w niektórych sytuacjach ubezpieczyciel będzie mógł je wypłacić w wartości netto, czyli pomniejszonej o podatek VAT. Stanie się tak, jeśli poszkodowany jest przedsiębiorcą i używa samochodu w swojej działalności służbowej, ale czy zawsze? Otóż nie, bo decydujące znaczenie ma jego status jako płatnika VAT.

1. Przedsiębiorcy będący płatnikami VAT otrzymają odszkodowanie z OC sprawcy w kwocie netto, czyli pomniejszone o wysokość podatku VAT.
2. Przedsiębiorcy niebędący płatnikami VAT otrzymają odszkodowanie z OC sprawcy w kwocie brutto, czyli w pełnej wysokości wraz z podatkiem VAT.

Dlaczego tak jest? Ponieważ status płatnika VAT decyduje o tym, czy dany przedsiębiorca ma możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o naliczony VAT. Jeśli tak, to wypłata odszkodowania z pełnym VAT-em stanowiłaby dla niego korzyść majątkową ponad rekompensatę, jaka należy mu się w ramach likwidacji szkody z ubezpieczenia OC.

Odszkodowanie z OC sprawcy w kwocie netto a wartość odliczonego VAT-u

Przedsiębiorcy korzystający z samochodów w działalności gospodarczej wiedzą z pewnością o tym, że nie w każdym przypadku istnieje możliwość odliczenia od podatku pełnej wysokości VAT. Jeśli bowiem auto jest wykorzystywane również w celach prywatnych, odliczyć można tylko 50% VAT. Jak ma się to do wysokości odszkodowania z OC sprawcy w kwocie netto?

W takiej sytuacji poszkodowanemu kierowcy z OC sprawcy nadal należy się odszkodowanie w kwocie netto, ale powiększone o 50% wysokości podatku VAT, który nie podlega odliczeniu. Tej kwoty nie byłby w stanie odzyskać przy obniżeniu kwoty podatku należnego o naliczony VAT, więc jej brak w odszkodowaniu wiązałby się z koniecznością pokrycia części szkód na własną rękę.

Odszkodowanie z OC sprawcy netto zamiast brutto – co teraz?

Jeśli jako osoba fizyczna lub przedsiębiorca, który nie jest płatnikiem VAT, ucierpisz w wyniku zdarzenia drogowego spowodowanego przez innego kierowcę, po czym otrzymasz odszkodowanie z OC sprawcy obniżone o wartość podatku VAT, będzie to oczywisty błąd ze strony ubezpieczyciela. Nie zostawiaj tak tej sprawy! Pamiętaj o swoich prawach i walcz o pełną należną Ci kwotę rekompensaty. Co powinieneś zrobić?

1. W pierwszej kolejności napisz odwołanie od decyzji ubezpieczyciela. W reklamacji zamieść swoje dane i numer wydanej decyzji ubezpieczeniowej, a także uzasadnienie roszczenia i dokładną kwotę, jakiej się domagasz.
2. Jeśli reklamacja nie przyniesie skutku, możesz zwrócić się o pomoc do Rzecznika Finansowego. Ten może przeprowadzić interwencję w Twoim imieniu (bezpłatnie) lub wystąpić w roli mediatora (za opłatą) w postępowaniu polubownym.
3. W sytuacji, gdy ani reklamacja, ani działania Rzecznika Finansowego nie przyniosły oczekiwanych skutków, zostaje Ci jeszcze zaskarżenie decyzji ubezpieczyciela i wejście na drogę sądową. W tym przypadku zwróć się o pomoc do specjalistów i uzbrój w cierpliwość, bo takie sprawy rzadko kończą się szybkimi rozstrzygnięciami.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o kwoty brutto i netto przy odszkodowaniu z OC sprawcy