Szkoda samochodem służbowym – kto zapłaci odszkodowanie?
Pracodawcy coraz częściej powierzają swoim pracownikom samochody służbowe, aby wykonywanie obowiązków było szybkie i sprawne. Samochód służbowy, tak jak każdy, musi być objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC. Ponadto pracodawcy ubezpieczają jednak auta służbowe, dodatkowo wykupując AC. Czy zatem pracownik nie musi się przejmować, gdy doprowadzi do szkody, kierując takim autem? W poniższym artykule wyjaśniamy, kto ponosi odpowiedzialność za spowodowanie szkody samochodem służbowym.
Z poniższego artykułu przeczytasz:
- Jakie ubezpieczenia ma samochód służbowy?
- Kiedy pracownik nie poniesie żadnych kosztów?
- Jak kształtuje się odpowiedzialność za szkodę na osobie, gdy pracownik spowodował wypadek?
- Czy pracownik ponosi koszty naprawy pojazdu, jeśli kolizja nastąpiła z jego winy?
- Jakie są limity odpowiedzialności finansowej pracownika za uszkodzenie samochodu służbowego?
- Kiedy pracodawca może domagać się od pracownika zwrotu kosztów w związku ze spowodowaniem kolizji?
- Jak zachować się podczas kolizji, gdy poruszałeś się samochodem służbowym?
- Jak wygląda likwidacja szkody po uszkodzeniu samochodu służbowego?
- Co w przypadku kolizji samochodem służbowym w leasingu
- Co dzieje się ze zniżkami OC po kolizji autem służbowym?
- O czym pamiętać w przypadku szkody autem służbowym za granicą?
Ubezpieczenia samochodu służbowego
Zgodnie z Kodeksem pracy, w sytuacji gdy pracownik wyrządzi szkodę osobie trzeciej podczas wykonywania swoich obowiązków służbowych, obowiązek naprawienia szkody spoczywa na pracodawcy. Oczywiście pracodawcy przysługuje stosowne roszczenie odszkodowawcze wobec pracownika. Jeśli pracownik wyrządził szkodę z winy nieumyślnej, wysokość odszkodowania nie może przekraczać wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia pracownika. Jeśli natomiast szkoda została wyrządzona umyślnie, pracownik będzie odpowiadał za szkodę w pełnej wysokości.
Jeśli chodzi jednak o szkody wyrządzone przez pracownika samochodem służbowym, to należy pamiętać, że pracodawca obowiązkowo musi wykupić dla auta OC. Co za tym idzie, szkody wyrządzone innym osobom przez pracownika będą pokrywane przez ubezpieczyciela. Dodatkowo pracodawcy zabezpieczają się przed ewentualnymi szkodami, wykupując ubezpieczenie AC. Dzięki ubezpieczeniu AC, pracodawca będzie mógł uzyskać odszkodowanie za zniszczenie samochodu służbowego, jeśli pracownik spowoduje kolizję lub wypadek.
Skoro zatem ubezpieczenie stanowi ochronę przed doznaną szkodą, to czy pracownik powinien się przejmować, jeśli doprowadzi do stłuczki lub wypadku? Wszystko zależy od okoliczności konkretnej sytuacji. Aby rozwiać wątpliwości, poniżej opisujemy różne warianty.
Kiedy ubezpieczyciel pokryje w pełni odszkodowanie?
Ubezpieczenie OC jest podstawowym ubezpieczeniem zapewniającym ochronę zarówno poszkodowanym, jak i sprawcy (nie musi on bowiem płacić odszkodowania z własnej kieszeni). Jeśli pracownik poruszał się samochodem służbowym i doszło do kolizji lub stłuczki nie z jego winy, wszelkie szkody zobowiązany będzie pokryć ubezpieczyciel, u którego sprawca zdarzenia ma wykupione OC. Co to oznacza?
Pan Jan jechał samochodem służbowym z Poznania do Gdańska na ważne spotkanie z kontrahentem. Podczas podróży doszło do wypadku. Kierowca poruszający się Oplem nie ustąpił pierwszeństwa, w wyniku czego doszło do zderzenia z samochodem, którym poruszał się pan Jan. W wyniku wypadku pan Jan doznał ciężkich obrażeń ciała. Dodatkowo samochód służbowy został poważnie uszkodzony.
Kto w powyższej sytuacji otrzyma odszkodowanie i od kogo?
- Pracodawca otrzyma odszkodowanie za uszkodzony samochód od ubezpieczyciela sprawcy wypadku. Odszkodowanie zostanie pokryte z OC sprawcy.
- Pan Jan może się domagać stosownego odszkodowania oraz zadośćuczynienia od ubezpieczyciela sprawcy wypadku. Ponadto może się również domagać zwrotu kosztów leczenia i wszelkich innych kosztów wynikłych z wypadku.
Pracownik spowodował kolizję – kto ponosi odpowiedzialność?
O ile sytuacja jest prosta, gdy do kolizji lub wypadku dojdzie z winy osoby trzeciej, o tyle sytuacja może się skomplikować, gdy to pracownik odpowiada za zdarzenie. Jak w takim przypadku kształtuje się odpowiedzialność za szkodę?
Marek jechał na ważne spotkanie. Były korki, czas uciekał, zestresowany nie zachował należytej uwagi i wyjeżdżając z drogi podporządkowanej, uderzył w prawidłowo poruszającego się Opla. Markowi nic się nie stało, jednak samochód służbowy uległ uszkodzeniu. Ponadto uszkodzony został również samochód kierowcy, który został w tej sytuacji poszkodowany.
Komu przysługuje odszkodowanie i od kogo?
- Kierowca Opla może się domagać odszkodowania za zniszczony samochód z OC pracodawcy. Może również dodatkowo domagać się zadośćuczynienia i odszkodowania, jeśli doznał obrażeń ciała.
- Pracodawca może otrzymać odszkodowanie za zniszczony samochód służbowy, jeśli miał wykupione ubezpieczenie AC
Czy pracownik ponosi koszty naprawy samochodu służbowego, jeśli spowodował kolizję?
Jeśli pracodawca nie miał wykupionego ubezpieczenia AC, odpowiedzialność za uszkodzony samochód przejdzie na pracownika. Pracownik może odpowiadać wobec pracodawcy na dwóch zasadach:
- zasada odpowiedzialności materialnej (podstawowa),
- zasada odpowiedzialności za mienie powierzone.
To właśnie od konkretnej zasady zależy limit odpowiedzialności finansowej pracownika za uszkodzenie auta służbowego.
Limity odpowiedzialności pracownika – jak wyglądają po uszkodzeniu samochodu służbowego?
Odpowiedzialność materialna pracownika oznacza, że jest on odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną pracodawcy. Pracownik odpowiada w granicach rzeczywistej straty. Jeśli jednak szkoda została wyrządzona nieumyślnie, to wysokość odszkodowania nie może przekraczać kwoty 3-miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli szkoda została wyrządzona umyślnie, pracownik odpowiada w pełnej wysokości.
Od odpowiedzialności materialnej należy odróżnić odpowiedzialność za mienie powierzone. Zazwyczaj jeśli pracownik korzysta z służbowego samochodu, ponosi on odpowiedzialność materialną za ewentualne szkody. Jeśli jednak samochód został powierzony pracownikowi na podstawie odrębnej umowy z obowiązkiem zwrotu, pracownik będzie odpowiadał za mienie powierzone. Co to oznacza w praktyce? Pracownik odpowiada w takiej sytuacji za szkodę w pełnej wysokości, bez względu na to, czy szkoda została spowodowana umyślnie, czy nie.
Oczywiście jeśli pracodawca posiada AC, to szkoda zostanie pokryta z ubezpieczenia, a pracownik będzie odpowiadał za nią tylko w części niepokrytej przez zakład ubezpieczeń.
Kiedy pracodawca może domagać się od pracownika zwrotu kosztów w związku ze spowodowaniem kolizji?
Warto podkreślić, że odszkodowanie z AC nie zawsze pokrywa w pełni całość szkody. Pracodawcy zazwyczaj przerzucają na pracownika ciężar szkody w zakresie udziału własnego. Udział własny w ubezpieczeniu AC to określona kwota, którą ubezpieczyciel potrąca z należnego odszkodowania. Inaczej mówiąc: ubezpieczony pokrywa nim część szkody z własnej kieszeni.
Pracodawca wykupił ubezpieczenie AC z udziałem własnym na poziomie 10%. Pracownik spowodował szkodę, której wartość oszacowano na 5000 zł. W takiej sytuacji ubezpieczyciel wypłaci pracodawcy 4500 zł (5000 zł – 500 zł). Pracodawca będzie mógł z kolei domagać się od pracownika naprawienia szkody w pozostałym zakresie, czyli w wysokości 500 zł.
W jakich sytuacjach jeszcze pracodawca będzie mógł się domagać odszkodowania od pracownika? Pracodawca będzie mógł skutecznie dochodzić roszczeń odszkodowawczych od pracownika np. wtedy, gdy ubezpieczyciel, u którego wykupił OC, wystąpi do niego z tzw. regresem. W pewnych sytuacjach ubezpieczyciel może zwrócić się do ubezpieczonego z regresem, czyli tzw. roszczeniem zwrotnym.
Jak zachować się, gdy doszło do kolizji podczas podróży samochodem służbowym?
Udział w kolizji lub wypadku zawsze jest stresującym zdarzeniem. Uczestnik zdarzenia powinien zachować zimną krew i poczynić wszelkie starania, aby zniwelować zagrożenie dla pozostałych kierowców. Kiedy do stłuczki dojdzie podczas pełnienia obowiązków służbowych, stres jest jeszcze większy, w końcu samochód, którym pracownik się porusza, nie stanowi jego własności. Co wówczas robić?
Pracownik, który znalazł się w takiej sytuacji, powinien zawsze na miejsce zdarzenia wezwać policję. Wprawdzie wezwanie policji jest obowiązkowe jedynie, gdy dojdzie do wypadku (zdarzenia, w którym ktoś ucierpiał lub poniósł śmierć), jednak zalecamy zadzwonić po odpowiednie służby, nawet jeśli doszło jedynie do kolizji. Ustalenie, który z kierowców będzie odpowiedzialny za zdarzenie, może się okazać kluczowe dla pracownika – zwłaszcza jeśli pracodawca nie miał wykupionego AC. Dlatego zawsze lepiej dla pewności wezwać na miejsce zdarzenia organy ścigania, które rozstrzygną o odpowiedzialności.
Przeczytaj też: Szkoda pożyczonym samochodem. Jakie są konsekwencje dla właściciela i osoby pożyczającej?
Likwidacja szkody – jak wygląda w przypadku samochodu służbowego?
Likwidacja szkody w przypadku samochodu służbowego wygląda podobnie jak w przypadku samochodu prywatnego. W tym jednak przypadku zawsze warto wezwać Policję, by nie było żadnych wątpliwości w dalszych etapach procesu usuwania szkody. Oczywiście warto wykonać zdjęcia na miejscu zdarzenia, co dzisiaj przy powszechnym posiadaniu smartfonów jest proste i wygodne. Należy również postępować zgodnie z przyjętymi zasadami likwidacji szkody – dokładnie opisać zdarzenie i rozmiaru szkód.
Dokładna procedura likwidacji szkody będzie zależeć od tego, czy to pracownik jadący samochodem służbowym jest poszkodowanym, czy sprawcą. Znaczenie będzie miało również to, czy w przypadku sprawstwa auto służbowe miało ubezpieczenie AC.
Kolizja samochodem służbowym w leasingu – co wtedy?
Przedsiębiorcy często korzystają z opcji leasingu samochodów służbowych. Co więc dzieje się, gdy dojdzie do kolizji autem leasingowanym? Należy pamiętać, że leasingodawcy wymagają wykupienia ubezpieczenia AC o wskazanych warunkach. Dzięki temu firma leasingowa, jako formalny właściciel pojazdu, otrzyma odszkodowanie z autocasco za uszkodzone auto służbowe, a leasingobiorca nie będzie musiał pokrywać kosztów naprawy z własnej kieszeni.
Odpowiedzialnym za naprawę auta jest leasingobiorca, czyli firma, która leasinguje samochód służbowy. Forma likwidacji szkody zależy od zapisów umowy ubezpieczenia AC – może to być ASO, warsztat lub kosztorys. Często w przypadku udziału własnego pracodawca wymaga od pracownika (sprawcy kolizji) pokrycia kosztów w tym zakresie.
Zniżki po kolizji autem służbowym – co się z nimi dzieje?
To dość problematyczna i skomplikowana kwestia. Z pewnością po spowodowaniu kolizji przez pracownika samochodem służbowym zniżki utraci w całości lub w części właściciel pojazdu, czyli pracodawca. Może on domagać się od sprawcy kolizji pokrycia kosztów tej straty. Co w takim razie z prywatnymi zniżkami w OC prywatnym pracownika?
Informacje o wykroczeniach drogowych trafiają do CEPiK-u, a spowodowanie kolizji lub wypadku jest wykroczeniem, a może być nawet przestępstwem. Obecnie ubezpieczyciele mają dostęp do bazy w zakresie punktów karnych na koncie kierowcy i liczby wykroczeń oraz przestępstw w ruchu drogowym. Pozyskane dane mogą służyć do oceny ryzyka ubezpieczeniowego, a więc wyliczenia wysokości składki.
Czy po kolizji samochodem służbowym można utracić zniżki w prywatnym OC? Teoretycznie tak, choć nie można wprost odpowiedzieć na to pytanie. Warto tutaj zwrócić uwagę, że z drugiej strony pracownikowi zazwyczaj nie są naliczane zniżki za bezszkodową jazdę autem służbowym.
Kolizja lub wypadek autem służbowym za granicą
Jeśli pracodawca zezwala na wyjazd za granicę autem firmowym w celach prywatnych, to powinien on wystawić pracownikowi odpowiednie pozwolenie. Dzięki temu pracownik uniknie problemów podczas kontroli drogowej lub zdarzenia drogowego za granicą – w końcu porusza się nie swoim pojazdem!
Podczas podróży za granicę należy mieć ze sobą prawo jazdy, dowód rejestracyjny, potwierdzenie zawarcia umowy OC oraz właśnie dokument od pracodawcy, który będzie potwierdzał uprawnienia do korzystania z pojazdu. Przed podróżą należy sprawdzić zakres terytorialny ubezpieczenia AC, assistance i NNW.
- Samochód służbowy musi mieć obowiązkowe OC, a zazwyczaj ma także dobrowolne AC.
- Jeśli pracownik nie jest odpowiedzialny za spowodowanie kolizji lub wypadku, szkody zostaną pokryte z OC sprawcy. Pracodawca będzie mógł się domagać odszkodowania za zniszczony samochód, a pracownik odszkodowania związanego z doznanymi urazami.
- Jeśli pracownik spowodował wypadek lub kolizję, osoba poszkodowana otrzyma odszkodowanie z OC pracodawcy. Pracodawca z kolei będzie mógł otrzymać odszkodowanie za uszkodzony samochód służbowy z AC.
- Jeśli pracodawca nie posiadał AC, a pracownik uszkodził samochód, to pracownik zobowiązany będzie do naprawienia szkody.
- Zawsze warto wezwać policję na miejsce zdarzenia, nawet jeśli nikt z uczestników nie ucierpiał. Policja pomoże rozstrzygnąć kwestię odpowiedzialności za zdarzenie.
- Likwidacja szkody po kolizji autem służbowym w leasingu w przypadku sprawstwa pracownika będzie z AC pojazdu leasingowanego.
- Na wyjazd za granice autem służbowym należy zabrać prawo jazdy, dowód rejestracyjny, polisę OC oraz potwierdzenie od pracodawcy dotyczące uprawnień do prowadzenia pojazdu.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o szkodę wyrządzoną samochodem służbowym
Tak. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, gdy pracownik wyrządzi szkodę podczas wykonywania obowiązków służbowych, za jej naprawienie odpowiada pracodawca, który potem może domagać się odszkodowania od pracownika. W przypadku samochodów służbowych sprawa jest jednak bardziej skomplikowana z powodu obowiązkowego OC i innych dobrowolnych ubezpieczeń.
Nie, wszystko zależy od rodzaju zdarzenia i wykupionego przez pracodawcę ubezpieczenia. Jeśli do szkody doszło z winy innego kierowcy, zostanie ona zlikwidowana z jego OC. Jeśli to pracownik spowodował kolizję, ale miał wykupione AC, jego ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie poszkodowanemu z OC, a naprawa samochodu służbowego zostanie sfinansowana z autocasco.
Tak, jeśli Twój pracodawca nie wykupił AC. Wówczas będzie mógł się od Ciebie domagać odszkodowania na zasadzie odpowiedzialności materialnej lub za mienie powierzone. W pierwszym wypadku w razie szkody nieumyślnej zapłacisz nie więcej, niż równowartość 3-miesięcznego wynagrodzenia, a w razie szkody umyślnej odpowiesz w pełnej wysokości. W drugim wypadku zawsze zapłacisz pełne odszkodowanie.
Tak, jeśli odszkodowanie z AC nie pokrywa wszystkich wydatków związanych z naprawą. Może się tak zdarzyć np. w razie udziału własnego w szkodzie, którego kosztami pracodawcy często obciążają pracowników. Podobnie będzie w przypadku, gdy ubezpieczyciel wystąpi do pracodawcy z roszczeniem zwrotnym, czyli tzw. regresem.
Trudne pojęcia:
Dołącz do dyskusji