Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych – czego nie wiesz na temat OC?

OC jest jedyną polisą komunikacyjną, którą bezwzględnie musi wykupić każdy właściciel pojazdu. Obowiązek posiadania takiej ochrony nakłada na kierowców prawo, które jednocześnie reguluje wszelkie kwestie związane z korzystaniem z takiego ubezpieczenia.

Aktem prawnym, w którym zapisane są zasady obejmowania kierowców ochroną w ramach OC, jest Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Co zawiera ustawa o OC? I o jakich przepisach warto pamiętać?

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych 2023 – jakie kwestie reguluje?

Kwestie związane z działaniem ubezpieczeń dobrowolnych są spisane w OWU. Dokument ten tworzą poszczególne towarzystwa, dlatego w każdym z nich mogą obowiązywać inne warunki obejmowania właścicieli pojazdów ochroną ubezpieczeniową. Tymczasem zasady działania ubezpieczenia obligatoryjnego, jakim dla kierowców jest OC, określa ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych. Jest to dokument, który obowiązuje wszystkie ubezpieczalnie i wszystkich kierowców, bez względu na to, w którym towarzystwie właściciel auta wykupił polisę.

Ustawa o OC reguluje wszystkie kwestie, które dotyczą ubezpieczenia chroniącego odpowiedzialność cywilną kierowcy. To tam posiadacze samochodów powinni szukać odpowiedzi na nurtujące ich pytania o OC. Reguły dotyczące sprzedaży ubezpieczenia, sum gwarancyjnych, wyłączeń odpowiedzialności – to tylko niektóre tematy poruszane na kartach ustawy o OC. Odpowiedzi na jakie pytania można znaleźć w tym dokumencie?

Czy ubezpieczyciel może odmówić objęcia ochroną w ramach OC?

Zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe nie może odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, jeżeli w ramach prowadzonej działalności ubezpieczeniowej zawiera takie umowy ubezpieczenia.

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 5., ust. 2.

Prawo nakazuje ubezpieczycielom sprzedaż OC komunikacyjnego każdemu kierowcy, który zgłosi się do firmy ubezpieczeniowej z chęcią podpisania umowy. Oczywiście mowa tu o tych ubezpieczalniach, które w swojej ofercie mają ubezpieczenia samochodu. Zatem jeśli towarzystwo oferuje ubezpieczenie OC samochodu, firma powinna sprzedać taką polisę kierowcy.

Do zakładów ubezpieczeniowych zgłaszają się osoby, które mają na swoim koncie kilka wypadków, co działa na ich niekorzyść i stawia w niezbyt korzystnym świetle. Nie każdy ubezpieczyciel będzie zatem chciał objąć ochroną ubezpieczeniową takiego kierowcę. Ze względu na dużą szkodowość potencjalnego klienta towarzystwo ubezpieczeniowe może zaproponować mu ofertę z ceną zaporową, której kierowca nie będzie chciał przyjąć.

Czy można zawrzeć polisę z datą wsteczną?

Umowa ubezpieczenia obowiązkowego nie może obejmować ubezpieczeniem okresu poprzedzającego zawarcie tej umowy.

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 10., ust. 1a.

Przepisy wykluczają możliwość zakupu OC z datą wsteczną. Gdyby taka istniała, wówczas wielu kierowców z pewnością wstrzymywałoby się z zakupem do chwili stłuczki, czyli momentu, w którym taka ochrona rzeczywiście byłaby im potrzebna. To nieopłacalne z punktu widzenia ubezpieczyciela.

Czy ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie z OC, gdy sprawca był nietrzeźwy?

Zakładowi ubezpieczeń oraz Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, w przypadkach określonych w art. 98 ust. 2 pkt 1, przysługuje prawo dochodzenia od ubezpieczonego lub osób, za które ponosi on odpowiedzialność, zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 4, odszkodowania za szkody określone w ust. 2, a także w przypadku, jeżeli szkoda została wyrządzona przez ubezpieczonego lub osoby, za które ponosi on odpowiedzialność, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii.

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 11., ust. 3.

Ubezpieczenie chroniące odpowiedzialność cywilną działa w każdej sytuacji po jego wykupieniu. Zatem, jeśli ubezpieczony spowoduje szkodę, ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie poszkodowanym nawet wtedy, gdy okoliczności mieszczą się w zakresie opisanym w wyłączeniach odpowiedzialności, np. gdy winny prowadził pod wpływem alkoholu. Pokrzywdzony nie może bowiem “płacić” za błędy sprawcy.

Na wypłacie odszkodowania sprawa się jednak nie kończy. W takich sytuacjach ubezpieczyciele zazwyczaj stosują wobec swojego klienta tzw. regres ubezpieczeniowy. Oznacza to, że sprawca wypadku będzie musiał oddać sumę pieniędzy, jaką ubezpieczyciel wypłacił poszkodowanym.

W jakim terminie należy spodziewać się wypłaty odszkodowania z OC?

Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 14., ust. 1.

Jeśli nie ma wątpliwości co do okoliczności zdarzenia oraz winy jednej ze stron, towarzystwo ubezpieczeniowe sprawcy powinno wypłacić odszkodowanie w ciągu 30 dni od dnia zgłoszenia szkody. Jednak w przypadku niejasności, termin ten może ulec wydłużeniu. Wówczas rekompensata powinna zostać wypłacona poszkodowanemu w ciągu 14 dni od chwili ustalenia okoliczności wypadku i potwierdzenia zasadności żądania odszkodowania. Nie powinno to jednak potrwać dłużej niż 90 dni od chwili powiadomienia ubezpieczyciela o szkodzie.

Jeszcze inaczej termin ten będzie naliczany, gdy sprawa trafi do sądu. Wówczas odszkodowanie zostanie wypłacone dopiero po ogłoszeniu wyroku.

Jakie przepisy ubezpieczyciel zastosuje, gdy poszkodowany był współwinny szkodzie?

Jeżeli osoba objęta ubezpieczeniem obowiązkowym odpowiedzialności cywilnej lub osoba występująca z roszczeniem, z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, nie dopełniły obowiązków wymienionych w art. 16, a miało to wpływ na ustalenie istnienia lub zakresu ich odpowiedzialności cywilnej bądź też na zwiększenie rozmiarów szkody, zakład ubezpieczeń może dochodzić od tych osób zwrotu części wypłaconego uprawnionemu odszkodowania lub ograniczyć wypłacane tym osobom odszkodowanie. Ciężar udowodnienia faktów, uzasadniających zwrot zakładowi ubezpieczeń części odszkodowania lub ograniczenia odszkodowania, spoczywa na zakładzie ubezpieczeń.

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 17.

Czasem zdarza się tak, że strony wypadku są współwinne. Poszkodowana osoba, którą ubezpieczyciel uznał za współwinną może zostać wezwana do zwrotu otrzymanego odszkodowania lub otrzymać rekompensatę w niepełnym wymiarze. Najłatwiej przedstawić to na przykładzie.

Przykład

Pan Marcin był z kolegą Adamem na grillu u znajomych. Postanowili wybrać się samochodem, bo miejsce spotkania było nieco oddalone od miasta, a kierowca – pan Adam – postanowił, że tego dnia nie będzie pił alkoholu. Na imprezie dał się jednak namówić na dwa piwa. Niedługo potem dwaj koledzy musieli wracać do domu. Pan Adam czuł się dobrze, więc nie widział powodu, żeby nie prowadzić auta. Niestety w drodze powrotnej mieli stłuczkę z pojazdem poruszającym się drogą główną, w której pan Marcin, który podróżował na siedzeniu pasażera uderzył się w głowę. Na miejsce przyjechała policja i pogotowie. Poszkodowanego pana Marcina zabrano do szpitala, a w wydychanym powietrzu pana Adama wykryto 0,7 promila alkoholu. Poszkodowany pasażer liczył na odszkodowanie z OC kierowcy. Ku jego zdziwieniu ubezpieczyciel stwierdził, że był on współwinny szkodzie, bo pozwolił koledze wsiąść za kierownicę po alkoholu. Pan Marcin otrzymał odszkodowanie, ale w niepełnej wysokości. Rekompensatę zmniejszono o procent równy udziałowi w szkodzie pokrzywdzonego.

Z jaką datą towarzystwo ubezpieczeniowe przyjmuje wypowiedzenie wysłane pocztą?

W przypadku nadania oświadczenia o wypowiedzeniu lub odstąpieniu od umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1–3, przesyłką listową, za chwilę jego złożenia uważa się datę nadania oświadczenia w placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1041 i 2320) albo w przypadku wysłania oświadczenia na adres do doręczeń elektronicznych, o którym mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (Dz. U. poz. 2320 oraz z 2021 r. poz. 72), datę wystawienia dowodu wysłania, o którym mowa w art. 40 tej ustawy.

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 18., ust. 3.

Żeby umowa ubezpieczenia OC nie uległa automatycznemu odnowieniu, konieczne jest złożenie wypowiedzenia najpóźniej dzień przed końcem jej obowiązywania. Dokument można dostarczyć osobiście, mailowo lub listownie. Nawet wysyłka listu na ostatnią chwilę jest możliwa. Trzeba jedynie pamiętać o nadaniu dokumentu za pośrednictwem Poczty Polskiej. Wówczas za termin złożenia wypowiedzenia umowy OC towarzystwo ubezpieczeniowe uzna datę stempla pocztowego. W przypadku wniosku o rezygnację z polisy wysłanego kurierem ubezpieczyciel za datę wypowiedzenia uzna dzień wpłynięcia pisma do siedziby ubezpieczyciela, a to może nastąpić już po odnowieniu umowy.

Co zrobić w przypadku zawarcia dwóch umów ubezpieczenia OC?

Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego w tym samym czasie jest ubezpieczony w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń, przy czym co najmniej jedna z umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta w trybie art. 28 ust. 1, umowa zawarta w tym trybie może zostać przez niego wypowiedziana na piśmie.

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, art. 28a., ust. 1.

Zakupione ubezpieczenie OC przeważnie przedłuża się automatycznie na kolejny rok (z wyjątkiem OC krótkoterminowego lub otrzymania polisy od poprzedniego właściciela auta). Czasem łatwo zapomnieć o wypowiedzeniu umowy, dlatego zdarzają się sytuacje, w których kierowca posiada podwójne ubezpieczenie OC na ten sam pojazd. Co zrobić w takiej sytuacji?

Prawo umożliwia rezygnację z umowy ubezpieczeniowej, która uległa automatycznemu odnowieniu. Po wypowiedzeniu jej ubezpieczyciel pobierze opłatę jedynie za wykorzystany okres ochrony, tzn. od dnia, w którym umowa została przedłużona do dnia jej wypowiedzenia.

PODSUMOWANIE
  • Kwestie dotyczące OC kierowców reguluje ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych.
  • W akcie prawnym znajdują się m.in. zasady sprzedaży polisy OC oraz sytuacje, w których ochrona ubezpieczeniowa nie zadziała.
  • Ubezpieczyciel nie może odmówić objęcia ochroną ubezpieczeniową kierowcy, ale może zaproponować wysoką cenę za OC.
  • Zawarcie umowy OC z datą wsteczna nie jest możliwe.
  • Gdy kierowca spowodował wypadek, prowadząc pod wpływem alkoholu, ubezpieczyciel może zastosować wobec niego regres.
  • Zasadniczo odszkodowanie z OC sprawcy jest wypłacane w ciągu 30 dni od dnia zgłoszenia szkody do towarzystwa ubezpieczeniowego, jednak termin ten może ulec przedłużeniu.
  • Odszkodowanie dla osoby współwinnej szkodzie jest zazwyczaj obniżane.
  • Jeśli wypowiedzenie umowy ubezpieczeniowej zostanie wysłane do towarzystwa ubezpieczeniowego za pośrednictwem Poczty Polskiej, ubezpieczyciel uzna datę stempla pocztowego jako dzień rezygnacji z ochrony.
  • Jeśli właściciel pojazdu kupił drugie ubezpieczenie OC na ten sam samochód, gdy dotychczasowe uległo automatycznemu przedłużeniu, ma prawo wypowiedzieć przedłużoną polisę.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o ustawę o ubezpieczeniach obowiązkowych

Jak brzmi pełna nazwa ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych?

Jeśli chcesz znaleźć dokument ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, szukaj pod nazwą Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszy Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Czy w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych znajdują się też informacje dotyczące autocasco, assistance lub NNW kierowców i pasażerów?

Nie. Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych reguluje tylko kwestie związane z ubezpieczeniem obowiązkowym, a tym wśród polis komunikacyjnych jest jedynie OC. Szczegóły dotyczące ochrony w ramach ubezpieczeń dobrowolnych, np. autocasco, można znaleźć w dokumencie OWU każdego ubezpieczyciela. OWU są zwykle dostępne na stronie towarzystwa ubezpieczeniowego.

Czy w przypadku ubezpieczenia OC obowiązują wyłączenia odpowiedzialności?

Tak. W niektórych sytuacjach ubezpieczyciel sprawcy wypadku jest zwolniony z odpowiedzialności. Listę tychże sytuacji można znaleźć w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych.

zdjęcie autora
Autor artykułu: Monika Strzała

Redaktor z 4-letnim stażem w branży ubezpieczeniowej. Jest autorką kilkuset publikacji zarówno dotyczących ubezpieczeń komunikacyjnych, jak i turystycznych. Zdobytą dotychczas wiedzą chętnie dzieli się z użytkownikami porównywarki Mubi, tworząc artykuły, które już przydały się tysiącom kierowców. Doradza w zakresie zakupu polisy przez internet i przygotowuje kalkulacje cen, dzięki którym kierowcy mogą poznać aktualne tendencje na rynku ubezpieczeniowym.

Wystaw ocenę
34,00
Loading...

Dołącz do dyskusji

4 komentarze

avatar autora komentarza

Uprzejmie informujemy, że komentarze zawierające wulgaryzmy lub informacje niezgodne z zasadami języka polskiego nie będą publikowane w serwisie.

avatar autora komentarza
co mam zrobić jak zawarłem dwie polisy oc na ten sam pojazd
Jeśli jedna z umów ubezpieczenia OC, które obecnie Pan posiada, to umowa automatycznie odnowiona, może Pan ją wypowiedzieć, płacąc jedynie za okres od dnia, w którym uległa odnowieniu, do dnia złożenia wypowiedzenia. Dodatkowo, jeśli którąś z umów zawarł Pan na odległość, tzn. przez internet lub telefonicznie, może Pan od niej odstąpić w ciągu 30 dni od zakupu ubezpieczenia.
avatar autora komentarza
Miałem auto w leasingu na firmę i odstąpiłem je innej osobie/firmie na zasadzie cesji. Fakt zmiany Korzystającego został potwierdzony przez firmę ubezpieczeniową. Niestety po upływie okresu ubezpieczenia firma ubezpieczeniowa wznowiła automatycznie polisę na mnie i każe mi płacić składkę OC. Wypowiedziałem umowę ubezpieczenia, ale muszę zapłacić za okres kiedy pojazd był objęty ochroną, pomimo tego, że w tym czasie nowy Korzystający zawarł umowę ubezpieczenia na ten sam pojazd. Czy to jest normalne ?
avatar autora komentarza
Klient zawarl umowę ubezp w drugum zakl ubezp 5dni po terminie okresu ubezp.W tym samym czasie wznowiła sie z automatu polisa w poprzedniej ubezp ?Czy mógł wypowiedziec umowe z automatu skoro polisę w nowym tu zawarl po 5dniach od konca okresu ubezp?wg mnie nie