Wypadek z powodu awarii układu hamulcowego – co z ubezpieczeniem?

Typowe awarie układu hamulcowego – co może się stać?

Usterki układu hamulcowego nie należą do najczęstszych przyczyn awarii samochodów. Potwierdzają to wyniki przedstawione w raportach TÜV 2023 i ADAC 2023 dotyczących najbardziej awaryjnych części w samochodach. W obydwu usterki związane z układem hamulcowym nie przekraczały kilku procent przypadków, ustępując m.in. problemom z akumulatorem, silnikiem czy instalacją elektryczną.

Problemów związanych z układem hamulcowym pod żadnym pozorem nie należy jednak lekceważyć, bo choć występują one rzadko, mogą mieć bardzo poważne konsekwencje. A narobić sobie ich nietrudno, wystarczy zaniedbać regularne dbanie o hamulce, a szybko odczujemy tego efekty.

Jakie to efekty? Łatwo je rozpoznać np. po biciu lub luzie na pedale hamulca, drżeniach kierownicy podczas hamowania, metalicznych piskach, czy ściąganiu samochodu w jedną stronę przy hamowaniu. Co zwykle stanowi przyczynę takich zdarzeń?

1. Klocki hamulcowe – klocki stanowią podstawowy, a jednocześnie najszybciej zużywający się element układu hamulcowego, ponieważ dochodzi do tego naturalnie podczas jazdy. Najczęstsze przyczyny ich awarii to nierównomierne zużycie lub przegrzanie. Zużywanie się klocków hamulcowych powoduje wydłużenie się drogi hamowania, co zwiększa prawdopodobieństwo wypadku w razie gwałtownego hamowania.
2. Tarcze hamulcowe – ponieważ są wykonane z twardego materiału, nie zużywają się tak szybko jak klocki, jednak mogą ulec uszkodzeniu. Dzieje się tak np. pod wpływem piasku czy drobnych kamyków, które osadzone na powierzchni ciernej tworzą głębokie rowki w tarczach. Inne przyczyny uszkodzenia tarcz hamulcowych to m.in. korodowanie (na które narażone są szczególnie zimą) czy przegrzanie.
3. Płyn hamulcowy – płyny hamulcowe są cieczami higroskopijnymi (tzn. chłonącymi wilgoć), co oznacza, że z czasem pogarszają się ich właściwości fizyczne, m.in. obniża się temperatura wrzenia. Skutkiem tego jest mniejsza efektywność hamowania, a w skrajnych przypadkach brak możliwości zwiększenia siły hamowania.

Oczywiście przyczyn awarii układu hamulcowego może być znacznie więcej. Te wymienione powyżej są najczęstsze i najłatwiej do nich doprowadzić, ale równie dobrze kierowcy może się przytrafić m.in.:

• zapowietrzenie układu hamulcowego,
• nieszczelność w systemie cylinderków hamulcowych,
• nieszczelność w zaciskach lub nieszczelność pompy,
• wyciek płynu hamulcowego,
• niesprawność układu wspomagania,
• pęknięcie giętkich przewodów hamulcowych,
• korodowanie metalowych przewodów hydraulicznych.

Szkody spowodowane awarią układu hamulcowego a ubezpieczenie OC

Statystycznie wypadki, których bezpośrednią przyczyną była niesprawność techniczna pojazdu, nie zdarzają się często. Według danych Policji w 2023 roku w Polsce doszło do 46 (o 10 więcej niż w 2022) takich zdarzeń, w których zginęły 4 osoby, a 63 zostały rannych. Trzeba jednak pamiętać, że usterki w pojazdach są wykrywane podczas oględzin także wtedy, gdy nie miały bezpośredniego wpływu na zdarzenie. Takich sytuacji miało w zeszłym roku miejsce 283. W ilu z nich wykryto problemy z układem hamulcowym?

Rodzaje usterek technicznych w pojazdach biorących udział w wypadkach drogowych w 2023 roku

Gdy już przydarzy się nieszczęście w postaci kolizji lub wypadku związanego z niesprawnością któregoś układu lub części w samochodzie, powstaje pytanie, co w takim przypadku z ubezpieczeniem? Czy ubezpieczyciel sprawcy wypłaci odszkodowanie za szkody majątkowe lub osobowe, jeśli ubezpieczony nie miał na nie bezpośredniego wpływu?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy sięgnąć do przepisów Kodeksu cywilnego i znajdujących się tam definicji zasady ryzyka i zasady winy. Szczegółowo zostały one opisane w artykule “Jak ustalić odpowiedzialność za wypadek komunikacyjny”, tutaj wystarczy nam wiedza, że:

• zgodnie z art. 415 Kodeksu cywilnego, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę,  obowiązany jest do jej naprawienia – oznacza to odpowiedzialność na zasadzie winy, a więc jeśli poszkodowany chce uzyskać odszkodowanie, musi wykazać winę sprawcy,
• zgodnie z art. 436 Kodeksu cywilnego, kierowca odpowiada na zasadzie ryzyka za wszystkie szkody wyrządzone w związku z ruchem pojazdu, nawet jeśli nie można zarzucić mu winy.

Odpowiadając na zasadzie ryzyka, to prowadzący pojazd musi udowodnić, że zachodzi przesłanka, która wyklucza jego odpowiedzialność. Czy niezawiniona awaria samochodu zalicza się do takich przesłanek? Otóż nie. Wadliwie działające elementy pojazdu (np. układ hamulcowy) nie wyłączają odpowiedzialności kierowcy na zasadzie ryzyka. Do takiej sytuacji może dojść jedynie, gdy:

• szkoda powstała wskutek działania siły wyższej,
• szkoda powstała z wyłącznej winy poszkodowanego,
• szkoda powstała z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą kierowca nie ponosi odpowiedzialności.

Innymi słowy, odpowiedzialność na zasadzie ryzyka można ponosić, gdy w wypadku uczestniczył jeden samochód, np. wobec pieszych czy rowerzystów. Z kolei na zasadzie winy będzie odpowiadał kierowca, gdy dojdzie do kolizji lub wypadku, także spowodowanej przez awarię samochodu. Poszkodowanemu, który wykaże winę tegoż kierowcy, będzie więc przysługiwało odszkodowanie z OC sprawcy.

Ubezpieczyciel sprawcy będzie miał przy tym oczywiście możliwość udowodnienia, że kierowca nie był odpowiedzialny za zdarzenie, ponieważ doszło do awarii, której nie mógł przewidzieć czy jej zapobiec. W praktyce orzeczniczej nie zdarzają się jednak przypadki, aby firma ubezpieczeniowa skutecznie uwolniła się od odpowiedzialności w takich okolicznościach. Zły stan techniczny lub awaria pojazdu nie wyłącza odpowiedzialności ubezpieczyciela, a poszkodowany zawsze będzie mógł liczyć na rekompensatę.

Odszkodowanie po awarii układu hamulcowego – poszkodowany i sprawca

Kwestia wypłaty odszkodowania po wypadku spowodowanym przez awarię układu hamulcowego jest prosta z perspektywy poszkodowanego. Wystarczy, że ten zastosuje standardową ścieżkę likwidacji szkody z OC sprawcy, czyli przeprowadzi wymagane czynności na miejscu zdarzenia (m.in. spisanie oświadczenia, w razie konieczności wezwanie policji) i zgłosi szkodę w firmie, w której ubezpieczony jest sprawca.

Inaczej jest w przypadku sprawcy zdarzenia, który również ucierpiał w jego wyniku. Jak wiadomo obowiązkowe ubezpieczenie OC chroni ubezpieczonego w zakresie odpowiedzialności cywilnej za spowodowany wypadek lub kolizję. Oznacza to, że ubezpieczyciel pokryje koszty likwidacji szkody po stronie poszkodowanego, ale już nie po stronie sprawcy. Będzie tak również w przypadku, gdy do szkody dojdzie z powodu awarii samochodu, na którą kierowca nie miał wpływu. Brak winy nie sprawi, że ubezpieczony będzie mógł liczyć na odszkodowanie.

Istnieje jednak inny sposób, w jaki kierowca może się zabezpieczyć na wypadek tego typu zdarzeń. Jest nim oczywiście dodatkowe ubezpieczenie samochodu, które można nabyć w pakiecie z OC lub osobno. W razie uszkodzenia własnego samochodu w spowodowanym przez siebie wypadku pomocne dla kierowcy będzie ubezpieczenie AC lub pakiet assistance.

Autocasco to ubezpieczenie, na podstawie którego ubezpieczyciel może odpowiadać za:

• szkody częściowe,
• szkodę całkowitą,
• kradzież pojazdu.

Odszkodowanie jest wypłacane na zasadach, które zostały przewidziane w umowie zawartej między właścicielem pojazdu a ubezpieczalnią, dlatego jego wysokość może być uzależniona od wielu czynników (np. wariantu likwidacji szkody, udziału własnego kierowcy, amortyzacji części). Awaria samochodu nie jest jednak czynnikiem wyłączającym odpowiedzialność ubezpieczyciela, chyba że wynikała ona z zaniedbania właściciela pojazdu, np. braku ważnego badania technicznego.

Podobnie jak AC, również assistance jest ubezpieczeniem dobrowolnym, którego warunki są określone w umowie zawartej między ubezpieczonym a towarzystwem ubezpieczeniowym. W zależności od nich, kierowca będzie mógł liczyć na pomoc w razie awarii, kolizji lub wypadku. Może się do niej zaliczać m.in.:

• holowanie pojazdu,
• wynajem pojazdu zastępczego,
• naprawa na miejscu zdarzenia,
• pomoc serwisowa.

Ubezpieczenie na wypadek awarii układu hamulcowego – cena

A ile to wszystko może kosztować? Wbrew pozorom nie trzeba się wcale szykować na ogromny wydatek. Wystarczy skorzystać z kalkulatora OC AC Mubi, aby znaleźć tanie ubezpieczenie, które będzie spełniać wszystkie nasze potrzeby. Sprawdźmy, ile może kosztować ubezpieczenie przykładowego kierowcy (43 lata, Lidzbark, prawo jazdy od 2002 roku, bezszkodowa historia ubezpieczenia), który jeździ Peugeotem 3008 (2011, diesel, 1997 cm³, przebieg: 167 tys. km) i z uwagi na wiek pojazdu zależy mu na ochronie uwzględniającej również potencjalne awarie.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o ubezpieczenie w razie awarii układu hamulcowego