Czym jest czterokołowiec lekki i kto może nim jeździć?

Czym jest czterokołowiec lekki i kto może go prowadzić?

Definicja czterokołowca lekkiego jest podana w art. 2 pkt 42c Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym. Czterokołowiec lekki charakteryzuje się masą własną nieprzekraczającą 350 kg i konstrukcją ograniczającą prędkość jazdy do 45 km/h. Do kierowania tym pojazdem uprawnia prawo jazdy kategorii AM, pozwalające także na kierowanie motorowerem, bądź wyższe. To oznacza, że kierowca czterokołowca lekkiego musi mieć minimum 14 lat.

Czterokołowce lekkie bywają potocznie nazywane quadami, o których możesz przeczytać w artykule Co musisz wiedzieć przed zakupem quada? Ubezpieczenie quada, warunki rejestracji i jazdy. Jednak to popularne uproszczenie może wprowadzać w błąd, bowiem po pierwsze – nie każdy quad jest czterokołowcem lekkim. Ze względu na konstrukcję może być czterokołowcem. Po drugie – czterokołowce lekkie to także tzw. mikrosamochody, których przykładowe marki i modele są wymienione pod koniec artykułu.

Czterokołowiec lekki bez prawa jazdy – czy to możliwe?

Nie można kierować czterokołowcem lekkim, mając wyłącznie dowód osobisty. To błędne przekonanie wynika z niepoprawnego klasyfikowania czterokołowca jako motoroweru. 

Co prawda osoby, które ukończyły 18. rok życia przed 19 stycznia 2013 r., mogą kierować motorowerem na podstawie dowodu osobistego, ale w przypadku wszystkich czterokołowców muszą mieć odpowiednie prawo jazdy.

Czterokołowiec lekki a czterokołowiec

Czterokołowiec, w przeciwieństwie do czterokołowca lekkiego, ma większą masę własną i nie ma ograniczenia prędkości do 45 km/h. Pełna definicja czterokołowca (art. 2 pkt 42b Kodeksu drogowego) podaje, że jest to pojazd samochodowy do przewozu ładunków lub osób (z wykluczeniem samochodu osobowego, ciężarowego, motocykla), którego masa własna nie przekracza 550 kg podczas transportu rzeczy lub 400 kg podczas transportu osób. 

Różnica tkwi także w uprawnieniach do jego prowadzenia. O ile od kierowców czterokołowców lekkich wymagane jest prawo jazdy kategorii AM, o tyle aby zasiąść za kierownicą czterokołowca, należy mieć prawo jazdy kategorii B1, co obliguje kierowcę do ukończenia 16. roku życia.

Czy każdy quad to czterokołowiec lekki?

Zdecydowanie nie, ponieważ quady mają różna specyfikację. Część z nich rzeczywiście zalicza się do czterokołowców lekkich, ponieważ ich waga nie przekracza 350 kg i mają ograniczenie prędkości do 45 km/h.

Natomiast wiele quadów to czterokołowce zwykłe, których waga nie może przekraczać 400 kg w przypadku przewozu osób i 550 kg do przewozu rzeczy.  

Homologacja czterokołowca lekkiego

Kategoria homologacyjna czterokołowca lekkiego to L6e, czterokołowca – L7e. 

Aby pojazd został przypisany do danej kategorii, musi spełniać kryteria, które są opisane w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 168/2013 z dnia 15 stycznia 2013 r.

Wspomniane rozporządzenie określa także podkategorie homologacyjne:

• L6e-A – lekki czterokołowiec drogowy,
• L6e-B – lekki pojazd czterokołowy,
• L6e-BU – lekki pojazd czterokołowy do celów użytkowych, przeznaczony wyłącznie do transportu towarów,
• L6e-BP – lekki pojazd czterokołowy przeznaczony głównie do przewozu pasażerów.

Kryteria klasyfikacji dla poszczególnych kategorii są następujące:

• L6e – oprócz wspomnianego ograniczenia prędkości do 45 km/h, rozporządzenie podaje, że lekki czterokołowiec ma masę w stanie gotowym do jazdy ≤ 425 kg, pojemność silnika PI ≤ 50 cm³ lub pojemność silnika CI ≤ 500 cm³, jeśli ten jest częścią konfiguracji napędu pojazdu i maksymalnie dwa miejsca siedzące,
• L6e-A – charakteryzuje się maksymalną ciągłą mocą znamionową lub netto ≤ 4000 W,
• L6e-B – ma zamknięty przedział dla kierowcy i pasażerów, który jest dostępny maksymalnie z trzech stron, i charakteryzuje się maksymalną ciągłą mocą znamionową lub netto  ≤ 6000 W,
• L6e-BP – pojazd transportujący przede wszystkim pasażerów i inny niż pojazdy, które spełniają kryteria kategorii L6e-BU,
• L6e-BU – pojazd transportujący tylko towary, wyposażony w zamkniętą lub otwartą przestrzeń ładunkową, która jest oddzielona sztywną przegrodą od przestrzeni dla osób i mieści minimum sześcian o boku mierzącym 600 mm.

Zasady jazdy czterokołowcem lekkim

• Zarejestrowane i ubezpieczone czterokołowce i czterokołowce lekkie mogą jeździć po drogach publicznych, w strefach ruchu i zamieszkania, ale nie mogą poruszać się po drogach ekspresowych i autostradach (art. 2 pkt 3 i 4 ustawy Prawo o ruchu drogowym).
• Nie jest także dopuszczalna jazda w lasach poza drogami publicznymi i drogami leśnymi, które są oznakowane odpowiednimi drogowskazami zezwalającymi na ruch. 
• Wykluczone są również przejażdżki po plażach, w parkach krajobrazowych i narodowych.
• Prawo zakazuje też przejeżdżania przez wały przeciwpowodziowe i wzdłuż korony wałów poza miejscami wyznaczonymi.
• Jeśli jednym z pasażerów czterokołowca lekkiego jest dziecko w wieku do 7 lat, kierujący może rozwinąć prędkość do 40 km/h (art. 20 ust. 6 pkt 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym). Pamiętaj o strefie zamieszkania, w której prędkość dopuszczalna pojazdu i zespołów pojazdów wynosi 20 km/h.
• Kierujący pojazdem i pasażer mają obowiązek używać kasków ochronnych podczas jazdy, chyba że czterokołowiec jest fabrycznie wyposażony w nadwozie zamknięte i pasy bezpieczeństwa (art. 40 ust. 1 i 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym).

Rejestracja czterokołowca lekkiego

Jeśli chcesz zarejestrować nowy czterokołowiec lekki po raz pierwszy, potrzebujesz:

• wypełnionego wniosku o rejestrację pojazdu,
• dokumentu potwierdzającego, że jesteś właścicielem pojazdu, np. umowy kupna-sprzedaży, faktury VAT, zaświadczenia o powierzeniu pojazdu przez obcokrajowca lub firmę zagraniczną,
• potwierdzenia uiszczenia obowiązkowych opłat,
• karty pojazdu, jeśli została wydana,
• świadectwa zgodności WE lub świadectwa zgodności z oświadczeniem zawierającym dane i informacje o pojeździe konieczne do jego rejestracji,
• zaświadczenia o pozytywnym zaliczeniu badania technicznego, jeśli pojazd jest przystosowany do ruchu lewostronnego.

Art. 72 ust. 1 pkt 6a Kodeksu drogowego podaje, że w przypadku rejestracji czterokołowca lekkiego, który został sprowadzony z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i jest rejestrowany po raz pierwszy, wymagany jest także jeden z poniższych dokumentów:

• potwierdzenie zapłaty akcyzy na terytorium kraju,
• potwierdzenie braku obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju,
• potwierdzenie zwolnienia od akcyzy.

Kupujący czterokołowiec lekki w salonie sprzedaży powinien otrzymać oświadczenie oznajmujące, że ten salon ma oryginał lub kopię dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy w Polsce. Jeśli czterokołowiec lekki został sprowadzony z terytorium państwa, które nie jest członkiem Unii Europejskiej, przed pierwszą rejestracją pojazdu należy okazać dowód odprawy celnej przywozowej. 

Chcesz kupić używany czterokołowiec lekki? Procedury związane z rejestracją takiego pojazdu są nieco inne – aby je poznać, odpowiedz na kilka pytań w serwisie Gov.pl. W formalnościach związanych z rejestracją czterokołowca może pomóc Ci także artykuł Wniosek o rejestrację pojazdu – rejestracja pojazdu – co musisz wiedzieć?. 

Ubezpieczenie OC czterokołowca lekkiego

Czterokołowiec lekki podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Umowa powinna zostać podpisana najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu, ale nie później niż w momencie wprowadzenia czterokołowca lekkiego do ruchu.

Wzrost kar za brak obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej od 1 lipca 2024 roku oznacza, że właściciel nieubezpieczonego czterokołowca lekkiego zapłaci:

• 290 zł za brak OC przez 1-3 dni, 
• 720 zł za brak OC przez 4-14 dni, 
• 1430 zł za brak OC powyżej 14 dni.

Inne zasady dotyczą ubezpieczenia autocasco i pozostałych ubezpieczeń dobrowolnych, których zakresy są różnorodnie określane przez ubezpieczycieli. Niestety wielu z nich nie obejmuje dodatkową ochroną czterokołowców. Przykładowo, OWU Autocasco TUZ Ubezpieczenia podaje, że odszkodowanie nie zostanie wypłacone za szkody powstałe w pojazdach typu quad, trójkołowcach i czterokołowcach. Również Proama i Generali wyłączają te pojazdy z ochrony ubezpieczeniowej. 

9 informacji, które musisz sprawdzić w OWU AC przed podpisaniem umowy

Dzięki tej checkliście dowiesz się, dlaczego warto przeczytać ogólne warunki ubezpieczenia autocasco przed podpisaniem umowy.

Czytaj dalej

Kierowcy czterokołowców lekkich mogą natomiast skorzystać z szerokiej oferty ubezpieczeń dobrowolnych PZU. Ten zakład ubezpieczeń oferuje dla pojazdów samochodowych innych nie tylko autocasco, ale także takie opcje jak:

• PZU Auto Ochrona, czyli bezpośrednią likwidację szkody,
• PZU Auto NNW, aczkolwiek z wyłączeniem NNW Max, które nie jest przeznaczone dla właścicieli quadów,
• PZU Auto Asystent Zdrowotny, czyli ochronę zapewniającą opiekę medyczną po wypadku,
• PZU Auto Ochrona Prawna, czyli wsparcie w zakresie pokrycia kosztów ochrony prawnej dotyczącej wypadków ubezpieczeniowych.

Czterokołowiec lekki – przykłady

• Aixam Crossline Evo
• Aixam Coupé GTI
• Aixam City Pack
• Microcar Due 6 Premium Ice
• Microcar MGO 6 Plus
• Microcar Due 6 Plus
• Ligier JS50 CHIC Young B&W
• Ligier JS50 Sport Young
• Ligier JS50 Elegance ICE

FAQ – najczęściej zadawane pytania o czterokołowce lekkie

Autor artykułu: Joanna Kowal

Pasjonatka słowa pisanego. Specjalność: psychologia i finanse. Moją misją jest przekładanie skomplikowanych zagadnień na język zrozumiały dla każdego. Jako redaktor Mubi.pl wspieram kierowców przy zakupie ubezpieczeń i biorę pod lupę wszelkie formalności związane z posiadaniem samochodu.